آگاه: جایزه فناوری و حکمرانی «روستاآزاد» به‌عنوان مرجعی برای ارزیابی و تقدیر از فعالیت‌های موثر در حوزه‌های سیاست‌گذاری، مدیریت علمی و فناورانه طراحی شده است. این جایزه تلاش می‌کند با شناسایی و تشویق پژوهش‌ها و فعالیت‌های نوآورانه، کیفیت حکمرانی کشور را ارتقا بخشد.

همیشه به کاربردی بودن پژوهش توجه داشت
دکتر سید عباس موسوی، رییس دانشگاه صنعتی شریف در آیین اولین دوره جایزه فناوری و حکمرانی روستاآزاد که به میزبانی دانشگاه شریف برگزار شد، با اشاره به اینکه دکتر روستاآزاد برای من فراتر از معلم بود و ارتباط ما فراتر از ارتباط استاد و شاگردی بوده است، گفت: ایشان مثل یک پدر بودند و بنده از سال۷۵ تا زمانی که ایشان در قید حیات بودند، با ایشان ارتباط نزدیکی داشتم.
رییس دانشگاه صنعتی شریف افزود: جز نیکی و صبوری از دکتر روستاآزاد چیزی ندیدم و همواره سعه صدر در ۲۰ و اندی سال از ویژگی‌های بارز او بود. در این سال‌ها ندیدم که از کسی بدگویی کنند و دوراندیشی از دیگر ویژگی‌های نیک ایشان بود. مسائل فنی و علمی که پیشنهاد می‌دادند، یک دهه بعد می‌دیدیم که چقدر پرداختن به این موضوعات درست بوده است.
وی با بیان اینکه دکتر روستاآزاد استاد بحق شریف دانشگاه شریف بود، بیان کرد: ایشان در حوزه پژوهشی و در پژوهش‌های شخصی شأن، همیشه به جنبه کاربردی بودن پژوهش و حل مسئله توجه کرده و در پروژه‌ها به مشکلات جامعه توجه داشتند. از نظر مدیریتی چه در جایگاه معاونت پژوهشی دانشگاه و چه در ریاست دانشگاه، پژوهش دانشگاه متحول شد و تغییر کرد.
موسوی ادامه داد: دکتر روستاآزاد شخصیت جریان‌سازی داشتند و برای مثال، جریان‌سازی خوبی در دوره ایشان در توسعه فناوری و گفتمان فناوری شکل گرفت. قراردادهای ارتباط صنعت و دانشگاه در دوره ایشان افزایش چشمگیری داشت. نبود ایشان به‌طور حتم ضایعه بزرگی برای جامعه نخبگان و فناوری است.

یک انسان چندوجهی بود
محمد مخبر، مشاور و دستیار رهبر انقلاب سخنران بعدی این مراسم بود. او با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی گفت: حتی نمی‌شود در محافل این‌چنینی از فجایع رخ‌داده در غزه غافل شد. انصافا جنایات کم‌نظیری درحال رخ‌دادن است و هر روز هم به‌دلیل نرسیدن به اهدافشان برگ دیگری از این جنایات را رو می‌کنند و ان‌شاءالله این غده سرطانی از منطقه برچیده خواهد شد.
مخبر با اشاره به برگزاری اولین دوره جایزه حکمرانی روستاآزاد گفت: اصل کار بسیار مهم، بجا و عنوان و شخصیت انتخاب‌شده برای این جایزه بسیار خوب است‌.
مشاور و دستیار رهبری ضمن بیان این مطلب که زنده‌یاد روستاآزاد یک انسان چندوجهی بود، گفت: ایشان عالم بود و قدرت تعامل با دانشجو و جامعه را داشت و از طرفی هم فعال اجتماعی بسیار موفقی بود. شهید دکتر رئیسی وقتی در آستان قدس مسئولیت را پذیرفت، به اولین کسی که مراجعه کرد ایشان بود. انصافا فقدان دکتر روستاآزاد برای ما یک ضایعه است.
مخبر ضمن تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب به یک نماد اقتدار در منطقه تبدیل شد و این قدرت در تاریخ‌ها و زمان‌های مختلف، یک وسیله خاصی دارد، گفت: به‌طور مثال امروز وسیله اقتدار، علم است. اینکه مقام معظم رهبری اینقدر بر این مطلب پافشاری دارند، به این دلیل است که همه ساحت‌های اداری کشور به این موضوع بستگی دارد و ما باید در این مقطع یک خیزش علمی را سامان دهیم و البته خیزش علمی هم ضوابط و ملزوماتی دارد.

حکمرانی دچار چالش شده است
وی با اشاره به اینکه با فناوری‌های جدید، حکمرانی دچار چالش شده است، ادامه داد: اساسی‌ترین وسیله اعمال حکمرانی که بحث تنظیم‌گری است، این تنظیم‌گری دارد از دولت‌ها گرفته می‌شود و به مردم و با پلتفرم‌ها به جامعه نخبگانی کشور منتقل می‌شود.
مشاور و دستیار رهبری با اشاره به ضرورت پیشرو بودن دانشگاهیان در مسائل فناوری، گفت: یکی از چالش‌های اصلی هوش مصنوعی این است که مقاومتی که در مقابل حکمرانی به سبک گذشته وجود دارد، در این وضعیت جدید اگر به‌موقع عمل نکنیم، بخشی از مخاطبان جامعه را از دست می‌دهیم.
وی با بیان اینکه هم حضرت امام خمینی و هم مقام معظم رهبری، مردمی بودن نظام را جزو خط‌قرمزهای نظام تعریف کردند، تصریح کرد: در حوزه هوش مصنوعی، بازیکنان اصلی آن مردم هستند و این برای ما فرصت است. نکته مهم این است که امکانات اصلی این فناوری‌ها، نیروهای جوان نخبه هستند و ما امروز در کشور با جامعه وسیعی از نخبگان در کل جغرافیای کشور مواجه هستیم که برای ما فرصت است.
مخبر در ادامه تاکید کرد: کشور دچار مشکلات زیادی است اما ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای هم دارد. درست است که با چالش آب یا ناترازی‌های مالی و انرژی روبه‌رو هستیم اما امکانات ما در کشور قابل قیاس با این مشکلات نیست. مشکل ما در اینجاست که افراد توانمند و افرادی که توانایی حل مسئله دارند، بازیکن اصلی نیستند که باید در این‌باره ساماندهی انجام دهیم و ان‌شاءالله با تدابیری در کشور اعمال می‌شود، این اتصال را ایجاد کنیم.
در ادامه این مراسم، برگزیدگان محورهای این جایزه در چهار محور «فناوری حکمرانی»، «دیپلماسی نخبگانی»، «نوآوری سیاستی» و «فرهنگ حکمرانی» معرفی و تقدیر شد.
شرکت «شاپرک» و«زیستاب» در حوزه فناوری حکمرانی، سریال «آقای قاضی» و بازی «آمیرزا» در حوزه فرهنگ حکمرانی، «صاحبکار» در حوزه نوآوری سیاستی و سید محمد مرندی در حوزه دیپلماسی نخبگانی به‌عنوان برترین‌ها معرفی شدند.

دوره اوج دانشگاه شریف
حسین افشین درباره اهمیت برگزاری اولین دوره جایزه حکمرانی و فناوری روستاآزاد اظهار کرد: ما به دنبال این هستیم که جایزه حکمرانی روستاآزاد جریان‌ساز باشد. ما در این دوره افرادی را که در حکمرانی خوب مؤثر بودند پیدا کردیم. در این جایزه بیشتر به‌دنبال این هستیم که پیشرو باشیم، نه پیرو و دنباله‌رو. مرحوم روستاآزاد روحیه جریان‌سازی داشتند، جریان‌سازی یعنی ما یک‌سری عناوینی را مشخص کنیم و افراد در محورهای مشخص‌شده به حکمرانی خوب کمک کنند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور درباره عوامل موثر در حکمرانی خوب توضیح داد و افزود: کارآمدی دولت شاخصی برای حکمرانی خوب است. پاسخگو بودن مسئولان به مردم، شفافیت، مبارزه با فساد و حاکمیت مبتنی بر قانون از دیگر پارامترهای حکمرانی خوبی است. حال سوال مطرح می‌شود که چگونه باید به مردم پاسخگو باشیم؟ با فناوری.
وی با اشاره به ابعاد شخصیتی و مدیریتی دکتر رضا روستاآزاد گفت: ایشان هم معاون پژوهشی دانشگاه شریف و در یک بازه زمانی دیگر رییس دانشگاه بودند. از رؤسای دانشگاه شریف می‌توان با یک عنوان و سبک مدیریتی مشخص یاد کرد و دوره ریاست دکتر روستاآزاد در دانشگاه شریف، دوره رشد و توسعه فناوری بود.
افشین ادامه داد: مرحوم روستاآزاد فردی بسیار دونده و پیگیر بودند و اهل گوشه‌گیری هم نبودند. دورانی که ایشان در دانشگاه شریف چه به‌عنوان رییس و چه به‌عنوان معاون پژوهشی مدیریت داشتند، رشد فناوری در دانشگاه بسیار درخشان و محسوس بود.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور در حاشیه مراسم اولین دوره جایزه حکمرانی روستاآزاد در پاسخ به این سوال که آیا قرار است جایزه روستاآزاد همانند جایزه مصطفی(ص) شود، گفت: خیر، چنین رویکردی وجود ندارد. ممکن است به‌عنوان الگو از این جایزه الهام گرفته باشد ولی هر دو جایزه روستاآزاد و جایزه مصطفی(ص) دارای چارچوب‌های متفاوتی هستند.
وی همچنین درخصوص ادغام این جوایز برای برگزاری بهتر آنها گفت: تعریف این دو جایزه متفاوت است و این جوایز را نمی‌توان با یکدیگر ادغام کرد. اجازه بدهید یکی دو دوره جایزه روستاآزاد برگزار شود و اگر امکان‌پذیر بود، تدبیری برای آن اندیشیده خواهد شد.

جایزه روستاآزاد چیست؟
جایزه فناوری و حکمرانی روستاآزاد مرجعی برای بررسی فعالیت‌های علمی و فناورانه موثر در بهبود و ارتقای سطح کیفی سیاست‌گذاری و حکمرانی کشور بوده که امسال اولین دوره آن با هدف ریل‌گذاری، جهت‌دهی و تشویق فعالیت‌های اساتید، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران مراکز تحقیقاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات فرهنگی و رسانه‌ای، مراکز سیاست‌پژوهی و اندیشکده‌های کشور برگزار شد. از دیگر اهداف این جایزه می‌توان به تشویق فعالیت‌های فناورانه، نوآورانه، سیاست‌پژوهی و توسعه ارتباطات بین‌المللی برای بهبود «کیفیت حکمرانی کشور» اشاره کرد. فناوری حکمرانی، فرهنگ حکمرانی، دیپلماسی نخبگانی، نوآوری سیاستی از محورها و حوزه‌های این جایزه به شمار می‌رود.

نگاه به زندگی استاد 

دکتر روستاآزاد از چهره‌های برجسته علمی و مدیریتی کشور بود که علاوه بر فعالیت‌های پژوهشی، در ارتقای کیفیت حکمرانی و گفتمان فناوری نقش مهمی ایفا کرد.  رضا روستاآزاد ۴اسفند ۱۳۴۰ در تهران متولد شد. او استاد دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف و رییس این دانشگاه بود. روستاآزاد دارای دو فرزند به نام سجاد و زینب که هر دو در دانشگاه صنعتی شریف تحصیل کرده‌اند.
او در ۲۵ مرداد ۱۳۸۹ به‌عنوان سرپرست این دانشگاه تعیین شد و اواخر اسفند همان سال، حکم ریاست او تایید شد. او عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی بود.
وی فارغ‌التحصیل رتبه اول دبیرستان خوارزمی، حائز رتبه ۲۷کنکور سراسری ریاضی فیزیک در سال۱۳۵۸ و فارغ‌التحصیل رتبه اول در هر سه مقطع کارشناسی (صنعتی اصفهان)، کارشناسی ارشد (UETU ترکیه) و دکتری (Waterloo کانادا) بوده‌ است.
 از فعالیت‌های علمی وی می‌توان به انجام ۳۹پروژه پژوهشی، انتشار ۴۳مقاله در نشریات معتبر داخلی و خارجی، ۶۸مقاله در کنفرانس‌های معتبر داخلی و خارجی، و بیش از ۸۰راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی اشاره کرد.
او همچنین هدایت پروژه دوران کارشناسی مصطفی احمدی روشن را در سوابق خود دارد.
رضا روستاآزاد طی حکمی در ۲۵مرداد ۱۳۸۹ ازسوی کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به‌عنوان سرپرست دانشگاه صنعتی شریف منصوب شد و تا ۱۶شهریور۱۳۹۳ در این سمت بود. در سال‌۱۳۹۱ در هفته هوافضا او اعلام کرد از بزرگ‌ترین آرزوهایش «برگزاری نماز جماعت در یکی از کرات آسمانی است.» وی در تیرماه ۱۴۰۱ و تنها سه ماه قبل از فوتش به‌عنوان رییس اندیشکده حکمرانی شریف انتخاب شد.
روستاآزاد در زمستان‌۱۳۹۶ دچار سکته مغزی شد. پس از چندین هفته بستری شدن در بیمارستان حال وی بهبود یافت و در اوایل سال‌۱۳۹۷ به دانشگاه بازگشت. وی پس از تحمل یک دوره بیماری، ظهر روز سه‌شنبه ۱۹مهر ۱۴۰۱ درگذشت.