آگاه: دانشمندان علم زبان تا پیش از قرن هجدهم بر این باور بودند که تنها شکل مقبول و مورداعتنای زبان، زبان کتابت است. برای همین، بی‌اعتنا به دیگر شکل‌های رایج آن میان اقشار و طبقات مختلف اجتماع، شکل‌های دیگر زبان را صورت‌های عامیانه و فاسد زبان فصیح به شمار می‌آوردند اما این فرض با مطالعاتی که از اواخر قرن هجدهم و نیمه اول قرن نوزدهم میلادی از جانب دانشمندان انجام شد، یکسره دگرگون شد. پیگیری این تحولات در تاریخ زبان تا به امروز، نشان می‌دهد که پیدایش، رشد و گسترش فضای مجازی و به‌دنبال آن ورود گسترده عموم مردم به این فضا و مشارکت آنان در انتشار متون تا چه اندازه بر روند حرکت زبان به‌سوی زبان محاوره و نوعی از نوشتار که محصول این شیوه نگارش است، اثرگذار بوده است. تحولاتی که تحت‌تاثیر فضای مجازی در زبان و نوشتار امروز فارسی پدید آمده است، چه نوعی سستی و فترتی در زبان فارسی انگاشته شود و چه نوعی تغییر به مقتضای شرایط زمانه، درهرحال نیاز به بحث، بررسی و انتخاب سیاست‌ها و مواجهه‌ای درست خواهد داشت. 

زبان پدیده‌ای زنده و پویاست و درنتیجه همانند سایر پدیده‌های دیگر، همواره دستخوش تغییر و دگرگونی می‌شود. در زمانه حاضر و باتوجه‌به سرعت سرسام‌آور گسترش فضای مجازی، تغییر و دگرگونی زبان مطرح است. سرعت تغییر در کلمه‌ها و عبارت‌های مورداستفاده ازسوی گویشوران و به‌ویژه جوانان و نوجوانان بالاست. به نظر می‌رسد این تغییر، نسبت‌به گذشته‌ای نه‌چندان دور، بسیار سریع‌تر درحال رخ‌دادن است. تفاوت زبان دو نسل، مادامی‌که پویایی ارتباط میان آنها را مخدوش نکند و با وجود تفاوت‌ها، مفاهمه همچنان صورت پذیرد، پدیده‌ای کاملا عادی و قابل انتظار است و از این نظر جای هیچ‌گونه نگرانی نیست اما نکته مهم آن است که نوجوان ما به‌واسطه کاربرد زبانی متفاوت و در نبود محیط جذاب و فاخر زبانی-فرهنگی با فرهنگ و هویت ملی و ایرانی خودش بیگانه نشود. این مسئله مهمی است که باید به روشی علمی و درست به آن پرداخته شود. باید در نظر گرفت با هر میزان تفاوت، مبنا و اصل گفت‌وگو باید جاری باشد و راهی برای انتقال ارزش‌ها با انعطاف لازم از نسل قدیم به نسل جدید فراهم شود، در غیر این صورت چیزی که در نهایت مورد هدف قرار می‌گیرد، هویت نسلی است. 

نوجوان‌های زاده زمانه اینترنت
آسیه اناری در تعریف کلیت تغییرات نوجوانی در زمانه فعلی که منجر به تغییرات زبانی شده است، می‌گوید: تغییرات نوجوانی، دیگر مانند نسل‌های گذشته، تنها محدود به تغییرات مخصوص دوره نوجوانی نیست. به‌طور خاص، نوجوانی دوره‌ای است که در آن نسبت‌به بزرگسالی و کودکی بیشترین تغییرات را دارد که حالا تغییرات نسلی نیز به آن اضافه شده است. به نوجوانان امروز، «اینترنت نی‌تیو» یا «زاده‌ها یا بومی‌های اینترنت» می‌گوییم. این نوجوانان از زمانی که چشم باز کرده‌اند با تکنولوژی‌های ارتباطی و اینترنت زندگی کرده‌اند و بنابراین مفهوم‌پردازی آنها نسبت‌به جهان، عینیات آن و نیز کلام، بسیار متفاوت از نسل‌های قبلی است. نوجوانان امروز که در بازه سنی ۱۱ تا حدود ۲۰سال (متولدان دهه۸۰ و اوایل دهه۹۰) هستند، افرادی‌اند که کلام را با اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، کارتون و انیمیشن، فیلم و به‌طور کلی، «پدیده‌های جهانی» آموخته‌اند و برای همین تحت‌تاثیر این پدیده‌ها که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با آنها در تماس بوده‌اند، کلامشان تغییر کرده است. همانطور که رفتارشان یا پوششان تغییر کرده و نیز جهان‌بینی اکنون آنها تغییر کرده است. همه ما می‌دانیم که نوجوانی دوره گذار است و بنابراین، این جهان‌بینی، طولانی‌مدت نیست و درحال گذار است. بااین‌حال، همین جهان‌بینی در حال گذار نیز نسبت‌به نوجوانان نسل‌های قبلی تغییر کرده است.‌
 
فاصله نوجوان امروز و نوجوان دیروز
او در توضیح فاصله میان نوجوان امروز و نوجوان در نسل‌های گذشته، اضافه می‌کند: درمورد فاصله میان نوجوانان و بزرگسالان، مانند استقلال‌طلبی، هیجان‌طلبی، جنگ با مرجع قدرت و افسانه شخصی -که درباره فرقی است که شخص میان خودش و دیگران قائل است و فکر می‌کند با همه فرق می‌کند- تغییرات نسلی‌ای نیز در این میان اثرگذار است که از هر نسل به نسل دیگر بیشتر می‌شود. ما با نوجوانانی طرفیم که جهان کودکی و نوجوانی آنها از نسل‌های دیگر متفاوت بوده است و از همه مهم‌تر نوجوانان امروز، در دوره‌ای از کودکی یا ابتدای نوجوانی‌شان در شرایط همه‌گیری کرونا نیز بوده‌اند و از آموزش‌های آنلاین استفاده کرده‌اند و به بیانی، اینترنت سوار بر زندگی آنها بوده است؛ بنابراین تاثیر بسیار مهم آن را می‌شود در تغییرات زبانی آنها دید. ناگفته نماند که تغییرات زبانی را در فرهنگ و کشورهای دیگر هم می‌شود دید؛ در تمام فرهنگ‌ها، نوجوان‌ها تغییرات عمده‌ای داشته‌اند و من فکر می‌کنم با همه این دلایل، فضای کلی جهانی شدن با اینترنت و تکنولوژی‌های ارتباطی نقش مهمی داشته است. 
جهان‌بینی نوجوان سایبرزاد و خروجی کلامی آن
اناری درباره مواجهه والدین با این نوجوانان می‌گوید: در سال‌ها یا دهه‌های گذشته، نوجوانانی که با آنها مواجهه داشتم، به تشکیل خانواده یا تعداد فرزندان فکر می‌کردند اما حالا اگر با نوجوانان درباره این موضوع‌ها صحبت کنیم، به آن می‌خندند و برایشان بی‌معناست. این تغییر دنیای ادراکی نوجوانان نسبت‌به نسل‌های گذشته است و بنا بر همین، کلام آنها نیز تغییر کرده اما مسئله اینجاست که والدین و بزرگ‌ترها چندان متوجه این موضوع نیستند. 
این زاده‌های فضای سایبر که اینترنت در تمام ابعاد زندگی آنها اثر گذاشته است، از انتخاب فیلم، لباس، سرگرمی‌هایشان، حالا در دوره سنی‌ای هستند که دوره استقلال‌طلبی است؛ یعنی دوره‌ای که او می‌خواهد خودش را به رسمیت بشناسد. این دوره، که ویژگی‌های هیجان‌طلبی و نیز، جنگ قدرت را داراست، کلام او را نیز متمایز کرده است؛ بنابراین او از کلمات متفاوت یا کلمات کوتاه‌شده‌ای استفاده می‌کند؛ کلماتی که برای ما و زاده‌های نسل ما معانی خوبی ندارند، برای این نوجوانان معنی یکسانی ندارد. این امر باعث اختلاف آنها با والدین و بزرگ‌ترها می‌شود. والدین دائما فکر می‌کنند که نوجوان دارد به آنها توهین می‌کند، می‌خواهد آنها را سرکار بگذارد و جایگاه آنها را نادیده می‌گیرد، درحالی‌که اینطور نیست. نوجوان از جهان خودش به موضوعات نگاه می‌کند و از این دیدگاه، کلمات برای او بار معنایی متفاوتی دارند.‌ 
او ادامه می‌دهد: اول از همه، ما باید به دنیای ادراکی نوجوان‌ها نزدیک‌تر شویم، اگر این اتفاق بیفتد، متوجه خواهیم شد که بار معنایی منفی‌ای که در بسیاری از کلمات نوجوانان برداشت می‌کنیم، برای آنها وجود ندارد. سالم‌ترین شیوه‌های مواجهه می‌تواند این باشد که معانی کلمات را از خود آنها بپرسیم و مهم‌تر از همه اینکه بدون پیش‌زمینه درست، شروع به نصیحت کردن آنها نکنیم، بلکه آنها را بشنویم و از آنها بیاموزیم و در نهایت هم نظرمان را ابراز کنیم: «چه جالب پس این کلمه از نظر تو این معنی را دارد ولی من فکر می‌کنم که...». مفهوم ادب درکلام سیال است و برای آنها طور دیگری معنا می‌شود؛ نوجوانان، «بشین و بتمرگ و بفرما» را یکی می‌بینند و تفاوتی میان آنها قائل نیستند. ما نمی‌توانیم بگوییم که این خوب است یا بد؛ این امر متاثر از دنیای بزرگ‌تری است که این نوجوانان در آن زیست می‌کنند. دنیایی که در آن اینفلوئنسرها، سلبریتی‌ها و بسیاری از افراد دیگر تریبون‌های مهمی برای حرف زدن دارند؛ بنابراین بهتر است که پیش از هرچیزی ما دیدگاه‌ها و جهان‌بینی آنها را بشناسیم و بتوانیم با آنها حرف بزنیم. اگر بخواهیم تاثیری بر آنها بگذاریم، باید بدانیم که این امر به مرور اتفاق می‌افتد و نه با پرخاشگری، تحکم و زور و دعوا.