آگاه: مدیریت اقتصادی نه‌تنها برای کسب‌وکارها و جامعه اهمیت ویژه‌ای دارد، بلکه در سطح خانواده نیز از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است. شیوه مدیریت اقتصاد خانواده می‌تواند به شکوفایی، رونق اقتصادی و پیشرفت خانواده منجر شود. در واقع، نحوه مدیریت منابع مالی خانواده تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی، روابط خانوادگی و حتی ثبات عاطفی اعضا دارد.
اهمیت مدیریت اقتصادی در خانواده
مدیریت اقتصادی خانواده به معنای برنامه‌ریزی، سازماندهی و کنترل منابع مالی برای دستیابی به اهداف مالی و رفاهی خانواده است. این مدیریت نه‌تنها به بهبود وضعیت مالی خانواده کمک می‌کند، بلکه از بروز اختلافات بین اعضا، به‌ویژه زن و شوهر، جلوگیری می‌کند. در بسیاری از موارد، اختلافات مالی می‌تواند به تضعیف روابط عاطفی و حتی جدایی منجر شود؛ بنابراین، آموختن مهارت‌های مدیریت اقتصادی خانواده نه‌تنها به بهبود وضعیت مالی کمک می‌کند، بلکه به دوام و استحکام بنیان خانواده نیز یاری می‌رساند.
تحلیل شرایط اقتصادی کنونی
نرخ تورم سالانه کشور در بهمن۱۴۰۳، برابر ۳۲.۰درصد است که دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۰.۳درصد برای دهک‌های اول و دوم، تا ۳۲.۴درصد برای دهک نهم است. بر این اساس، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۲.۱واحد درصد رسید که نسبت‌به دی ۰.۶واحد درصد کاهش داشته است. باتوجه‌به افزایش قیمت‌ها و ثابت ماندن یا رشد کند درآمدها، قدرت خرید خانواده‌ها کاهش یافته است. براساس آمار بانک مرکزی، درآمد واقعی خانوارها در سال گذشته حدود ۲۰درصد کاهش یافته است. این کاهش قدرت خرید باعث شده است که بسیاری از خانواده‌ها مجبور به کاهش هزینه‌های غیرضروری و تغییر سبک زندگی خود شوند. در کنار این نوسانات بازار ارز نیز به یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت‌ها تبدیل شده است. با افزایش نرخ دلار، قیمت کالاهای وارداتی و حتی برخی کالاهای داخلی که وابسته به مواد اولیه وارداتی هستند، افزایش یافته است. این موضوع به‌طور مستقیم بر بودجه خانواده‌ها تاثیر گذاشته است.
راهکارهای مدیریت اقتصادی خانواده
بودجه‌بندی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مدیریت اقتصادی خانواده است. خانواده‌ها باید درآمد و هزینه‌های خود را به‌دقت بررسی کنند و براساس اولویت‌ها، بودجه‌بندی کنند؛ به‌عنوان‌مثال، هزینه‌های ضروری مانند خوراک، مسکن و بهداشت باید در اولویت قرار گیرند. مریم حسینی، اقتصاددان، دراین‌باره می‌گوید: خانواده‌ها باید به‌دقت درآمد و هزینه‌های خود را ثبت کنند. این کار به آنها کمک می‌کند تا نقاط اتلاف منابع را شناسایی کنند و هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهند. همچنین، بودجه‌بندی به خانواده‌ها کمک می‌کند تا برای شرایط اضطراری پس‌انداز کنند. او می‌گوید: در شرایط کنونی، کاهش هزینه‌های غیرضروری مانند تفریحات پرهزینه، خرید لباس‌های غیرضروری و استفاده از خدمات لوکس می‌تواند به مدیریت بهتر اقتصاد خانواده کمک کند. در کنار این، پس‌انداز بخشی از درآمد خانواده‌ها حتی در شرایط سخت اقتصادی بسیار مهم است. خانواده‌ها می‌توانند با پس‌انداز ماهانه، یک صندوق اضطراری برای روزهای سخت ایجاد کنند. همچنین، سرمایه‌گذاری در بازارهای کم‌ریسک مانند اوراق قرضه یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند به حفظ ارزش پول آنها کمک کند. این کارشناس اقتصادی بر این باور است که پس‌انداز حتی مبالغ کوچک می‌تواند در بلندمدت تفاوت بزرگی ایجاد کند. خانواده‌ها باید حداقل ۱۰درصد از درآمد خود را پس‌انداز کنند. او بر این باور است که در شرایط کنونی، بسیاری از خانواده‌ها به‌دنبال راه‌هایی برای افزایش درآمد خود هستند. این می‌تواند شامل کارهای پاره‌وقت، فروش کالاهای دست‌ساز یا استفاده از مهارت‌های شخصی برای ارائه خدمات باشد. همچنین، برخی خانواده‌ها به‌دنبال آموزش مهارت‌های جدید برای افزایش فرصت‌های شغلی خود هستند.
نگاهی به قیمت کالاهای اساسی در بازار
براساس اطلاعات ارائه‌شده از میادین میوه و تره‌بار طی هفته گذشته تغییراتی در بازار کالاهای اساسی وجود داشته که ازجمله این تغییرات، قیمت گوشت قرمز بود که شقه گوسفندی حدود ۶۷۰هزار تومان است که طی سه هفته گذشته حدود ۹۰هزار تومان افزایش قیمت داشته است. ران گوسفندی نیز از ۶۹۰هزار به ۷۵۰هزار تومان رسیده، گوشت گوساله تقریبا تغییر قیمتی نداشته و ران گوساله ۴۹۵هزار تومان و سردست ۴۶۵هزار تومان به فروش رسیده است.
در بازار مرغ اما برخلاف گوشت قرمز تغییر قیمتی رخ نداده است. در میدان بهمن، این محصول با قیمت ۸۲هزار تومان به فروش می‌رسد. با وجود کاهش قیمت نه‌چندان چشمگیر این محصول در حدود سه هفته گذشته، با همان نرخ ۸۲هزار تومان به فروش می‌رسد و به گفته فروشندگان، حق فروش بالاتر از این نرخ را ندارند.
قیمت ماهی نیز با رشد قیمت مواجه شده و در یک هفته اخیر هر کیلو ماهی جنوب از ۳۱۰ هزار تومان به ۳۴۵ هزار تومان و قزل‌آلا از ۲۰۴ به ۲۲۲هزار تومان رسیده است. در این میان با وجود اینکه مقرر شده بود بازار برنج داخلی با عرضه برنج‌های احتکار شده و واردات تنظیم شود اما همچنان شاهد روال گذشته در بازار هستیم.
با نگاهی به بازار میوه و صیفی‌جات نیز می‌توان دریافت قیمت برخی افزایشی و برخی محصولات نیز کاهش قیمت را تجربه کردند که ازجمله آنها می‌توان به بادمجان و پیاز صدفی اشاره کرد. براساس مشاهدات میدانی، کره ۵۰گرمی در فروشگاه‌ها با قیمت ۳۳هزار تومان به فروش می‌رسد و این درحالی است که قیمت این محصول در تابستان ۱۶هزار و ۵۰۰تومان بود. شیر کم‌چرب از ۳۵ تا ۴۰هزار تومان، شیر پرچرب از ۴۰ تا ۴۹هزار تومان، پنیر سفید حدود ۶۵هزارتومان به فروش می‌رسد؛ البته که اظهارنظرهایی نیز درباره این افزایش قیمت وجود دارد و به گفته محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی برخی کالاها با عنوان کالاهای چهارجلدی مشهور هستند که قیمت‌های آنها تعیین و مصوب شده و براساس همان قیمت‌های تعیین‌شده نیز عرضه می‌شوند. این کالاها، محصولاتی هستند که شرکت‌ها مسئولیت تنظیم قیمت آنها را براساس پارامترهای هزینه و سود مصوب دارند. اما آنچه ما از قیمت‌ها و وضعیت بازار استنباط می‌کنیم، براساس رصدهای انجام شده، این تغییرات در دو مرحله اتفاق افتاده است. اولین‌بار در مرداد متاثر از افزایش نرخ ارز، افزایش قیمت‌های انرژی، ارز، هزینه‌های حمل‌ونقل، لوازم بسته‌بندی و... و مرحله بعدی در مهر متعاقب افزایش قیمت شیر خام به میزان ۱۴درصد که درمجموع میزان این افزایش قیمت ۳۰درصد بوده که شرکت‌ها قیمت‌های قبل از تیر را افزایش دادند.