وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا وَلا تَفَرَّقوا
آیه ۱۰۳ سوره آل‌عمران
و همگی به ریسمان خدا [قرآن، و هرگونه وسیله وحدت الهی]، چنگ زنید و پراکنده نشوید.
وقت یکی‌شدن
کمی دورتر که بایستی، قدری که از میدان‌های کوچک و پست ارتفاع بگیری، در تصویر بزرگ‌تر متوجه حقیقت‌های تازه‌ای می‌شوی: مثلا می‌فهمی در چشم کسی که قبله اول ما را با آتش می‌کشد، تفاوتی ندارد که ما با دست باز نماز بخوانیم یا دست بسته، که سر روی مهر بگذاریم یا روی فرش، که اهل غزه و لبنان و سوریه باشیم یا ایران. که حتی در کدام دسته‌بندی‌های سیاسی جا گرفته باشیم. که حتی در انتخابات رأی‌مان را به اسم چه کسی در صندوق انداخته باشیم! در نگاه دشمن، همه ما مسلمانیم و به یک اندازه سزاوار دشمنی. پس چرا ما در دوستی و محبت پراکنده باشیم؟
تنها راه نجات
تصور کنید گروهی از انسان‌ها در حادثه سختی با اتوبوس به اعماق دره‌ای افتاده‌اند و اتوبوس در حال سقوط به مانعی گیر کرده و توقف کرده است. حالا طنابی از بالای دره به سویشان انداخته شده است. این طناب، تنها راه نجات است؛ اما مشروط به اینکه همه با هم متحد بمانند و با آرامش و بدون درگیری با یکدیگر به آن ریسمان چنگ بزنند. این تصویر، مصداق روشنی از پیام قرآن در این آیه کریمه است. خداوند ما را به چنگ‌زدن به ریسمان نجات‌بخش خود دعوت می‌کند، آن هم به صورت جمعی و بدون هر گونه درگیری و تفرقه.
اما این ریسمان چیست؟ اشتراکات ما مثل قرآن، رهبری الهی و آموزه‌های پیامبر(ص) و خاندان مطهرش(ع) همان طنابی است که دل‌های پراکنده را به هم گره می‌زند و مسیری به‌سوی نجات می‌گشاید. خداوند در ادامه این آیه به مومنان یادآوری می‌کند: «به یاد بیاورید زمانی را که دشمن هم بودید و خداوند دل‌هایتان را به هم نزدیک کرد. با نعمت الهی، دشمنی‌ها به برادری تبدیل شد و قلب‌ها به هم پیوستند. قدر این نعمت را بدانید و حفظش کنید.»
این آیه، حقیقتی فراتر از تاریخ صدر اسلام را بیان می‌کند؛ تجربه انقلاب اسلامی ایران، نمونه‌ای روشن از این نعمت است. مردم با اختلاف‌نظرها و گرایش‌های گوناگون، حول محور رهبری الهی و ارزش‌های اسلام متحد شدند و بزرگ‌ترین پیروزی‌ها را رقم زدند. اگر به ریسمان خدا چنگ نزنیم و دچار تفرقه شویم، به دره نابودی سقوط خواهیم کرد. چنانچه رهبر انقلاب در بیاناتشان در دیدار با کارگزاران نظام در سال۸۳ می‌فرمایند: «امروز در میان دردهای گوناگون مسلمان‌ها، آنچه که بزرگ‌تر از همه و ام‌الامراض دیگر دردهاست، تفرق مسلمان‌هاست.» تصور کنید اگر نزدیک دو میلیارد مسلمان جهان با هم متحد بودند، چه خیرات بی‌شماری نصیب کشورهای اسلامی می‌شد؟
ایشان همچنین در بیانات دیگری در جمع قاریان قرآن در روز اول ماه رمضان، در سال۸۸ خاطرنشان می‌کنند: «این دستور قرآن است دیگر. چرا عمل نمی‌کنیم؟ اشکال کار کجاست؟ اشکال کار همین است. اگر دل‌هایمان را ظرف پذیرنده باران رحمت قرآن و باران هدایت قرآن قرار بدهیم، اگر دل را به قرآن بسپریم، برایمان راحت می‌شود. مقاصد شخصی، اغراض شخصی، منافع مادی، قدرت‌طلبی، پول‌طلبی، رفیق‌بازی، اینها موجب نخواهد شد که انسان این توصیه قرآنی و هدایت قرآنی را فراموش کند و پشت سر بیندازد.»
امروز، بیش از هر زمان دیگری به اتحاد نیاز داریم؛ اتحادی که فراتر از قومیت، نژاد یا زبان، حول محور ارزش‌های الهی شکل بگیرد.
عهد با آیه
خداوند در این آیه از ما خواسته است که:
همگی به قرآن و سنت پیامبر چنگ بزنیم و از تفرقه دوری کنیم و شکرگزار نعمت بزرگ وحدت و برادری باشیم.
برای عمل به این آیه می‌توانیم:
در محیط خانواده یا اجماع، مراقب باشیم با غیبت و تهمت و قضاوت عجولانه تخم دشمنی نکاریم. اختلاف‌ها و سوءتفاهم‌ها را با گفت‌وگو و محبت رفع کنیم و بین دیگران آشتی برقرار کنیم. در فضای مجازی، قبل از نشر هر مطلبی، به تاثیر آن بر وحدت و انسجام جامعه فکر کنیم.
در واکنش نشان دادن و برخورد با دیگران مطمئن شویم، مطابق دستورات خداوند در قرآن عمل‌کنیم.