سفر جامعه ایران در مسیر مبارزه با استکبار

جامعه ایران در طول تاریخ، همواره با چالش‌های سخت و شرایط پیچیده روبه‌رو بوده است. اما آنچه این جامعه را در گذر از بحران‌ها متمایز می‌کند، تکیه بر سه عنصر حیاتی است: «ایمان»، «صبر» و «پشتکار». پس از انقلاب اسلامی در سال‌۱۳۵۷، این سه ویژگی به‌مثابه قطب‌نمایی عمل کردند که مسیر مقابله با استکبار جهانی و حفظ هویت ملی را روشن ساخت. در این یادداشت، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه جامعه ایران با تکیه بر این ارزش‌ها، در چهار دهه اخیر، نه تنها در برابر فشارهای خارجی و داخلی ایستادگی کرده، بلکه به پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه‌های مختلف دست یافته است.

جنبش دانشجویی، یاریگر انقلاب اسلامی

«احساس مسئولیت» دانشجویان یک فرصت است

جایگاه ویژه جنبش دانشجویی در تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران باعث شد که امروز دانشگاه و سیاست در ایران به شکل تفکیک‌ناپذیری با هم آمیخته شوند و در لوای واژه «جنبش دانشجویی» دانشجویان نمادی از دغدغه‌های سیاسی ـ اجتماعی را بروز دهند.

تحلیل نمودها و نمادهای عقلانیت انقلابی در جمهوری اسلامی ایران

عقلانیت انقلابی؛ چیستی و چرایی

عقلانیت انقلابی به معنای رویکردی مبتنی بر خرد، محاسبه دقیق و شناخت عمیق از تحولات اجتماعی، سیاسی و جهانی است. عقلانیت انقلابی، برخلاف محافظه‌کاری که در پی حفظ وضع موجود و مقاومت در برابر هرگونه تحول است، به معنای به‌کارگیری خردِ پویا و حساب‌شده برای ایجاد دگرگونی‌های بنیادین در راستای ارزش‌های الهی و انقلابی است. این نوع عقلانیت نه‌تنها در تقابل با جمود فکری قرار دارد، بلکه با تحلیل دقیق شرایط، ترسیم اهداف بلندمدت و اتخاذ راهبردهای هوشمندانه، زمینه‌ساز تحولات تاریخی می‌شود.

بررسی چگونگی افول تمدن غرب در برابر عقلانیت انقلابی

از استعمار به استحمار

در طول تاریخ، غرب به‌عنوان نماد قدرت و سلطه جهانی شناخته شده است. از دوره استعمار کلاسیک تا عصر حاضر، روش‌های سلطه غرب دستخوش تحولات چشمگیری شده است. اگر در گذشته استعمار مستقیم و نظامی ابزار اصلی تسلط بود، امروز شاهد تغییر رویکرد به سمت استحمار فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای هستیم.

زندگی با آیه‌ها

مروری بر سنت‌های موسیقایی ماه رمضان

آواها و نواهایی با طعم افطار و سحر

بخشی از خاطرات و حال و هوای ما در ایام ماه مبارک رمضان به آواها و نواهایی که هنگام سحر، افطار و قرائت دعاهای روز به گوشمان می‌رسد برمی‌گردد و آنقدر در ذهن ما ماندگار می‌شود که در هروقت دیگری از ایام سال آن نواها را بشنویم یاد ماه رمضان می‌افتیم مثل شنیدن نوای ربنا.

تحلیل کارشناس سیاسی یمنی برای مراسم تشییع سیدحسن نصرالله

«طوفان انسانیِ میلیونی» در بیروت و تجدید پیمان با سید شهدای مقاومت

سند امت‌سازی اسلامی

برای معرفی مجموعه‌ها و گروه‌های انسانی از لغات و عبارات مختلفی استفاده می‌شود؛ لغاتی همچون قوم، قبیله، عشیره، جامعه، طایفه، ملت و امت. هر کدام از این موارد به جنبه‌ای از این مجموعه‌های بشری و انسانی دلالت می‌کند. به عنوان مثال جامعه به گروه‌های انسانی می‌گویند مشروط بر این که دارای تعامل انسانی پایدار باشند که از نظر سرزمینی، حاکمیت یا انتظارات فرهنگی با هم وجه اشتراک دارند. یا در تعریف قوم تصریح می‌کنند که مجموعه‌ای از انسان‌ها با برخی ارتباطات قوام یافته که البته بیشتر آنها ارتباطات خونی است کنار هم شکل گرفته‌اند. عشیره هم با نزدیکی معنایی به قوم بر افرادی اطلاق می‌شود که با هم ارتباطات خونی و نژادی دارند. به‌هرحال اینگونه مفاهیم ریشه در ابعاد جغرافیایی، روابط خونی و نژادی دارد.

اکنون باید از خود ترسید

رسانه کارآمد و مقابله با حقایق وارونه

حامد هاشمی:جهان امروز را عصر رسانه‌ها یا انفجار اطلاعات می‌نامند؛ واقعیت نیز چنین است. به مدد حضور رسانه‌ها، نه تنها معلومات و آگاهی جوامع افزایش یافته است، بلکه فاصله‌های زمانی و جغرافیایی نیز کاسته شده و زمینه دستیابی به بسیاری از فرصت‌ها و زمینه‌ها به‌خصوص در گستره اطلاعات همگانی سهل‌الوصول شده است.

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار امیر قطر:

هیچ تفاوتی میان روسای جمهور آمریکا نیست

امیر قطر که به تهران سفر کرده است، عصر دیروز پس از دیدار با رییس‌جمهور و برگزاری نشست خبری به دیدار رهبر انقلاب اسلامی ایران رفت. 

نمایشگاه عکاس‌ فرانسوی از انقلاب افتتاح شد

 نمایشگاه «یادداشت‌های یک دوربین» به‌عنوان بخش ویژه هفدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر روز  ۲۹بهمن در فرهنگسرای نیاوران آغازبه‌کار کرد.

سید ثانی مقاومت

یار دیرین نصرالله

سید هاشم صفی‌الدین، یکی از برجسته‌ترین فرماندهان و رهبران نظامی حزب‌الله لبنان، در سال ۱۹۶۴ میلادی در منطقه دیر قانون‌النهر در یک خانواده شیعی از منطقه جنوبی لبنان به دنیا آمد. او در شهر نبطیه که مرکزی برای جامعه شیعه در جنوب لبنان است، بزرگ شد. نبطیه، با وجود زیبایی طبیعی خود، در آن دوران تحت فشار سیاسی و اقتصادی قرار داشت و مواجهه با تجاوزات رژیم صهیونیستی بود.

سید مقاومت

شهید سیدحسن نصرالله، دبیرکل سابق حزب‌الله لبنان، یکی از چهره‌های تاثیرگذار و بحث‌برانگیز در تاریخ معاصر خاورمیانه به شمار می‌رود. او که از سال۱۹۹۲ تا زمان شهادت رهبری این جنبش را برعهده داشت، طی سال‌ها با مواضع قاطع و استراتژی‌های سیاسی و نظامی خود، نقش مهمی در تحولات منطقه ایفا کرد.

جشن چهل‌وششمین سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند ایران اسلامی در کشور برگزار شد

مردم طلایی

راهپیمایی چهل‌وششمین سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند ایران اسلامی دیروز در تهران و سراسر کشور برگزار شد. امسال هم مانند هر سال مردم در مراسم راهپیمایی ۲۲بهمن با شور و هیجان حضور گسترده داشتند، اتحاد مردم و حضور آنها در کنار مسئولان متعهد پاسخی به سخنرانی اخیر رهبر انقلاب و تجدید بیعت با آرمان‌های انقلاب اسلامی بود. نکته دیگر حضور خانواده‌ها و نوجوانان و جوانان است که باوجود تبلیغات گسترده رسانه‌های دشمن اما مشتی محکم و دندان‌شکن به تلاش‌های دشمنان انقلاب بود.

تاریخ در ترازوی تصمیم: سازش یا ایستادگی؟

ایران تسلیم نمی‌شود؛ پایان رویای سلطه‌گری آمریکا!

همزمان با پایان جنگ جهانی دوم و تحولات پس از آن در میان کشورهای متفق، و به‌ویژه پس از واقعه کودتای ۲۸مرداد، آمریکا به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی سیاست ایران وارد صحنه شد. این ورود، سرآغازی مبهم و تلخ برای آرمان آزادی مردم ایران بود.

از داشته‌های‌مان مصرف می‌کنیم، نه از نیروی تربیت شده

فقدان نیروی متخصص در فرهنگ

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا برنجکار، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران و از دغدغه‌مندان حوزه علوم انسانی، فرهنگ و اندیشه است. با او درباره مقوله تحولات فرهنگی پس از پیروزی انقلاب به گفت‌وگو نشستیم. او معتقد است در زمینه تربیت نیروی متخصص موفق نبوده‌ایم و اکنون داریم از خزانه استفاده می‌کنیم و از داشته‌های خود بهره‌برداری می‌کنیم. 

چرا فرهنگ، نقش زیربنایی خود در سال‌های پس از انقلاب را پیدا نکرده است؟

آسیب‌های نگاه روبنایی به فرهنگ

فرهنگ در نگاه جوامع غربی، متغیری وابسته به اقتصاد و سیاست است؛ به عبارت بهتر، فرهنگ باید خصایص اقتضایی (اکتسابی) و حتی ذاتی خود را در روش حکمرانی غرب، با دغدغه‌های سیاسی و اقتصادی تطبیق دهد و در این آوردگاه، محکوم به همزیستی و بلکه همزادپنداری با حکمرانان و اراده آنهاست.

تحلیگر مسائل فرهنگی و آگاه سیاسی در گفت‌وگو با «آگاه»:

به انقلاب سیاسی بسنده کردیم

ناصر ایمانی، تحلیلگر و پژوهشگر حوزه مسائل فرهنگی و آگاه سیاسی معتقد است که انقلاب فرهنگی باید در کنار انقلاب سیاسی قرار گیرد اما متاسفانه ما عمدتا به انقلاب سیاسی بسنده کرده‌ایم. سازمانی که تحت عنوان شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد، عمدتا متمرکز بر مسائل دانشگاه‌ها بود و متاسفانه عملکردش درمجموع طی ۴۰سال گذشته قابل‌توجه نبوده است.

مسیر ۴۶ ساله یک انقلاب فرهنگی

اتفاق انقلاب اسلامی ایران در سال۱۹۷۹ میلادی بسترساز تغییر و تحول در ساختار مطالعات انقلاب‌های جهان شد. تا قبل  از آن علل مولفه‌های فرهنگی و اجتماعی چندان در تحلیل‌های مطالعاتی انقلاب‌های دنیا دخیل نبود اما کم‌کم یک  رهیافت فرهنگی در مدل‌های مطالعاتی انقلاب‌های جهان ایجاد شد که طی آن موضوعاتی همچون فرهنگ، سنت، مذهب و مقولات اجتماعی در تحولات بنیادین یک جامعه بیشتر مدنظر قرار گرفته است، لذا هنوز هم مطالبه و بررسی انقلاب ایران نشان می‌دهد تا چه میزان موضوعات فرهنگی در آن موثر بوده است و بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی آن را یک تحول و انقلاب با محوریت فرهنگ می‌دانند و به‌اصطلاح از آن به‌عنوان یک «انقلاب فرهنگی» یاد می‌کنند.

از چالش تا افتخار

انقلاب اسلامی ایران در سال۱۳۵۷، علاوه‌بر تحولات سیاسی و اجتماعی، فصل جدیدی را در عرصه علمی کشور گشود. در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های اقتصادی، توسعه را برای بسیاری از کشورها غیرممکن می‌ساخت، ایران با تکیه بر نیروی انسانی متخصص و برنامه‌ریزی بلندمدت، به‌ویژه در حوزه پزشکی، مسیری خلاف جریانِ وابستگی به خارج را پیمود. امروز، دستاوردهای پزشکی ایران نه‌تنها مرگ‌ومیر نوزادان را کاهش یا امید به زندگی را افزایش داده است، بلکه کشور را به الگویی برای خوداتکایی علمی در منطقه تبدیل کرده است. 

مسیر ارائه و تدریس باید بازنگری شود

مشکل منابع نداریم

دکتر اکبر اشرفی، دانشیار علوم سیاسی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و درحال‌حاضر معاون علوم انسانی و هنر این دانشگاه نیز هست. اشرفی سال‌ها معاون پژوهش مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز بود و در آنجا با انبوهی از تحقیقات و پژوهش‌ها با محوریت انقلاب اسلامی ایران روبه‌رو بوده است. «مبانی رهبری سیاسی امام خمینی(ره)» ازجمله آثار قلمی وی محسوب می‌شود؛ لذا علاوه بر سابقه پژوهشی دارای تجربه آموزشی در حوزه مطالعات انقلاب اسلامی نیز است.

لزوم بازتعریف انقلاب اسلامی در دهه پنجم

تحلیل انقلاب اسلامی با ادبیات وارداتی قابل فهم نخواهد بود

دکتر حسین محمدی‌سیرت، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران بر این مقوله تاکید دارد که مطالعات انقلاب اسلامی باید ترکیبی از آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی باشد؛ چراکه نمی‌توانیم ادبیات انقلاب اسلامی را تنها در قالب شعارها و آرمان‌ها به جامعه معرفی کنیم. محمدی‌سیرت معتقد است که این مسئله منجر به تولید ادبیاتی دور از واقعیت و در برخی موارد پرخاشگرانه می‌شود و توجه کافی به وضعیت عینی جامعه ایرانی ندارد.

چرا مطالعه و تحقیق در باب اسلام سیاسی اهمیت دارد؟

انقلاب اسلامی ایران و مسئله «اسلام سیاسی»

اصطلاح اسلام سیاسی، اصطلاحی جدید است که در برابر اسلام سنتی پدید آمده است و به دنیای مدرن تعلق دارد. در جهان اسلام براساس تلقی سنتی، اسلام دینی جامع تلقی شده و شامل مباحث سیاسی نیز می‌شد و براین اساس نیازی به توصیف مجدد و تقید اسلام به قید سیاسی نبوده است. با تهاجم همه‌جانبه غرب به جهان اسلام و شکل‌گیری مقاومت اسلامی در برابر آن و رد آموزه‌های مدرنیسم غربی و تلاش احیاگران مسلمان برای احیای تمدن اسلامی و بازگرداندن اسلام به عرصه زندگی سیاسی، غربی‌ها برای نابهنجار و ارتجاعی نشان دادن آن از واژگانی چون بنیادگرایی و رادیکالیسم استفاده کردند.

کارهای سطحی و ضعیف بیشتر رواج پیدا کرده‌اند

کم‌کاری داشته‌ایم

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی ذوعلم، رییس اندیشگاه بیانیه گام دوم موسسه حفظ و نشر آثار رهبری معتقد است جایگاه انقلاب اسلامی در مطالعات جامعه‌شناختی و در مباحث فلسفی و اندیشه‌ای بسیار مهم است اما به اندازه خود حقش ادا نشده است؛ بنابراین، در این ۴۶سال گذشته، در زمینه مطالعات انقلاب اسلامی بسیار کم‌کاری کرده‌ایم و گاهی کارهای سطحی و ضعیف بیشتر رواج پیدا کرده‌اند. این موضوع ناشی از کم‌کاری‌هایی است که داشته‌ایم.

باید به مسائل حکمرانی بپردازیم

میدان‌نگری مطالعات انقلاب اسلامی

دکتر محمدرضا اخضریان کاشانی علاوه‌بر عضویت در هیات‌علمی دانشگاه تهران، سال‌هاست در مرکز مطالعات انقلاب اسلامی این دانشگاه مشغول به پژوهش و تدریس است. او هم در عرصه پژوهش و تحقیق صاحب تجربه است و هم در امر آموزش و تدریس. آنچه در ادامه می‌آید گفت‌وگو با کسی است که نزدیک به دو دهه در حوزه‌های مربوط به انقلاب اسلامی و مطالعات آن فعال بوده است. 

تناسبی بین امکانات و خروجی‌ها نیست

تضعیف درس «انقلاب اسلامی» در محیط‌های آموزشی

دکتر غلامعلی سلیمانی ، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران و عضو شورای علمی مرکز مطالعات عالی انقلاب اسلامی است. سلیمانی که مدیر گروه انقلاب و اندیشه سیاسی در اسلام دانشکده معارف و اندیشه‌های اسلامی دانشگاه تهران نیز هست، درحال‌حاضر به‌طور مستقیم با موضوعات آموزشی حوزه دروس انقلاب اسلامی درگیر است و طبیعتا نگاه ویژه‌تر و تخصصی‌تری به این موضوع دارد.

انقلاب اسلامی ایران آنچه باید بدانیم و بخوانیم

وقوع انقلاب اسلامی ایران در بهمن سال۱۳۵۷ به‌دلیل پیچیدگی‌ها و لایه‌های مختلفی که داشت هنوز هم ازسوی صاحبنظران و فعالان این حوزه مورد مراجعه و بحث و بررسی است. این انقلاب در طول زمان با همه هدف‌هایی که در ابتدای راه داشته به مسیر خود ادامه داده و باتوجه‌به حرکت امام راحل و قدرت توده‌های مردمی در طول عمر چهل و چند ساله خود اثراتی به جای گذاشته است که همچنان ادامه دارد و به‌راحتی به پایان نمی‌رسد. مسائلی همچون بیداری اسلامی، شکل‌گیری مقاومت در منطقه خاورمیانه، تشکیل گروه‌های مقاومت در برابر استکبار جهانی و... همگی از اثرات حرکت تاریخ‌ساز امام راحل و ملت شجاع ایران است.

تحلیل «آگاه» از سخنان رهبر انقلاب

هشدار جدی؛ فشار حداکثری، سیاست دشمن است

تقویم انقلاب اسلامی به مهم‌ترین ماه خود «بهمن» رسیده است. در ۱۲بهمن ۱۳۵۷ حضرت روح‌الله وارد تهران شد و پس از رهبری نهضتِ مبارزه با طاغوت که از سال۴۲ زعامت آن را برعهده گرفته بودند، ردای رهبری و امامتِ امت را برتن کردند و از آن مقطع تاکنون دشمنان با ترفندها و حیله‌های گوناگون درحال خنجرزدن به پیکره «انقلاب ۵۷» هستند اما ازآنجاکه نظام اسلامی و مردمش با سه رکن اساسی «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» روی پای خود ایستاده‌اند، توانسته‌اند نقشه‌های دشمن را یکی پس از دیگری کنار بزنند؛ البته آنها از یک‌سو با ترور، مُهره‌های کلیدی و شناخته‌شده ما را گلچین کردند و از سویی با تحریم‌های ناجوانمردانه می‌خواهند فشارهای سنگین به ملت و دولت اعمال کنند. هدف چیست؟

تدابیر رهبری باعث عزت و اقتدار ایران و انقلاب اسلامی است

ناخدای عقل و ایمان

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید کردند: باید مراقب باشیم که با چه کسی مواجهیم و با چه کسی معامله می‌کنیم و حرف می‌زنیم و بدانیم پشت لبخندهای دیپلماسی، دشمنی‌ها و کینه‌های پنهانی نهفته است.

استحکام ساخت درونی و مسئله ‌اقتصاد

پیروزی انقلاب اسلامی ایران شرایطی را رقم زد که در اوج دعوا و تقسیم جهان به دو قطب غرب و شرق؛ یک انقلاب مردمی و با ایدئولوژی متفاوت از لیبرالیسم و کمونیسم سر برآورد.