آگاه: بنیان‌گذار تئاتر مدرن امروزِ ایرانی برای تحصیل مهندسی به آلمان رفته بود اما شور و اشتیاقش به هنر و مواجهه با آثار تئاتر و هنرمندان مدرن آلمانی او را از وادی مهندسی به جهان هنر کشاند. بسیاری از نام‌های بزرگ عرصه هنر تئاتر ایران که بعدها درخشش‌شان در عرصه سینما، هنر هفتم کشورمان را جهانی کرد، دست‌پرورده کلاس‌ها و مکتب آموزشی او بودند. این استادِ هنرمند بنیان‌گذار نخستین گروه تئاتری ایران به نام گروه هنری پازارگاد بود و با این کار مفهوم تئاتر حرفه‌ای را برای نخستین بار در جامعه هنرمندان نمایش و سینمای کشور همانند ساختار و هویت حرفه‌ای آن در اروپا در ایران بنیان‌گذاری کرد.
زنده‌یاد سمندریان در کنار تاکید بر مفهوم و رویکرد آموزش و استفاده از دانش روز، هنر تئاتر مدرن ایران را چنان بنیان‌گذاری کرد که امروز نیز بسیاری هنرمندان و کارگردانان فعال در این عرصه به‌شکل مستقیم یا غیرمستقیم خود را وابسته آموزه‌ها، داشته‌ها و آورده‌های استاد حمید سمندریان برای هنر تئاتر ایران می‌دانند. روز ۱۲اردیبهشت به‌عنوان روز معلم نام‌گذاری شده است. از استاد سمندریان نیز می‌توان به‌عنوان معلم در عرصه فرهنگ و هنر یاد کرد، چراکه بسیاری از هنرمندان شهره دست‌پرورده آموزش‌های او بودند. این استاد همیشه بر این باور بود که شاگرد خوب، شاگردی است که از استادش جلو بزند و همواره بر این خواسته پافشاری می‌کرد. سمندریان از جایگاه ویژه و بالایی در عرصه هنر به‌ویژه هنر تئاتر ایران برخوردار است؛ به گونه‌ای که وقتی در بیست‌ودوم تیرماه ۱۳۹۱ به‌دلیل بیماری سرطان دار فانی را وداع گفت، بهرام بیضایی، از دیگر نام‌های بزرگ تئاتر ایران در غم او گفت: «نمایش داغ‌دارِ اوست» اگر استاد سمندریان در تئاتر ایران نبود، این نوگرایی و کنشگری در تئاتر ما گسترش پیدا نمی‌کرد. حمید سمندریان پدر کارگردانی نوین ایران محسوب می‌شود. آثار او جریان‌هایی را ایجاد کرده که هنوز تاثیر آن با توالی دو نسل همچنان پویا و زنده وجود دارد.
ازجمله شاگردان استاد سمندریان که اکنون چهره مطرحی برای خود در عرصه هنر نمایشی شده‌اند می‌توان به عزت‌الله انتظامی، پرویز صیاد، محمدعلی فردین، ایرج راد، گوهر خیراندیش، رضا کیانیان، شهاب حسینی، فتحعلی اویسی، پارسا پیروزفر، مجید صالحی، هومن برق‌نورد و حامد بهداد اشاره کرد.