آگاه: در سکوها و سایت‌های انتشار آگهی «فروش شهاب‌سنگ» بروبیایی دارد. قیمت‌های مختلف که اغلب میلیاردی هستند با عکس‌هایی که تفاوت چندانی باهم ندارند توجه بیشتری را به خود جلب می‌کنند. با یکی از این آگهی‌دهنده‌ها تماس می‌گیرم. طوری با اعتمادبه‌نفس و اطمینان صحبت می‌کند که نشانی از تقلب در حرف‌هایش احساس نمی‌شود. ادعا می‌کند شهاب‌سنگ‌هایش همه برگه تاییدیه آزمایشگاه از دوبی دارند. این فروشنده ارزان‌ترین سنگی که دارد ۲۰۰میلیون تومان است و تخفیف هم ندارد! با آگهی دیگری تماس می‌گیرم که مدعی است دفتر فروش بین‌المللی در یکی از استان‌ها دارد. قیمت‌های شهاب‌سنگ‌های این فروشنده از ۸۰۰میلیون شروع می‌شود و برای شهاب‌سنگ‌های بزرگ‌تر قیمت به ۱۰میلیارد تومان هم می‌رسد. از او می‌پرسم چه کسی چنین پولی را پرداخت می‌کند و خریداران شهاب‌سنگ چه کسانی هستند؟ می‌گوید: «قطعا شما نیستید! ولی افراد ثروتمند کم نیستند که هر چیزی که خواستند خریدند و این افراد می‌افتند دنبال خریدهای تجملی و کلکسیونی.» این فروشنده که خود را نیکو معرفی می‌کند وقتی صحبت از اصالت سنگ و تاییدیه می‌شود به نکته‌ای اشاره می‌کند که با حرف دیگر فروشندگان متفاوت است. او تلاشی برای اثبات اصالت سنگ‌های خود ندارد و می‌گوید: «برای خریداران ما اصالت سنگ خیلی مهم نیست. شاید حتی با دانستن اینکه ممکن است تقلبی باشد خرید می‌کنند؛ چون برای این افراد پرداخت چنین پول‌های گزافی افتخار است. کسی که شهاب‌سنگ می‌خرد برای دیده‌شدن چنین پولی پرداخت می‌کند. اگر خودش نتواند بفهمد سنگی که خریده شهاب‌سنگ است یا از رودخانه جاجرود آمده، قطعا دوستان و اطرافیان هم متوجه آن نمی‌شوند. آنها فقط می‌دانند او چند میلیارد برای این سنگ پول پرداخته است و انگار خیلی از خریداران شهاب‌سنگ همین را می‌خواهند.»
کلاهبرداری سنگین شهاب‌سنگی
حجت کمالی، پژوهشگر و مدیر موزه شهاب‌سنگ ایران، اعتقاد دارد هیچ‌کدام از این سنگ‌ها اصل نبوده و فروش آنها هیچ‌گونه اعتباری ندارد. کمالی به قیمت‌های نجومی، عجیب و غیرواقعی این کالا در سایت‌ها عجیب اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی از شهاب‌سنگ‌ها در آگهی‌ها با قیمت‌های میلیاردی معامله می‌شوند که اغلب فروشنده‌های آنها اعتقاد دارند این شهاب‌سنگ‌ها مریخی یا شهاب‌سنگ‌های کره ماه هستند.
کمالی این آگهی‌ها را کلاهبرداری می‌داند و می‌گوید: «شهاب‌سنگ‌ها اجرام آسمانی هستند که از مکانی ناشناخته مانند سیارک‌ها یا ستاره‌های دنباله‌دار مهمان زمین می‌شوند. این اجرام آسمانی پیش از برخورد به زمین شهاب‌واره نام دارند. شهاب‌واره‌ها در حین عبور از جو زمین تحت‌فشار و اصطکاک زیادی قرار می‌گیرند. علاوه‌برآن واکنش‌های شیمیایی با گازهای اتمسفری نیز بر آنها تاثیرگذار است. درنتیجه این اجرام آسمانی به شکل یک گلوله آتشین با زمین برخورد کرده و معمولا به قطعات کوچک تقسیم می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «شهاب‌سنگ‌ها از همه مناطق کوهستانی، دشت‌ها و کویر ایران کشف می‌شوند، اما نه این تعداد که در سایت‌های اینترنتی می‌بینیم. شهروندان فکر نکنند اگر سنگی که در کویر دیدند یا خاصیت آهنربایی داشته باشد، شهاب‌سنگ است.»
او توضیح می‌دهد: برای تاییدیه گرفتن مرکز بین‌المللی به نام «بولتن جهانی شهاب‌سنگ‌ها» وجود دارد و زیر نظر عده‌ای شهاب‌سنگ‌شناس که از استادان خبره و خیلی قدیمی تشکیل شده است. همه شهاب‌سنگ‌هایی که در سراسر دنیا، از هر جایی که کشف می‌شود در آن بولتن ثبت می‌شود و دانشگاه‌های سراسر جهان می‌توانند این نمونه‌ها را بررسی کنند. این سنگ‌ها در صورت اصل بودن به چند دلیل ارزشمند محسوب می‌شوند چون می‌توان حتی در بعضی از شهاب‌سنگ‌ها عناصر تشکیل‌دهنده حیات را پیدا کرد. هنوز دسترسی به سیارات همچون مریخ و غیره امکان‌پذیر نیست، اگر این شهاب‌سنگ مربوط به آن سیاره باشد، اطلاعات مهمی از طریق شهاب‌سنگ به دست می‌آید. در واقع فرم اولیه شکل‌گیری منظومه شمسی درون آنهاست. همچنین از برخی از آنها به‌عنوان جواهر استفاده می‌شود. این موضوعات باعث می‌شود تا دلالان و سودجویان طمع کرده و با این عناوین کلاهبرداری کنند.
کمالی تاکید می‌کند: «سنگ مریخی و ماه اصلا به این سادگی پیداشدنی نیستند که هر شخصی بگوید که من سنگ ماه یا مریخ دارم. همچنین بافت شهاب‌سنگ‌های مریخ و ماه کاملا شبیه سنگ‌های زمینی است که فقط از طریق آزمایش که آن هم بیش از یک و سال نیم زمان می‌برد تا در آزمایشگاه آی‌سی‌تی و یک‌سری آزمایش‌های طول‌موج، وجود گازهای مریخی بررسی شود. شهاب‌سنگ‌های مریخی کمتر از یک درصد از شهاب‌سنگ‌ها را تشکیل می‌دهند و تعدادشان بسیار اندک است. پس شهروندان آگاه باشند و در فریب افراد سودجو را نخورند؛ چون این آگهی‌ها تقلبی است.»
آگهی، بیشتر از سنگ‌های مریخ
واقعا با قاطعیت می‌توان گفت همه آگهی‌های فروش شهاب‌سنگ کلاهبرداری است؟ این سوال را که از مسعود کیانی، رییس انجمن گوهرسنگ ایران می‌پرسم با خنده چنین پاسخ می‌دهد: «تعداد سنگ‌های مریخی آگهی شده در ایران این‌قدر زیاد است که شاید در خود سیاره مریخ هم این‌قدر سنگ پیدا نشود!» او در ادامه به مواردی اشاره می‌کند که آشکارا از کلاهبرداری بودن چنین آگهی‌هایی خبر می‌دهد: «شهاب‌سنگ سفید اصلا وجود ندارد. هیچ محققی چنین چیزی ندیده است؛ اما در آگهی‌های سایت‌ها شهاب‌سنگ سفید هم می‌توانید ببینید. در یکی از این آگهی‌ها ادعا شده شهاب‌سنگ متعلق به سیاره زحل است درحالی‌که آگهی‌دهنده در این حد اطلاعات نداشته که این سیاره گازی است و اصلا سنگ ندارد!»
رییس انجمن گوهرسنگ ایران درمورد ادعای فروشندگان درباره داشتن تاییدیه از آزمایشگاه می‌گوید: «کدام آزمایشگاه؟! در ایران یک آزمایشگاه بیشتر نداریم که بتواند اصالت شهاب‌سنگ‌ها را تشخیص دهد و اگر فروشنده‌ای تاییدیه‌ای داشته باشد، شک نکنید جعلی است. با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید تعداد شهاب‌سنگ‌هایی که در ایران برای فروش آگهی شده است از تعداد شهاب‌سنگ‌هایی که ناسا در اختیار دارد بیشتر است.» کیانی همه اینها را گفت تا بگوید: «صددرصد آگهی‌های فروش شهاب‌سنگ کلاهبرداری است.»البته او معتقد نیست شهاب‌سنگ واقعی در ایران وجود ندارد: «شهاب‌سنگ‌های اصیل هم وجود دارد؛ ولی این‌قدر آگهی‌های کلاهبرداری زیاد شده که خریدوفروش‌های واقعی این سنگ‌های گران‌قیمت هم با مشکل روبه‌رو شده است.»
می‌پرسم چطور می‌توان از چنین کلاهبرداری‌های آشکاری جلوگیری کرد که می‌گوید: «بارها در این زمینه پیگیری کردیم و حتی پیشنهاد دادیم انتشار چنین آگهی‌هایی دستکم در سکوهای مجاز محدود یا ممنوع شود؛ ولی متاسفانه توجهی نشده و نتیجه‌اش همین است که می‌بینید مثل قارچ فروشندگان شهاب‌سنگ‌های قلابی در حال زیادشدن هستند.»