آگاه: بااین‌حال اخباری از حال وخیم او در ماه‌های گذشته منتشر نشده بود و تنها در روزهای اخیر به‌طور عمومی وضعیت جسمانی او اعلام شد. در ادامه گزارش به کارنامه و فعالیت‌های هنری این بازیگر پیشکسوت در طول حیات پرداخته‌ایم.
سعید راد متولد تهران بود و تحصیلاتش را تا دانشگاه در پایتخت ادامه داد. او در جوانی به رشته ورزشی بولینگ جذب شد و در مسابقات این رشته ورزشی مقاماتی نیز کسب کرد. در همین دوران با واسطه‌هایی به او برای بازیگری پیشنهاد می‌شود و درنهایت در حدود سال۱۳۴۷ پای او به دنیای سینما باز می‌شود.
نخستین حضور او در سینما به فیلم «فاتحین صحرا» در سال۱۳۵۰ بازمی‌گردد. بعد از آن او با حضور در فیلم‌هایی چون «خداحافظ رفیق» کار بازیگری را به شکلی حرفه‌ای آغاز کرد و تا سال پیش از انقلاب اسلامی در بیش از ۳۰فیلم سینمایی نقش‌آفرینی کرد. منش لوطی‌وار او در بازیگری و فیزیک خاص او به یکی از بهترین بازیگران آن دوران سینمای ایران تبدیل شد. از مهم‌ترین فیلم‌های او در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی می‌توان «کافر»، «صادق کرده»، «تنگنا» و «سفر سنگ» را نام برد. فعالیت او بعد از انقلاب اسلامی با فیلم «مرز» به کارگردانی جمشید حیدری و نویسندگی سیروس الوند بعد از سه سال دوباره از سر گرفته شد. پس از آن نیز همچون گذشته به شکلی مداوم در فیلم‌های «فرمان» به کارگردانی کوپال مشکوت، «خط قرمز» به کارگردانی مسعود کیمیایی، «برزخی‌ها» به کارگردانی ایرج قادری و سه فیلم دیگر تا سال ۱۳۶۲ ایفای نقش کرد که آخرین آن «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان بود.
شخصیت و دیدگاه‌های او
یکی از ویژگی‌های شخصیتی محبوب در سینمای ایران پیش از انقلاب، لوطی‌مسلکی بود که زنده‌یاد سعید راد به‌خاطر داشتن این ویژگی در جهان واقعی به‌خوبی در نقش‌های محبوب آن دوران بازی می‌کرد و بازی او مطبوع طبع مخاطبان می‌افتاد. همچنین او در زمان شهادت سردار قاسم سلیمانی با انتشار یادداشتی در روزنامه ایران با یادآوری جنایت‌های روی‌داده پیش از آن نوشت: «هنوز هم وقتی کنار خلیج فارس قرار می‌گیریم بغض گلویمان را می‌فشارد و به خاطر همین عرق ملی است که دلمان برای سردارهایی چون قاسم سلیمانی می‌تپد. احساس غرور می‌کنیم از شنیدن دلیری‌هایشان و از اینکه با چه رشادتی حافظ مرزهای ملی هستند. از اینکه چطور جنگیدند تا پای داعش به مرزهای ایران نرسد و همین ایستادگی مقابل داعش و دفاع از آینده جوانان کشور برایمان کافی بود تا به یک قهرمان تبدیل شوند».
پربیننده‌ترین فیلم سینمای ایران و ممنوعیت راد
«عقاب‌ها» فیلم محبوب ایرانی در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی و میانه جنگ تحمیلی است که براساس داستانی واقعی از کتاب «سقوط در چهل و یکمین پرواز» درباره خاطرات یک خلبان ایرانی از سقوط در خاک عراق ساخته شده است. فیلمنامه آن را محمدرضا یوسفی و مهدی فخیم‌زاده نوشته‌اند و از بازیگران آن جمشید هاشم‌پور، شهاب عسگری و رضا رویگری را می‌توان نام برد. این فیلم نزدیک به دو دهه به‌شکلی مداوم در سینماهای ایران اکران شد اما به‌خاطر حساسیت‌های موجود در آن دوره خاص درنهایت منجر به ممنوعیت کار برای کارگردان آن، ساموئل خاچیکیان، سعید راد، جمشید هاشم‌پور و چند بازیگر دیگر این فیلم شد. بعد از این اتفاق بود که سعید راد تصمیم گرفت کشور را ترک کند و برای حدود دو دهه در خارج از ایران سکنی گزید.
بازگشت با «دوئل»
«دوئل» یکی از آثار ماندگار سینمای ایران است که در سال۱۳۸۲ با بودجه‌ای در حدود سه تا سه‌ونیم میلیارد تومان ساخته شد که با درنظرگرفتن قیمت ارز در آن سال‌ها معادل رقمی سه‌ونیم میلیون دلاری بود که با شرایط اقتصادی ایران پس از جنگ عدد هنگفتی به شمار می‌رفت. این فیلم به نویسندگی و کارگردانی احمدرضا درویش تولید شده و موسیقی متن آن را مجید انتظامی ساخته است. از بازیگران آن می‌توان به پژمان بازغی، پریوش نظریه، انوشیروان روحانی، کامبیز دیرباز، پرویز پرستویی و هدیه تهرانی اشاره کرد. سعید راد پس از بازگشت به ایران با این فیلم دوباره به سینما بازگشت و بعد از آن نیز در آثار مهمی حضور یافت. این اثر موفق شد در جشنواره فیلم فجر بیست‌ودوم در ۱۱رشته نامزد شده و هفت سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش دوم، بهترین فیلمبرداری، بهترین تدوین، بهترین طراحی صحنه، بهترین صداگذاری و بهترین جلوه‌های ویژه را از آن خود کند. این فیلم در نهایت با بیش از یک‌میلیون مخاطب در مدت اکران توانست در فهرست پربیننده‌ترین فیلم‌های سینمای ایران قرار گیرد. این فیلم علاوه بر آنکه به لحاظ محتوایی و بصری توانسته بود مورد توجه مخاطبان قرار گیرد به لحاظ صنعتی و سینمایی نیز در سینمای ایران نقطه عطفی به شمار می‌رفت.
سعید راد در تلویزیون
او بعد از بازگشت به ایران برای اولین‌بار در سریال محبوب «در چشم باد» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی در سال‌های میانی دهه۸۰ در نقش رضاشاه حضور یافت. راد سپس در مجموعه تلویزیونی «سرزمین مادری» که حالا مهمان این شب‌های تلویزیون است، حضور یافت و در نقش شخصیت سرهنگ عبدالرضا بهادری به ایفای نقش پرداخت. او بعد از زنده‌یاد بیتا فرهی، دومین بازیگر این سریال است که دار فانی را وداع گفته است. سعید راد پس از این سریال‌ها در سال‌های دهه۹۰ تا سال۱۴۰۱ در آثاری چون فیلم تلویزیونی «زنده‌به‌گور» به کارگردانی علی جناب، سریال «ترور خاموش» به کارگردانی احمد معظمی و مجموعه تلویزیونی محبوب «گیلدخت» به کارگردانی مجید اسماعیلی به ایفای نقش پرداخت. او در مجموعه «گیلدخت» نقش میرزارضا را بازی کرده بود. همچنین در سریال «دل» به کارگردانی منوچهر هادی و «ارثیه پدری» به کارگردانی میلاد بنایی و مهدی نقویان به ایفای نقش پرداخت. از او یک تله‌فیلم تلویزیونی به نام ساعت به وقت صفر نیز به‌جا مانده است. آخرین حضور او مقابل دوربین سینما و تلویزیون در مجموعه گیلدخت و ارثیه پدری بود.
چرا عقاب‌ها هنوز محبوب است؟
عقاب‌ها علاوه‌بر آنکه در سینما آمار فوق‌العاده‌ای را برای سال‌ها بر جای گذاشت تا درنهایت فیلم «فسیل» ساخته کریم امینی در زمان رکود سینما برخیزد و این رکورد را تازه کند، در تلویزیون نیز هنوز از آن فیلم‌هایی است که مخاطبانش را پای قاب جادویی می‌آورد. این اثر علاوه بر آنکه برای چند نسل از ایرانیان نوستالژی و خاطره‌انگیز است، به علت اقتباسی بودن آن از داستانی واقعی و پرداخت خوب آن در فیلمنامه و شخصیت‌ها، هنوز می‌تواند کنجکاوی‌برانگیز باشد و مخاطب تازه بیابد. عقاب‌ها بالغ بر هشت میلیون تماشاگر داشته و در اکران اولیه حدود ۲۰درصد از افراد این فیلم را تماشا کرده‌اند که یعنی از هر پنج ایرانی در دهه۸۰، به‌طور متوسط یک نفر آن را در سینما تماشا کرده است. این فیلم در زمانی که ژانر سینمایی دفاع مقدس هنوز زنده و اثرگذار بود و نسل جوان مخاطب ایرانی از نسل جنگ بود، ساخته شد و به نمایش درآمد و اگرچه در زمان فعلی فیلمی متوسط به شمار آید، در زمان ساخت جزو آثار مهم سینمای ایران بود. این اثر موفق شده است به‌خوبی از عنصر موسیقی بهره گیرد و در کنار قصه‌گویی خوبی که دارد، لحظات احساسی و حماسی ایثار خلبانان و رزمندگان ایرانی را در چشم مخاطب ماندگار کند. سعید راد در این اثر نقش خلبان مهرداد را ایفا کرده است.
واکنش ابراهیم حاتمی‌کیا به درگذشت سعید راد
ابراهیم حاتمی‌کیا در پی درگذشت سعید راد از او به‌عنوان یک بازیگر حرفه‌ای یاد کرد و از درگذشت او ابراز تاسف کرد. ابراهیم حاتمی‌کیا که در فیلم سینمای «چ» با سعید راد همکاری داشت، در پی درگذشت این بازیگر گفت: سعید راد را در فیلم «چ» در نقش تیمسار فلاحی بیشتر شناختم. او بازیگری حرفه‌ای بود که بدون هیچ حاشیه‌سازی و با علم به نقشی که به او پیشنهاد شده بود، پذیرفت در این پروژه با ما همکاری کند. این کارگردان ابراز تاسف کرد که از حال او در یک سال گذشته بی‌خبر بوده است و درعین‌حال بیان کرد: البته باتوجه‌به شناختی که از سعید راد داشتم، دوست داشت همیشه شاداب و سرحال با مخاطبانش روبه‌رو شود و طبیعی است که باور کنیم خودش ترجیح داده بود این روزهای ناخوشی‌اش در بوق و کرنا نباشد و تصویر یک بازیگر استوار در ذهنمان برای همیشه باقی بماند. روح این عزیز سفرکرده شاد.