آگاه: یکی از اصلیترین عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه، عدم ثبات اقتصادی و سیاسی در کشور است، تحریمهای اقتصادی، نوسانات نرخ ارز و مشکلات بودجهای دولت همگی باعث افزایش نااطمینانی و کاهش اعتماد سرمایهگذاران شدهاند، همچنین تغییرات مکرر در سیاستهای اقتصادی و قوانین مرتبط با بازار سرمایه، فضا را برای فعالیتهای اقتصادی پیچیدهتر کرده است.
نرخ بهره بالا و سیاستهای پولی انقباضی بانک مرکزی نیز از دیگر عواملی هستند که بازار سرمایه را تحتفشار قرار دادهاند، همچنین این وضعیت منجر به کاهش نقدینگی در بازار و کاهش تمایل سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در سهام شده است.
همچنین به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، بازار سرمایه ایران هنوز با مشکلات ساختاری متعددی مواجه است، عدم شفافیت در گزارشهای مالی شرکتها، وجود رانت و فساد و نیز عدم رعایت اصول حاکمیت شرکتی ازجمله مواردی هستند که اعتماد سرمایهگذاران را کاهش دادهاند؛ ازاینرو و بدون رفع این مشکلات، نمیتوان انتظار بهبود پایدار در بازار داشت.
البته تاثیرات بحرانهای جهانی نظیر جنگهای اقتصادی بین قدرتهای بزرگ، بازار سرمایه ایران را نیز تحتتاثیر قرار داده است، کاهش تقاضای جهانی برای نفت و سایر محصولات صادراتی ایران، به افت درآمدهای ارزی و در نتیجه فشار بر اقتصاد داخلی منجر شده است.
از سویی دیگر، افزایش نرخ تورم و انتظارات تورمی بالا، سرمایهگذاران را بهسمت داراییهای ثابت نظیر طلا و ارز سوق داده و از جذابیت بازار سرمایه کاسته است، این امر باعث شده که حجم معاملات در بورس کاهش یابد و شاخصها با افت مواجه شوند.
یکی دیگر از اصلیترین دلایل منفیهای اخیر بورس، انتظار برای معرفی و انتصاب وزیران دولت چهاردهم و سیاستهای آنها در قبال بازار سرمایه است، این موضوع باعث افزایش نااطمینانی و عدم اعتماد سرمایهگذاران به آینده اقتصادی کشور شده است، هر گونه تغییرات در کابینه و سیاستهای جدید میتواند تاثیرات عمیقی بر بازار سرمایه داشته باشد و سرمایهگذاران تا زمان روشنشدن این سیاستها، تمایل کمتری برای ورود به بازار دارند.
بنابراین بهبود وضعیت بازار سرمایه ایران، نیاز به اصلاحات ساختاری و سیاستگذاریهای دقیق و هوشمندانه است، افزایش شفافیت، ایجاد ثبات اقتصادی و سیاسی و نیز اتخاذ سیاستهای پولی مناسب میتواند به بازگشت اعتماد سرمایهگذاران و بهبود وضعیت بازار کمک کند.
همچنین، اعلام سریع و شفاف سیاستهای دولت چهاردهم و تیم اقتصادی جدید، کاهش تنشهای منطقهای و افزایش تعامل و پاسخگویی مسئولان سازمان بورس میتواند نقش مهمی در کاهش نااطمینانی و رونق دوباره بازار سرمایه داشته باشد.
نخستین اقدام بورسی دولت
با این حال معاون اول رییسجمهوری هفته گذشته و در تاریخ ۱۰مرداد دستور تزریق منابع صندوق توسعه ملی و شبکه بانکی به بازار سهام را جهت برطرفشدن نگرانی سهامداران صادر کرد.
همچنین رییس صندوق توسعه ملی با اشاره به نتایج دستور معاون اول رییسجمهوری دولت چهاردهم برای حمایت از بورس، از واریز ۱۰۰میلیارد تومان به بازار سرمایه خبر داد و گفت:
۵۰۰میلیارد تومان شنبه و ۱۷۰۰میلیارد تومان دیگر هم بهزودی واریز میشود. این حمایت در حالی صورت گرفت که بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ واریز مبالغی از صندوق توسعه ملی به بورس، مُسکنهای موقت و کوتاهمدت است و واریز این مبالغ باعث میشود که برای مدت زمانی کوتاه روند بازار سرمایه ثابت شود.
با همه این اوصاف باید منتظر ماند و دید تیم اقتصادی دولت چهاردهم چه برنامهای برای بهبود وضعیت بورس بهویژه افزایش اقبال مردم دارند. چراکه لازمه بهبود وضعیت بازار سرمایه افزایش اقبال مردم است و تیم اقتصادی برای اجرای این مهم، لازم است شرایطی را برای پیشبینیهای اقتصادی و سرمایهگذاری فراهم کند.
همچنین با حذف دستورالعملهای نادرست و جلوگیری از بیبرنامهای بودن دولت، شاید بتوان اقبال مردم به سرمایهگذاری در بازار بورس را افزایش داد.
ضرورت تقویت بازار ثانویه بورس
نایبرییس اول کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با «آگاه» در آسیبشناسی خود از مشکلات بازار سرمایه و راهکارهای لازم برای رفع مشکلات این بازار گفت: دو مسئله مهم بازار سرمایه را تحتالشعاع خود قرار داده است.
مهدی طغیانی با اشاره به رویهها در بازار ثانویه، تاکید کرد: بالطبع اگر ما بهدنبال بازار اولیه خوبی هستیم تا بتوانیم تامین مالی خوبی داشته باشیم، چشمانداز بازار ثانویه باید چشمانداز خوبی باشد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به دو مسئله معطوف به بازار ثانویه تاکید کرد: قطعا تصمیماتی که در مجلس و دولت و بهطور کل حاکمیت درباره این بازار گرفته میشود حتما میتواند روی سودآوری شرکتها موثر باشد، ازسوی دیگر، اگر سرمایهگذاران بیثباتی در این سیاستگذاریها را مشاهده کنند قطعا روی خوشی به بورس نشان نخواهند داد.
طغیانی افزود: دومین مسئله مربوط به انتظارات از اقتصاد کشور است؛ این انتظارات باعث میشود تا سرمایهها به داخل کشور سوق داده شده و این سرمایهها بماند و از کشور خارج نشود و نهایتا بورس رونق خود را حفظ کند. این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت آینده باید چشمانداز مثبتی از اقتصاد ارائه دهد، بیان کرد: سیاستگذاری و اظهاراتی که دولت آینده در رابطه با مسائل اقتصادی مطرح میکند و هر چشماندازی که نشان میدهد، قطعا باعث دلگرمی عوامل اقتصادی شده و به خودیخود این امر میتواند بر بازار سرمایه اثرگذار باشد. حتما باید چشمانداز مثبتی به بازار سرمایه ازسوی دولت آینده شکل بگیرد تا این بازار دچار تغییر و تحولات موثر شود.
باید جلوی مداخلات برخی هلدینگها در بازار سرمایه گرفته شود
همچنین نایبرییس دوم کمیسیون اقتصادی معتقد است: «ما برای اینکه بار تامین مالی را از روی دوش بانکها برداشته و جلوی سرمایه خرد و سرگردان مردم را بگیریم، راهی جز این نداریم که به سمت بازار سرمایه برویم.»
جعفر قادری با بیان اینکه بسیاری از سرمایههای خرد مردم بهسمت بازارهایی نظیر مسکن، خودرو و زمین سوق داده میشود، ادامه داد: این درحالی است که حرکت نقدینگی بهسمت این بازارها، برای اقتصاد کشور ایجاد مشکل میکند. وی با بیان اینکه ما باید به سمت بازار سرمایه حرکت کنیم، ادامه داد: درواقع ما باید موانع و مشکلاتی را که در بازار سرمایه وجود دارد از بین ببریم.
قادری با بیان اینکه باید شفافیت لازم در بازار سرمایه لحاظ شود، تاکید کرد: همچنین ما باید از شکلگیری حبابهای قیمتی و مداخلاتی که برخی هلدینگها و مجموعههای بزرگ در بازار بورس انجام میدهند جلوگیری کنیم؛ متاسفانه این هلدینگها در بازار سرمایه حبابهای را ایجاد میکنند و سهام خود را با قیمت بالایی به فروش میرسانند و بعد به عناوین مختلفی این حبابهای قیمتی را ترکانده و درنهایت قیمت سهام شدیدا کاهش پیدا میکند، این در حالی است که زیان و ضرری این قبیل فرآیندها را مردم متحمل میشوند. وی با بیان اینکه باید ورود جدیتری به مسائل و فرآیندهای بازار سرمایه داشته باشیم، تاکید کرد: درواقع باید جلوی شرکتهایی را که بهصورت غیرواقعی قیمتشان افزایش پیدا کرده بگیریم. این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید با ابزارها و اهرمهای لازم به بازار سرمایه کمک کنیم، ادامه داد: همچنین در بحث واحدهای مختلف که در بورس وجود دارند باید مشخص شود که مشکلات و موانع این واحدها چیست.
قادری تاکید کرد: درحالحاضر بازار سرمایه به اقتصاد کشور کمک میکند اما این بازار در شرایط فعلی آن نقش کلیدی و محوری را ایفا نمیکند و متاسفانه همه بهسمت بازار پول رفته و از طریق بازار پول تامین مالی میکنند و این شرایط بههیچوجه پذیرفتنی نیست. درواقع تامین مالی بلندمدت باید برعهده بورس و کوتاهمدت برعهده بانکها باشد.