سیاستی برای کتاب‌خوان شدن!

سید مرتضی مفیدنژاد ـ روزنامه‌نگار
۲۳ آبان ۱۴۰۳ - ۲۳:۵۷

مساله کتاب و کتاب‌خوانی از دیر باز جزودغدغه‌ها و چالش‌های جدی جامعه ما بوده است. اینکه دراین تلاطم کدام بخش مسئول و مقصر است، دعوای دیروز و امروز نیست و عقبه‌ای طولانی دارد.

آگاه: برخی معتقدند بسترسازی و ایجاد امکانات برای کتاب و کتاب‌خوانی از سوی مسئولان فرهنگی تاکنون ضعیف بوده است و دلیل رشدنیافتن کتاب و کتاب‌خوانی همین است. از سوی دیگر برخی انگشت اتهام را به سوی توده‌های مردمی می‌برند و تصریح می‌کنند که اقشار مختلف به دلیل بی‌نیازی به کتاب و محتواهای آن نسبت به این مقوله مهم بی‌توجه شده‌اند.
در این زمینه ذکر چند نکته حائزاهمیت است:
سیاستگذاری حوزه کتاب و کتاب‌خوانی یک امراساسی وزیر بنایی است. در واقع موضوعاتی همچون اماکن عمومی و ترویج کتاب، آموزش و پرورش و سرانه مطالعه، آموزش عالی و چالش کتاب‌خوانی و... همگی مربوط به حوزه سیاستگذاری است و تا این سیاستگذاری توسط افراد دغدغه‌مند و کتاب‌خوان صورت نگیرد، اتفاقی نخواهد افتاد.
مساله احساس نیاز به مطالعه و کتاب خواندن یک امر محوری در بالا بردن سرانه مطالعه درکشور است. طبیعتا رشد شبکه‌های اجتماعی و قرار گرفتن در معرض اخبار و تحلیل‌های فراوان حس سیری کاذب در برابر یادگیری و مطالعه در انسان ایجاد می‌کند که خود تبدیل به یک مانع در جهت رشد گرایش به کتاب نقش ایفا می‌کند.
این یک امر ثابت شده است که مطالعه روزنامه و مجله جای مطالعه کتاب را نمی‌گیرد. برخی به  بهانه مطالعه روزنامه و مجله خود را مستغنی از کتاب می‌دانند و به سراغ آن نمی‌روند.
یک امر ثابت شده و قطعی است که بسترساز توجه بیشتر به کتاب و کتاب‌خوانی ایجاد حلقه وصل بین کتاب و تولیدات رسانه‌ای، تصویری و صوتی است. هر چه بیشتر بتوانیم برای تولیدات رسانه‌ای‌مان به کتاب تکیه بیشتری داشته باشیم طبعا تبلیغ واضح‌تری از استفاده بهینه از کتاب کرده‌ایم.
خانواده اولین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که فرد تجربه می‌کند. اینکه بتوانیم مقوله گرایش به کتاب را از نهاد خانواده آغاز کنیم کار برای نهادهای آموزشی و فرهنگی تسهیل خواهد شد.
طبیعتا بخش مهمی از جمعیت جامعه ما را کارمندان بخش‌های دولتی و خصوصی تشکیل می‌دهند. اینکه شما با مشوق‌ها و دخالت دادن در ترفیعات انگیزه کتاب‌خوانی را فراهم کنید موجب می‌شود تا لذت استفاده از کتاب در فرد ایجاد شود و فرد بعدها با اشتیاق و بدون نیاز به مشوق‌های اداری به آن سمت برود.
با توجه به گسترش جدی شبکه‌های اجتماعی و ضریب بالای نفوذ پلتفرم‌های اینترنتی و مراجعه پر تعداد مخاطبان؛ فضا برای گسترش کتابخانه‌های دیجیتال به خوبی فراهم است. امروز با توجه به قیمت بالای کاغذ، هزینه تولید کتاب و نبود فضای کافی برای نگهداری کتاب در منازل، راه‌اندازی و توسعه کتابخانه‌های دیجیتال و برخط جزو مهم‌ترین اقدامات است. در کنار این ماجرا نباید از نقش بی‌بدیل کتاب‌های صوتی هم غافل شد.