آگاه: مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) یا WEF در سال۱۹۷۱ ازسوی کلاوس شواب در سوییس تاسیس شد؛ بنابراین، سابقه این سازمان در سال۲۰۲۵ به ۵۴سال می‌رسد. مجمع جهانی اقتصاد یک سازمان غیرانتفاعی است که هدف آن ارتقای همکاری‌های جهانی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است و هر ساله نشست‌های معروفی مانند نشست داووس را برگزار می‌کند.
این نشست به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای جهانی برای تبادل‌نظر میان نخبگان اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی شناخته می‌شود و فرصتی طلایی برای کشورهای مختلف به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران بود تا جایگاه خود را در عرصه جهانی تثبیت کند. «سید کامران یکانگانی» عضو هیات‌علمی دانشگاه درباره «داووس ۲۰۲۵» می‌گوید: حضور ایران در مجمع جهانی اقتصاد داووس سابقه‌ای نسبتا کوتاه اما پر از چالش‌ها و فرصت‌های مختلف دارد. ایران در سال‌های اخیر در این نشست‌ها شرکت کرده و این فرصت را یافته است که در کنار دیگر قدرت‌های اقتصادی جهان، بر سر میز مذاکره بنشیند. درحالی‌که این حضور به‌طور طبیعی با چالش‌های خاص خود همراه است. از سوی دیگر می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مهم برای تقویت روابط بین‌المللی ایران با دیگر کشورها به‌شمار آید.
در تاریخ ایران، به‌ویژه در دوره‌های مختلف حکومتی، نشست‌های بین‌المللی و گفت‌وگوهای دیپلماتیک وجود داشته است که ایران در آنها حضور داشت و بهره‌برداری‌هایی نیز از آنها کرد. اگرچه نشست‌هایی به‌طور خاص مشابه مجمع جهانی اقتصاد در گذشته رایج نبوده، ایران در دوره‌های مختلف تاریخ خود از نشست‌های بین‌المللی و دیپلماتیک برای تقویت روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بهره برده است و همچنان در مجامع بین‌المللی حضور می‌یابد.
داووس ۲۰۲۵ چه چالش‌هایی داشت؟
۱- چالش‌های سیاسی و اقتصادی موجود: حضور ایران در داووس با چالش‌هایی همراه بود. تحریم‌های اقتصادی، محدودیت‌های تجاری و فشارهای سیاسی که از سوی برخی کشورهای غربی اعمال می‌شود، همچنان موانعی جدی برای تعاملات اقتصادی و تجاری ایران با دیگر کشورها هستند. این مسئله می‌تواند مانع از دستیابی ایران به تمامی فرصت‌های موجود در داووس شود.
۲- رقابت با کشورهای قدرتمند: در شرایطی که بسیاری از کشورهای بزرگ و قدرتمند در این مجمع حضور دارند، ایران باید تلاش کند تا به نحوی جایگاه خود را تثبیت کند و در کنار سایر کشورها به‌عنوان یک بازیگر اقتصادی مهم شناخته شود. از سوی دولت ایران هم محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رییس‌جمهور که هشت سال سکانداری دستگاه دیپلماسی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم را برعهده داشت، در این اجلاس شرکت کرد. حضور او از همان ابتدا منجر به ایجاد حاشیه‌هایی شد.
داستان از آنجا آغاز شد که روزنامه اصلاح‌طلب کارگزاران سازندگی ـ ارگان رسمی حزب کارگزاران ـ در یکی از شماره‌های خود با اشاره به سفر معاون رییس‌جمهور به سوییس تیتر «گفت‌وگوهای غیررسمی در داووس» را در صفحه ویترین خود برگزید.
این مطلب از گفت‌وگوهای غیررسمی ظریف در سوییس خبر داده و نوشت: «ظریف بارها در نشست‌های سالانه داووس شرکت داشته اما امسال به‌عنوان معاون رییس‌جمهوری ایران به این شهر سفر کرده است. از دیدارهای پیدا و پنهان آقای ظریف اطلاعی در دسترس نیست اما ظاهرا گفت‌وگو با فرید زکریا، مجری سی‌ان‌ان در دستورکار معاون رییس‌جمهوری ایران است. در نشست‌های سالانه داووس، سیاستمداران به گفت‌وگوهای پیدا و پنهان می‌پردازند که اغلب این گفت‌وگوها دور از چشم خبرنگاران اتفاق می‌افتد و جامعه ایران امیدوار است در کنار تلاش‌های دولت چهاردهم برای تقویت رابطه با شرق، رابطه با کشورهای غربی نیز در دستورکار قرار گیرد و محمدجواد ظریف که نماد مذاکره است، با دست پر بازگردد. ظن مذاکره در نشست داووس درحالی تقویت شده که صداوسیما حمله به مذاکره و ظریف را شروع کرده است.»
پس از انتشار گزارش کارگزاران، معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری در واکنش به برخی خبرسازی‌ها در مورد سفر محمدجواد ظریف به داووس از برخی اشخاص و رسانه‌ها خواست به شایعات بی‌اساس دامن نزنند. با اینکه اداره کل رسانه معاونت راهبردی رییس‌جمهور آب پاکی را روی دستان برخی از رسانه‌های اصلاح‌طلب ریخت، بااین‌حال مواضع ظریف به فضای دوقطبی دامن زد؛ آنجاکه در خلال مصاحبه‌اش با فرید زکریا، مجری معروف شبکه سی‌ان‌ان، می‌گوید که «اگر به‌جای پزشکیان، سعید جلیلی رییس‌جمهور بود، الان منطقه درگیر جنگی تمام‌عیار بود» یا مطالب او درباره حجاب و مذاکرات هم باز حاشیه‌ساز شد.
انتظار از حاضران در نشست‌های بین‌المللی
بالاخره باید از این نشست‌های بین‌الملل استفاده بهینه کرد و هیچ‌کس منکر آن نیست، لیکن وقتی یک مقام ارشد دولتی نیز در چنین مجامعی شرکت می‌کند انتظار می‌رود مواضع و اظهاراتی بیان شود که برگرفته از گفتمان انقلاب اسلامی و راهبردهای کلان دولت است. از مدار انصاف هم خارج نشویم، برخی از مواضع ظریف همانند موضوع هسته‌ای بجا بود اما بااین‌حال نقدهایی هم به حضور و مواضعش وارد شد.
حسین کنعانی‌مقدم، کارشناس مسائل بین‌الملل ضمن بیان این مطلب به مهر، گفت: تصور همه در اجلاس این بود که او بلندگوی نظام است. بخشی از صحبت‌های ظریف اظهاراتی منطقی بود؛ مثل برنامه هسته‌ای و آنچه که را گذشته بود بیان کرد اما او در بخشی دیگر ازجمله مسائل داخلی مثل حجاب و اینکه ایران آماده مذاکره است، آدرس غلط داد. وی ضمن انتقاد از صحبت‌های معاون رییس‌جمهور در داووس درباره مذاکرات، تصریح کرد: ظریف بحث مذاکره را به گونه‌ای مطرح کرد که ایران بدون هیچ شرطی آماده بازگشت به میز مذاکره است درحالی‌که آمریکایی‌ها میز مذاکره را ترک کرده‌اند. مواضع ایران در رابطه با مذاکره کاملا مشخص و شفاف است. جمهوری اسلامی ایران هرگز زیر بار فشارهای بین‌المللی نرفته و هرگز درمورد توان هسته‌ای، موشکی و دفاعی خود مذاکره نخواهد کرد.
آنچه مشخص است اینکه رهبر انقلاب بارها عوام و مسئولان را از ایجاد دوقطبی‌های کاذب برحذر داشتند؛ معظم‌له سال ۱۴۰۲ در دیدار بسیجیان فرموده بودند: «از دوقطبی‌های کاذب بپرهیزید. در کشور مدام دوقطبی درست می‌کنند: طرفدار زید، طرفدار عمرو؛ طرفدار فلان فکر، طرفدار [فلان]؛ این حرف‌ها چیست! آن کسانی که مبانی شما را، اصول شما را، دین شما را، انقلاب شما را، ولایت فقیه را، این چیزها را قبول دارند، برادر شما هستند، حالا گیرم یک اختلاف‌سلیقه‌ای هم با شما داشته باشند. یکی از چیزهایی که انسان واقعا باید از آن شِکوه کند و گله کند، بعضی از اظهارات در این فضای مجازی است؛ سر یک چیز بیخود، این به آن می‌پرد، آن به این می‌پرد! پرهیز کنید؛ شما که بسیجی هستید [این کار را] نکنید.»
اکنون که مجمع داووس به کار خود پایان داد، باید پرسید دولت از حضورش در این گردهمایی به کدام‌یک از برنامه‌ها و اهدافش دست یافته است؟ ضمن آنکه درحالی داووس ۲۰۲۵ به ایستگاه پایانی رسید که بسیاری از چالش‌ها بدون پاسخ مشخص باقی ماند و موضوعاتی همانند نابرابری اقتصادی و تغییرات اقلیمی در سایه ابهام قرار دارد.
نظر شما