آگاه: اهداف و اولویت‌های اتحادیه گمرکی شامل حذف تعرفه‌های گمرکی داخلی کشورهای عضو، ایجاد تعرفه خارجی مشترک و یک بازار واحد گسترده میان روسیه، قزاقستان و بلاروس اعلام شد.
هدف این اتحادیه، ایجاد فضای واحد اقتصادی، توسعه بازار مشترک و دستیابی به حرکت آزاد کالا، سرمایه، خدمات و مردم در بازار واحد کشورهای عضو، کاهش قیمت کالاها با کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل مواد خام، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک، سیاست‌های مشترک در کشاورزی، انرژی، فناوری و حمل‌ونقل اعلام شده است. شورای عالی اقتصادی اوراسیا، مهم‌ترین رکن اتحادیه اقتصادی اوراسیاست که از سران کشورهای عضو تشکیل شده است. دومین رکن اتحادیه، شورای بین‌دولتی اوراسیاست که اعضای آن، نخست‌وزیران کشورهای عضو هستند.
کمیسیون اقتصادی اوراسیا، رکن اجرایی اتحادیه است. مقر این کمیسیون به‌عنوان سازمان نظارتی بر اتحادیه گمرکی، در مسکو قرار دارد، متشکل از ۱۰نفر است که از هر پنج کشور عضو، دو نفر نماینده در آن حضور دارد. در کمیسیون اقتصادی اوراسیا بیش از یک‌هزار نفر از متخصصان مربوطه مشغول به فعالیت هستند.
تصمیمات کمیسیون اقتصادی اوراسیا درصورتی‌که ازسوی دوسوم آرا در هیات ۱۰نفره تصویب شود، برای تمامی کشورهای عضو الزام‌آور خواهد بود. بااین‌حال، هریک از اعضا از طریق کمیسیون شورای اقتصادی اوراسیا که شامل معاونان نخست‌وزیران کشورهای عضو است، دارای حق وتو هستند. درصورتی‌که میان اعضا درخصوص موضوعی اختلاف وجود داشته باشد، موضوع اختلاف به نخست‌وزیران کشورهای عضو که دوبار در سال در قالب شورای بین دولتی اوراسیا با یکدیگر ملاقات می‌کنند، ارسال می‌شود.
ایران، عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا
ازآنجاکه برای ایران عضویت در مجامع مهم از اهمیت بالایی برخوردار است، در دولت سیزدهم، عضویت ما در شانگهای و بریکس به منصه ظهور رسید و این اقدام با تمجید رهبر انقلاب روبه‌رو شد. ایشان در دیدار اعضای کابینه سیزدهم ضمن بیان این مطلب فرموده بودند: «عضویت در دو پیمان مهم بین‌المللی در فاصله کوتاه موفقیت خیلی خوبی بود؛ این عضویت نه‌فقط برای کشور مفید است، بلکه حکایت از یک واقعیات و حقایقی دارد. کشورهای دنیا عاشق چشم و ابروی کسی نیستند که شما بفرمایید اینجا عضو بشوید. یک محاسبه‌ای دارند که این کار را انجام می‌دهند و یک دولتی را می‌پذیرند. این محاسبه خیلی مهم است؛ این نشان‌دهنده این است که کشور در وضعی و حدی قرار دارد که موسسان پیمان‌های بین‌المللی راغب و گاهی مصر هستند که ایران عضو آنها شود.»
ایران از یک‌سو عضو پیمان‌هایی همچون شانگهای و بریکس شد و از سوی دیگر، مجامع دیگر همانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا را پیگیری می‌کردند و درنهایت سند مربوط به عضویت ناظر جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا ششم دی ۱۴۰۳ به امضای سران پنج کشور عضو این اتحادیه رسید. این سند در آیینی در پایان نشست شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا که با حضور «سیدمحمد اتابک» وزیر صنعت، معدن و تجارت در سن‌پترزبورگ برگزار شد، ازسوی سران کشورهای عضو امضا شد.
سفر معاون اول رییس‌جمهور به قزاقستان
اما تحرکات دولت چهاردهم در زمین اتحادیه اقتصادی اوراسیا ادامه داشت و به سفر محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور به قزاقستان ختم شد. وی بعدازظهر پنج‌شنبه هفته گذشته به وقت محلی در صدر هیاتی بلندپایه و به‌منظور شرکت در نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همایش دیجیتال آلماتی ۲۰۲۵ به قزاقستان رفت و با نخست‌وزیر این کشور دیدار و بر ضرورت ارتقای سطح مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و قزاقستان تاکید کرد. «ادیل‌بک قاسم‌علی‌اف» این نکته را هم به عارف گفت که امیدواریم سرمایه‌گذاری ایران در قرقیزستان افزایش یابد که در این راستا باید کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور تقویت شود.
معاون اول رییس‌جمهور در جریان این سفر با تاکید بر اینکه هدف دولت چهاردهم گره‌گشایی و نه مچ‌گیری از بخش خصوصی است، تاکید کرد که حضور جدی و پررنگ در محافل بین‌المللی، پیمان‌های منطقه‌ای و همچنین بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانایی‌های بخش خصوصی ازجمله راهبردهای دولت چهاردهم برای مقابله با تحریم‌هاست.
عارف همچنین در دومین روز از این سفر، طی سخنانی در همایش «آلماتی، دیجیتال ۲۰۲۵» پیشنهادهای پنج‌گانه خود را در حوزه دیجیتالی و اقتصاد هوش مصنوعی مطرح کرد. اتصال زیرساخت‌های ارتباطی، یکپارچگی قوانین و تسهیل مقررات حوزه اقتصاد دیجیتال، همکاری در ایجاد و توسعه سکوهای مشترک، مقابله با یکجانبه‌گرایی برای حاکمیت بر حوزه دیجیتالی و اقتصاد هوش مصنوعی و همکاری در توسعه محصولات دیجیتالی مشترک و ابزارهای هوش مصنوعی برای بهره‌برداری از توان و ظرفیت‌های کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در توسعه همکاری‌ها در حوزه اقتصاد دیجیتال پیشنهادهای مطرح‌شده ازسوی معاون‌اول رییس‌جمهوری اسلامی ایران در این همایش بود.
اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد اهمیت سفر رییس‌جمهور به قزاقستان است. او با این سفر دو هدف را نشانه‌گیری کرد؛ ۱- دیدار با مسئولان ارشد قزاقستان و تاکید بر استمرار روابط دوجانبه و دیگری شرکت در اجلاس نخست‌وزیران اتحادیه اقتصادی اوراسیا و شرکت در همایش دیجیتال آلماتی ۲۰۲۵.
به‌هرحال، همکاری‌های ایران و قزاقستان در حوزه‌های تجارت، کشاورزی، حمل‌ونقل و انرژی دارای اولویت است و باید همکاری‌های بیشتری در این حوزه‌ها صورت گیرد و امید می‌رود با سفری که انجام شد شاهد و ناظر تعاملات اقتصادی و تجاری بین دو کشور باشیم، ضمن آنکه در فاصله سفر ماه اکتبر معاون‌اول رییس‌جمهور به ارمنستان تا سفر به قزاقستان دو اتفاق مهم رخ داد؛ اول موافقت با عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌عنوان عضو ناظر که به آن اشاره کردیم و دوم تصویب موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در صورت موافقت شورای نگهبان می‌تواند فرصت تجاری خوبی برای فعالان بخش خصوصی و صادرکنندگان به وجود بیاورد.
از سوی دیگر، با صفرشدن حدود ۸۷درصد کد تعرفه‌ها برای صادرات فرصت بسیار مناسبی به‌منظور گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران با این کشورها و صادرکنندگان به‌وجود می‌آورد؛ به همین دلیل، سفر عارف به قزاقستان برای شرکت در اجلاس اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فرصت مناسبی برای فعالان بخش خصوصی و به تبع آن، توسعه صادرات و درنهایت تحول در اقتصاد کشور را در پی خواهد داشت.
نظر شما