آگاه: با اینکه پیشتر نشریاتی توسط دستگاه‌های دولتی حتی یکی دو قرن پیش از چاپ این روزنامه (در چین) به چاپ رسیده بودند؛ اما «انجمن روزنامه‌های جهان» و بسیاری از مورخان و تاریخ‌دان‌ها از این نشریه به‌عنوان اولین روزنامه دنیا نام می‌برند. البته قطع این نشریه شبیه ظاهر کتاب بوده و هر روز به چاپ نمی‌رسیده است، اما طبق معیارهای انجمن روزنامه‌های جهان، مثل تعداد نسخه‌ها، فراگیری اخبار و غیره این نشریه را می‌توان «روزنامه» نامید. نکته جالب اینکه، خبر اختراع تلسکوپ توسط گالیله در یکی از شماره‌های این روزنامه به چاپ رسیده است. گفته می‌شود «یوهان کارولوس» که درواقع ناشر و سردبیر این روزنامه بوده، چند اصل رسانه‌های مدرن را با انتشار آن به راه انداخته است. نخست آنکه «ریلیشن» اولین نشریه موضوعی بوده و طیفی از موضوعات را پوشش می‌داده، بنابراین جهانی بوده است. دوم آنکه متمرکز بر عامه مردم بوده و آگهی داشته و سوم اینکه در انتشار تداوم داشته و این مهم‌ترین مشخصه‌ای است که می‌توان آن را اولین روزنامه مدرن دانست. «ریلیشن» نخستین نشریه‌ای بود که به‌صورت هفتگی منتشر شد و به مدت ۷۰ سال در عرصه اطلاع‌رسانی فعالیت داشت. اما به‌هرحال «ریلیشن» از بسیاری جهات شبیه نشریات امروزی نبود. در آن دوران پستچی‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در گردآوری اخبار داشتند، چون آنها بودند که خبرها را از دلیجان‌ها یا پیک‌های سواره می‌گرفتند و به‌عبارت‌دیگر آنها را می‌توان خبرنگار و یا خبربیار نامید و ازآنجایی‌که در آن دوران خبرها به مفهوم خاص کلمه چندان زیاد نبودند، نمی‌توان روزنامه آن زمان را با مفهوم امروزی آن قیاس کرد، اما به‌هرحال انتشار «ریلیشن» را می‌توان گامی برای رسیدن به مفهوم امروزی روزنامه دانست. از «ریلیشن» با اینکه به‌صورت هفتگی منتشر می‌شده به‌عنوان روزنامه یاد می‌شود که برای آن زمان خیلی نامناسب هم نبوده، چراکه در زمانه‌ای که مردم اخبار شهرهای اطراف خود را طی چند هفته یا حتی چند ماه دریافت می‌کردند، استفاده از واژه روزنامه برای نشریه‌ای که اخبار را به‌صورت هفتگی منتشر می‌کرده، چندان هم دور از ذهن به شمار نمی‌رود. البته در تاریخ از «گازِتا» به‌عنوان اولین روزنامه یادشده و پیش از آن نیز در زمان حکومت «ژولیوس سزار» روزنامه‌ای به نام «اکتادیوما» در شهر روم منتشر می‌شد. ازاین‌دست روزنامه‌ها قبل از انتشار «ریلیشن» در ایران و چین نیز دیده می‌شود، اما به دلیل نداشتن تنوع موضوعی و تداوم در انتشار نمی‌شود، واژه روزنامه را به آنها اطلاق کرد؛ چراکه در آنها صرفا تصمیمات حکومتی، جنگی و یا مدح و ثنای پادشاهان درج می‌شده است. اما شروع انتشار روزنامه به مفهوم امروزی را به رایمکوند زایتونگن که در سال ۱۶۵۰ در لایپزیک آلمان ۶ روز در هفته منتشر می‌شد نسبت می‌دهند. شاید زمانی که «یوهان کارولوس» به فکر انتشار اولین روزنامه افتاد، نمی‌دانست که تولد ۴۲۰ سالگی روزنامه‌اش را در زمانی جشن می‌گیرند که روزنامه‌های کشورهای توسعه‌یافته در حال برچیدن انتشار کاغذی خود هستند و فضای آنلاین آن‌قدر دسترسی را راحت کرده است که نه دیگر نیاز به چاپار هست و نه دستگاه چاپ.
تاریخ اولین روزنامه‌ها در سراسر جهان
اولین روزنامه در فرانسه بعد از «ریلیشن» در سال ۱۶۳۱ میلادی با نام «گازتا» منتشر شد.
اولین روزنامه در انگلیس «آکسفورد گازتا» نام داشت که در سال ۱۶۶۵ میلادی انتشار یافت.
اولین روزنامه در آمریکا «پابلیک اکرنسز» بود که در سال ۱۶۹۰ میلادی منتشر شد.
اولین روزنامه در کانادا «هالیفکس گزت» نام داشت که در سال ۱۷۵۲ میلادی منتشر می‌شد.
اولین روزنامه در خاورمیانه در مصر منتشر شد که نام آن «الوقایع‌المصریه» بود که در سال ۱۸۲۸ میلادی منتشر شد.
اولین روزنامه در ایران روزنامه «کاغذ اخبار» بود که حدود سال ۱۸۳۸ میلادی منتشر شد.
نظر شما