آگاه: برخی شغل‌ها هستند که احتیاجی به سواد دانشگاهی و تجربه کاری ندارند، فقط داشتن یک مقدار زرنگی البته از نوع نادرست آن، کافی است که به درآمد کلان و بدون دردسر برسید. منشی مطب یا برخی بیمارستان‌های خصوصی، از جمله این شغل‌ها هستند که دردسر زیادی ندارند، اما درآمد خوبی دارند. این قبیل درآمدها بعضا از طبابت هم بیشتر است و در مواردی نجومی هم می‌شود. مثلا اگر منشی مطب آن دسته از پزشکان باشید که نوبت چند ماه بعد را می‌دهند، می‌توانید از این فرصت به نحو احسن استفاده کرده و نوبت‌های زیرمیزی بدهید. در عوض، شیرینی خوبی از بیمار بگیرد. یکی از بیماران جراح معروف مغز و اعصاب، مدعی بود برای اولین‌بار دو میلیون پول شیرینی به منشی دادم تا مرا بین بیمار، بفرستد نزد پزشک تا ویزیت شوم. این بیمار که همچنان نزد همان متخصص مجرب مغز و اعصاب می‌رود، عنوان می‌کند که با چشمان خودش دیده منشی به برخی از بیماران، شماره کارت داده است. یکی دیگر از بیماران می‌گوید: «برای عمل جراحی فوق‌تخصصی باید چهار ماه صبر می‌کردم، اما منشی گفت اگر کارم فوری است، می‌توانم مبلغی بریزم تا اسمم بین بیماران فردا صبح باشد. وقتی پرسیدم چقدر، گفت: خودت صلاح می‌دونی، بین دو تا ۵ میلیون بریز، دکتر قبول می‌کنه.»
حالا فکر کنید، آن منشی هر ماه ۱۵ بیمار خارج‌ازنوبت را نزد پزشک بفرستد و از هر کدام همان دو میلیون تومان را بگیرد. ۳۰ میلیون تومان درآمد زیرمیزی بدون اینکه اذیت بشود. البته هستند منشی‌هایی که فراتر از این رقم‌ها را می‌گیرند، فقط به خاطر اینکه نوبت زیرمیزی به بیماران می‌دهند. بیمار هم هیچ اعتراضی ندارد و چه بسا خوشحال هم می‌شود که در نوبت چندماهه نمانده است. حالا فرض کنید نرخ ویزیت فوق‌تخصص رشته مغز و اعصاب، قلب، سرطان و…، حداکثر در بخش خصوصی، بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان باشد. این فوق‌تخصص به‌قول‌معروف، دودچراغ‌خورده تا یک پزشک ماهر و مجرب یا جراح زبردست شده است، اما منشی همان پزشک چقدر درس‌خوانده است که بعضا درآمدش از خود پزشک هم بیشتر می‌شود. این در حالی است که پزشک همان مطب، از ساعت ۱۱ صبح تا دو بامداد مشغول ویزیت بیماران است؛ بدون آنکه از همه این پرداخت‌ها و حساب‌وکتاب‌های مخفی اطلاع داشته باشد.
متاسفانه این قبیل رفتارهای غیراخلاقی چون با شکایت بیمار همراه نیست، هیچ‌وقت به چشم نمی‌آید؛ در حالی که به نظر می‌رسد باید بر عملکرد منشی‌های مطب نیز نظارت داشت. البته آن منشی‌هایی که در مطب پزشکان و جراحان معروف و مجرب کار می‌کنند. با یک حساب سرانگشتی، می‌توان حدس زد درآمد این قبیل منشی‌ها با احتساب حقوق و دستمزدی که از پزشک می‌گیرند، به ۵۰ میلیون هم برسد؛ در حالی که خیلی از پزشکان مطب دار ما، نصف این درآمد را هم ندارند.

نظام سلامت قربانی پدیده زیرمیزی پنهان
بسیاری از منشی‌ها به صورت مستقیم کارمند پزشک نیستند، بلکه به‌صورت مستقل یا با واسطه‌های دیگر جذب می‌شوند و بعضا رابطه نزدیکی با شبکه‌هایی دارند که برای "جاسازی" بیماران در لیست‌های پرتراکم، مبلغ دریافت می‌کنند. این پدیده که به‌عنوان «بازار سیاه نوبت‌دهی» شناخته می‌شود، عملا عدالت درمان را زیر سوال برده است. یک پرستار باسابقه در یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران می‌گوید: «با سابقه هشت سال کار، دریافتی من با اضافه‌کار و سختی کار، نهایتا به ۱۸ میلیون تومان در ماه می‌رسد. ولی منشی یکی از پزشک‌های خصوصی، به گفته خودش، روزی ۲۰ تا ۳۰ میلیون در می‌آورد. فقط با هماهنگ‌کردن نوبت.»

تاکید مسئولان بر نظارت، اما در عمل...
گرچه وزارت بهداشت سامانه ۱۹۰ را برای ثبت شکایات راه‌اندازی کرده و اعلام کرده است با تخلفات در مطب‌ها برخورد می‌شود، اما واقعیت میدانی حکایت دیگری دارد. شکایتی ثبت نمی‌شود چون بیمار خوشحال است که کارش راه افتاده و پزشک هم از ماجرا بی‌خبر یا در بهترین حالت، سکوت می‌کند. در سال‌های گذشته، برخی نمایندگان مجلس و مسئولان سازمان نظام پزشکی بارها نسبت به پدیده زیرمیزی هشدار داده‌اند، اما بیشتر تمرکزها روی پزشکان بوده، درحالی‌که شبکه‌ای زیرپوستی از منشی‌ها و واسطه‌ها، میدان‌دار واقعی این جریان شده‌اند. درحالی‌که بخش عظیمی از تلاش‌ها برای اصلاح عدالت در سلامت، متوجه اصلاح تعرفه‌ها و بیمه‌هاست، به نظر می‌رسد حلقه گمشده‌ای به نام "منشی‌ها" از دید سیاست‌گذاران مغفول مانده است. اگرچه بسیاری از منشی‌ها افراد شریف و وظیفه‌شناس هستند، اما نبود نظارت موثر، میدان را برای گروهی از آنها باز گذاشته تا نظام درمان را به بازاری برای واسطه‌گری و کسب درآمدهای چند ده‌میلیونی در روز تبدیل کنند.