آگاه: او با تاکید بر عمق روابط تاریخی و فرهنگی میان ایران و آذربایجان تاکید کرد که ارتباط ما با آذربایجان تنها بر پایه همسایگی نیست، بلکه ریشه در پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دارد که باید بیش از پیش تقویت شود.
همچنین هفت اردیبهشت‌ماه گفت‌وگوی رییس دولت چهاردهم با شبکه تلویزیون دولتی جمهوری آذربایجان در پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری منتشر شد. پزشکیان در مصاحبه‌اش به نزدیکی دو کشور اشاره کرد و با بیان اینکه هیچ‌گاه در آنجا (جمهوری آذربایجان) احساس غربت نمی‌کنیم، گفت: ما اکنون همسایه‌ایم و از دیرباز در کنار یکدیگر بوده‌ایم. هرچند مرزی میان ما و شما ایجاد شده است، اما به نظر من این مرز اهمیت چندانی ندارد. زیرا همسایگان همیشه دیوارهایی برای جدایی دارند، اما همچنان در کنار یکدیگر هستند. همسایگان می‌توانند با یکدیگر تعامل کنند، ما این احساس را با برادران و خواهران عزیز خود در آذربایجان داریم. ان‌شاءالله در گفت‌وگوهایی که با برادرم، الهام علی‌اف، خواهم داشت و با نشست‌هایی که برگزار خواهد شد، تلاش خواهم کرد که همانند گذشته برادران و دوستان خوب و مهربانی برای یکدیگر باشیم. اما آنچه اهمیت دارد و بنا داریم به آن بپردازیم فراز و فرودی است که در روابط ایران و آذربایجان شکل گرفته بود. دشمنان منطقه با اتفاقاتی که رخ داده بود، تلاش می‌کردند تا روابط میان دو کشور تیره‌وتار شود و آنها بتوانند از تیرگی روابط، کینه‌ها را افزایش دهند تا مدعی شوند، جمهوری اسلامی ایران با کشور دوست خود یعنی آذربایجان قطع رابطه کرده است.
ماجرای تعطیلی سفارت
مهم‌ترین ماجرا به حمله به سفارت آذربایجان در تهران بر می‌گردد. هفت بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ در حمله یک فرد مسلح به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، مسئول حفاظت سفارت کشته و دو مامور حفاظت دیگر مجروح شدند. رییس پلیس تهران گفت که عامل این حمله دلایل «شخصی و خانوادگی» بوده است، اما الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان تیراندازی در سفارت این کشور در تهران را یک «حمله تروریستی» خواند. جمهوری آذربایجان پس از این حمله سفارت خود در تهران را تعطیل کرد و سخنگوی وزارت خارجه جمهوری آذربایجان گفت: تمام مسئولیت این حمله بر عهده ایران است. وزارت خارجه ایران پس از انتشار خبر حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان این حمله را «شدیدا» محکوم کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه ایران هم با بیان اینکه با دستور ویژه مقامات سیاسی و امنیتی کشور، موضوع با اولویت و حساسیت بالا در حال بررسی است تا ابعاد این اقدام و انگیزه ضارب مشخص شود، گفته بود: نیروهای انتظامی و امنیتی در پی این حمله بلافاصله وارد عمل شده و فرد ضارب را دستگیر کرده و در حال حاضر تحت بازجویی است. شهید حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه وقت ایران با همتای آذربایجانی خود نیز گفت‌وگو کرد و با ابراز تاسف از این حمله و محکوم‌کردن آن گفت که دو طرف نباید اجازه دهند این حادثه بر مناسبات دو کشور تاثیر بگذارد. ازآنجاکه سیاست جمهوری اسلامی ایران تقویت مناسبات با همسایگان است و دقیقا به هدف رژیم صهیونیستی برای تخریب روابط ایران با همسایگان توجه دارد، از همان ابتدا برای رفع سوء تفاهمات وارد صحنه شد و بار دیگر معادله صهیونیست‌ها را به هم زد. در نهایت، هم در دولت سیزدهم و هم در دولت چهاردهم دیدارهای مهم دیپلماتیک برای برقراری هرچه بیشتر روابط دوجانبه برگزار شد.
«مهدی سنایی» معاون سیاسی رییس‌جمهور در جریان سفری که چندی پیش به باکو داشت، پس از دیدار با «الهام علی‌اف» رییس‌جمهور این کشور اظهار کرد که روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان در مسیر حل مشکلات و برداشتن گام‌های مثبت برای گسترش آن قرار دارد. در چارچوب همین دیدار نیز طرفین بر علاقه‌مندی دو کشور بر تقویت روابط فی‌مابین در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی تاکید کرده و نسبت به رفع موانع در بخش تجارت و حمل‌ونقل و تبادل و اشتراک تجربیات میان دو کشور استقبال کردند. اخیرا نیز علی‌اف در اظهاراتی با اشاره به سفر رییس‌جمهور کشورمان به باکو خاطرنشان کرد که این سفر از نظر توسعه روابط دوجانبه و تحولات منطقه بسیار مهم است.هواپیمای رییس‌جمهور کشورمان در باکو به زمین نشسته بود که خبرگزاری «ترند» در گزارشی نوشت: ایران و جمهوری آذربایجان در بحبوحه تحولات فزاینده منطقه‌ای روابط خود را تقویت می‌کنند و سفر دکتر پزشکیان آغاز مرحله جدیدی در دیپلماسی منطقه‌ای ایران بوده و بر اهمیت راهبردی روزافزون روابط اقتصادی تهران و باکو تأکید دارد. در ادامه گزارش خبرگزاری ترند آمده است: توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز یکی دیگر از اولویت‌های اصلی دو کشور است. جمهوری آذربایجان و ایران در چارچوب کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال- جنوب که هند، ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه و اروپا را به هم متصل می‌کند، فعالانه همکاری می‌کنند. پروژه‌های کلیدی مانند ساخت راه‌آهن رشت- آستارا که قرار است در سال ۲۰۲۵ تکمیل شود و احداث پل بر مسیرهای جاده‌ای و ریلی بر رودخانه آستارا می‌تواند کارایی حمل‌ونقل باری را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد. در مقطع فعلی سفر پزشکیان به باکو را می‌توان به منزله فصل نوین در گسترش دیپلماسی منطقه‌ای ارزیابی کرد؛ محمد طلا مظلومی عضو کمیسیون انرژی مجلس، در مورد سفر مسعود پزشکیان به جمهوری آذربایجان با بیان اینکه حضور رییس‌جمهور ایران در باکو پیام‌های مهمی را از منظر سیاسی برای بازیگران داخلی و خارجی به دنبال دارد، می‌گوید: در سطح داخلی، این سفر نشان‌دهنده اولویت دولت پزشکیان در تقویت دیپلماسی همسایگی و استفاده از ظرفیت‌های مشترک قومی و فرهنگی برای پیشبرد منافع ملی است و در حوزه منطقه‌ای نیز، این سفر می‌تواند نشانه‌ای از تلاش ایران برای ایفای نقشی فعال‌تر در تحولات قفقاز جنوبی باشد.
نماینده مردم بهبهان با اشاره به اولویت دیپلماسی منطقه‌ای در سیاست خارجی دولت چهاردهم، تاکید کرد: سفر رییس‌جمهور به باکو نیز در همین راستا و در تداوم سیاست‌های اعلام‌شده دولت درخصوص «وحدت ملی، انسجام قومی و همسایه‌محوری» صورت می‌گیرد. سیاستی که بر مبنای احترام به تنوع فرهنگی درون کشور و شناخت صحیح از نقش‌آفرینی اقوام در تقویت اقتدار ملی تعریف شده است.
براین‌اساس بنا به نظر و تحلیل صاحب‌نظران، سفر رییس دولت به جمهوری آذربایجان نشان‌دهنده اراده عمیق ایران برای تقویت روابط با کشورهای همسایه است، به‌خصوص در قفقاز و باتوجه‌به اینکه جمهوری آذربایجان مهم‌ترین کشور قفقاز محسوب می‌شود، رییس‌جمهور اولین سفر خود را به این کشور انتخاب کرد. ضمن آنکه جمهوری اسلامی ایران همواره از صلح و امنیت در قفقاز دفاع می‌کند. از منظر دیگر باید تاکید کرد: این سفر در شرایطی انجام می‌شود که خوشبختانه پرچم صلح و ثبات و امنیت بعد از آزادی قره‌باغ در قفقاز برافراشته شده و فضای خوبی برای تعامل ایران با کشورهای این منطقه ایجاد شده است، به‌خصوص که رییس‌جمهور در نشست مشترک هیات‌های ایران و آذربایجان به‌صراحت اعلام کرد «قره‌باغ باید مال آذربایجان باشد و به آن احترام می‌گذاریم.» در این فضا، سفر یک‌روزه پزشکیان به جمهوری آذربایجان فصل جدید در روابط دو کشور را ترسیم می‌کند.
نظر شما