آگاه: برای دههها، سلاح هستهای در روابط بینالملل بهعنوان معادل «امنیت مطلق» و «بازدارندگی نهایی» شناخته میشد. گویی داشتن بمب هستهای هزینه هر تهدیدی را آنقدر بالا میبرد که دشمن از آغاز جنگ منصرف میشود؛ اما واقعیتهای موجود خلاف این فرض را نشان میدهند.
درگیریهای اخیر هند و پاکستان تنها یک نمونه از این قضیه است و این مسئله محدود به آسیای جنوبی نیست. شوروی، با هزاران کلاهک هستهای، فروپاشید؛ رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی در حالی که تسلیحات هستهای داشت سقوط کرد؛ اسرائیل با وجود زرادخانه هستهای خود، حملات مستقیم و موشکی را از گروههای مقاومت تجربه کرده است و حتی در بحران اوکراین، روسیه با وجود موقعیت هستهای برتر خود، خود را مجبور به درگیرشدن در نبردی ژئوپلیتیکی پرهزینه دید.
جمهوری اسلامی ایران نیز سالهاست هدف این گزاره غربیها قرار گرفته است که «نباید به سلاح هستهای دست یابد.» رهبر انقلاب اسلامی ایران اخیرا بهروشنی اعلام کردند که اگر جمهوری اسلامی تصمیم به ساخت سلاح هستهای میداشت، آمریکا و هیچ قدرتی نمیتوانست آن را متوقف کند؛ اما اجتناب از ساخت سلاح هستهای، نه بهدلیل ضعف، بلکه بهدلیل محاسبات اعتقادی، اخلاقی و استراتژیک است. در مکتب اسلامی- انقلابی ایران، سلاحهای کشتارجمعی بهعنوان ابزار غیرقانونی و نامشروع شناخته میشوند. فتوای رهبر انقلاب در مورد حرمت استفاده از سلاح هستهای، تنها یک حکم فقهی نیست، بلکه اعلام یک منطق امنیتی بدیل است که انسان، اخلاق و حکمت را از عرصه جنگ حذف نمیکند.
آن دسته از کسانی که ادعای «ضعف نظام» میکنند و گمان میکنند، نبود بمب هستهای نشانه عقبنشینی جمهوری اسلامی است، باید به واقعیتهای میدان توجه کنند. بمب هستهای نه همیشه بازدارنده و نه همیشه قابلاستفاده است. شاید جایگاه امروز ایران، دقیقا بهدلیل عدم ساخت آن، باثباتتر و مشروعتر باشد. ایران امروز برخلاف کشورهای مسلح به سلاح هستهای که برای تاسیس یک مکتب امنیتی پایدار، دست به ساخت این سلاحها زدهاند، در پی تاسیس «مکتب امنیت هوشمند منطقهای» است. مکتبی که بر پایه قدرت موشکی دقیق، شبکه مقاومت مردمی، مشروعیت ملی و تسلط بر جنگ ترکیبی بنا شده است. این مکتب برخلاف بازدارندگی کور، بهدنبال بازدارندگی موثر، دقیق و اخلاقمحور است. ایران میخواهد نشان دهد که میتوان قدرتمند بود، بدون اینکه مانند غرب وحشی عمل کرد. بازدارندگی واقعی، نه در انبار بمبهای هستهای، بلکه در توانایی پاسخ متقابل و قابلیت حمله هوشمندانه تعریف میشود.
درسی که باید آموخت این است که معادله امنیت در جهان امروز، دیگر به سادهانگاریهای کلاسیک محدود نمیشود. نه قدرت هستهای تضمینکننده امنیت دائمی است و نه نداشتن آن به معنای بیپناهی است. جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر منطق اعتقادی و قدرت موشکی و دفاع ترکیبی، مدلی از بازدارندگی موثر را به جهان معرفی کرده است. بازدارندگیای که نه بر ترساندن ملتها، بلکه بر بیاثر کردن تهدید دشمنان استوار است.
۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ - ۲۲:۰۶
کد خبر: ۱۲٬۷۹۹
روز ۱۷ اردیبهشت، ارتش هند با رمز عملیاتی «سِندور» حملاتی موشکی به مواضعی در خاک پاکستان انجام داد. این حملات پاسخی به یک حمله در منطقه پهلگام بود که درنتیجه آن دهها غیرنظامی هندی کشته شدند. در واکنش، پاکستان مناطقی از خاک هند را هدف گرفت و نخستوزیر این کشور این اقدام را «اقدام جنگی» نامید. این درگیری تازهترین فصل از خصومتهای ۷۷ ساله بین دو کشوری است که هر دو به سلاح هستهای مجهز هستند. این وضعیت این پرسش را به وجود میآورد که چرا بازدارندگی هستهای، جنگ را متوقف نکرده است؟
نظر شما