آگاه: اسفندماه سال ۱۴۰۳ بود که کمیته دستمزد، سبد معیشتی پیشنهادی برای یک خانواده سه‌نفره را معادل ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان با تورم دی‌ماه ۱۴۰۳ برآورد کرد، از این میزان ۳۹ درصد مربوط به هزینه‌های خوراک، آشامیدنی و دخانیات و ۶۱.۱۰ درصد شامل سایر اقلام مصرفی و ضروری خانواده‌ها می‌شود.
در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور به عدد ۳۳۶.۹ رسیده است که نسبت به ماه قبل، ۲.۷ درصد افزایش نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۸.۷ درصد افزایش و در ۱۲ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳۳.۹ درصد افزایش داشته است.
تورم نقطه‌به‌نقطه خانوارهای کشور
منظور از تورم نقطه‌به‌نقطه درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل است. در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ تورم نقطه‌به‌نقطه خانوارهای کشور ۳۸.۷ درصد بوده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ۳۸.۷ درصد بیشتر از اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. تورم نقطه‌به‌نقطه اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ در مقایسه با ماه قبل ۰.۲ واحد درصد کاهش داشته است.
تورم ماهانه خانوارهای کشور
منظور از تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه قبل است. در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ تورم ماهانه خانوارهای کشور برابر ۲.۷ درصد بوده است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» ۱.۱ درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» ۳.۵ درصد بوده است.
نرخ تورم سالانه خانوارهای کشور
منظور از نرخ تورم سالانه درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ۳۳.۹ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۰.۷ واحد درصد افزایش یافته است.
اما قیمت‌های واقعی و میدانی بسیار بیشتر از نرخ‌هایی است که در سبد تورمی مرکز آمار ایران منظور شده است؛ در حالی که ستاد تنظیم بازار از چند ماه پیش قیمت برنج را تعیین کرد، قیمت برنج به‌طور معمول به‌عنوان قیمت مصوب برای برنج ایرانی (مانند طارم و هاشمی) تعیین می‌شود و در زمان حاضر حدود ۱۳۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم تعیین شده است اما در بازار آزاد قیمت برنج ایرانی به‌طور قابل‌توجهی بالاتر است. به‌عنوان‌مثال در برخی موارد به ۲۰۰ هزار تومان یا بیشتر نیز رسیده است. به‌طورکلی قیمت برنج هندی نیز در بازار حدود ۷۷هزار تومان برای هر کیلوگرم بدون بسته‌بندی است. این کالای پرمصرف در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند افق کوروش و جانبو اساسا یافت نمی‌شود و مردم نتوانستند با کالابرگ خود دو سه کیلو برنج ایرانی بخرند چراکه این فروشگاه‌ها مملو از برنج هندی شده است و در بازار آزاد و سایر فروشگاه‌ها نیز به دوبرابر نرخ رسمی اعلامی به فروش می‌رسد.
حذف ارز ترجیحی گوشت قرمز و خالی ماندن بازار از سهم ۲۰ درصدی گوشت ارزان‌تر که پیش از این با دلار دولتی تامین می‌شد، باعث شده است قیمت گوشت نجومی بالا برود همچنین عرضه گوشت‌های تنظیم‌بازاری در هفته‌های اخیر تقریبا به صفر نزدیک شده است و گوشت مخلوط گوسفندی ۳۱۵ هزار تومان در میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به فروش می‌رسید که اکنون وجود ندارد. بر اساس مشاهدات میدانی هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی در تهران حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد هرچند این محصول در نقاط دیگر کشور نرخ‌های متفاوتی دارد به‌طوری که هر کیلوگرم از این محصول در لرستان در محدوده ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. در این شرایط لایه‌های متوسط مزدبگیران نیز دیگر قادر به خرید دو سه کیلو گوشت قرمز در ماه نخواهند بود.
فرامرز توفیقی، فعال کارگری با انتقاد از رفتار دولت در مقابله با ناترازی‌ها در گفت‌وگویی بیان کرده است: بی‌تدبیری‌ها و سوءمدیریت‌ها بار اصلی تمام مشکلات را بر دوش مردم می‌اندازد و فکر می‌کنند مردم به‌خصوص قشر مزدبگیر می‌توانند همیشه همه مصائب ناشی از سیاست‌های غلط را تحمل کنند. توفیقی ادامه می‌دهد: مثلا در حوزه لبنیات شاهد افزایش دوباره و چندباره قیمت‌ها هستیم؛ هر شرکت تولیدی در هر زمان و هرچقدر که می‌خواهد اجناسش را گران می‌کند، گوشت قرمز برای کارگران دست‌نیافتنی شده است، دست کارگران به برنج ایرانی هم دیگر نمی‌رسد!
مشاهدات میدانی از سایر اقلام سبد معیشت بیانگر این است که میوه‌ها رکوردداران تورم خوراکی‌ها در ماه‌های اخیر هستند. داده‌های رسمی نشان می‌دهد تورم میوه‌ها و به‌طور مشخص مرکبات در بهار امسال بی‌سابقه بوده است؛ قیمت‌های رسمی بازار میوه و تره‌بار نیز گواه دیگری برای اثبات این ادعاست که میوه‌های تابستانی در سبد خرید دهک‌های کم‌درآمد جایی ندارند.
قیمت انواع میوه‌های تولید داخل در میوه‌فروشی‌های مناطق مرکزی رو به پایین شهر نشان می‌دهد؛ هر کیلوگرم سیب زرد و قرمز ۶۹.۸۰۰ تا ۱۳۸، پرتقال تامسون ۴۵.۸۰۰ تا ۵۹.۸۰۰، پرتقال جنوب ۷۸، توت‌فرنگی ۱۲۵ تا ۱۷۵، گریپ‌فروت ۴۹، گوجه‌سبز ۲۵۰ تا ۳۹۰، به ۴۸ تا ۷۸، کیوی ۱۲۹ تا ۲۱۵ و هر بسته گلابی جنگلی ۱۰۰ تا ۲۹۵ هزار تومان است. در بازار میوه‌های وارداتی قیمت موز در میدان بار همچنان بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در زمان حاضر قیمت هر کیلوگرم از این میوه وارداتی در خرده‌فروشی‌های شهر ۱۴۷ تا ۱۹۸ و آناناس ۱۹۸ تا ۲۴۸ هزار تومان به فروش می‌رسد.
در گزارش‌های میدانی هم قیمت میوه‌های تابستانی از ۱۵۰ تا ۲۴۰ هزار تومان برای میوه‌هایی مانند گوجه‌سبز، زردآلو، هلو، سیب گلاب و شلیل گزارش می‌شود. همچنین گزارش‌های میدانی بیانگر این است که در بازه زمانی یک‌ساله برنج ۱۰۰درصد، سبزیجات و حبوبات بیشتر از ۱۰۰درصد و سایر اقلام هم به همین ترتیب صعود قیمت را تجربه کرده‌اند که کسبه علت این میزان افزایش را کنار تورم افسارگسیخته، افزایش نرخ دلار بیان می‌کنند.
کنار هزینه‌های خوراکی‌ها مطابق گزارش نمایندگان کارگران، حدود ۶۰ درصد درآمد کارگران صرف اجاره‌بها می‌شود. مشکلات کارگران تنها به خرید خانه محدود نمی‌شود، بازار اجاره نیز به‌شدت آشفته است که اجاره‌نشینی کابوس همیشگی کارگران شده است.
مسکن با سهم ۴۲.۲ درصدی بیشترین سهم از هزینه ماهانه خانوار ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد. افرادی که صاحبخانه هستند در وضعیت بهتری قرار دارند اما مستاجران و افرادی که با وام خانه‌دار شده‌اند در برنامه‌ریزی‌های خود با فشارهای مالی بیشتری روبه‌رو هستند.
خرید خوراکی و هزینه‌های خوردوخوراک از ۲۵ تا ۳۵ درصد هزینه‌های ماهیانه خانوار ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد. بهداشت و درمان و حمل‌ونقل و ارتباطات به ترتیب با سهم ۹ درصد و هشت درصد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرد. سهم لوازم، اثاث و خدمات همراه با هزینه پوشاک و کفش تقریبا معادل سه درصد است.برخی بررسی‌ها نشان‌دهنده این است که ۱۷ درصد خانواده‌های ایرانی پارسال درآمد خود را از محل مشاغل آزاد کسب کرده‌اند، حدود ۳۰ درصد کارمند و مزدبگیر بوده‌اند و ۵۳ درصد درآمدهای غیرشغلی داشته‌اند، درآمد غیرشغلی شامل چیزهایی مثل حقوق بازنشستگی (۳۰ درصد) و اجاره‌بهای مسکن شخصی (۴۲ درصد) می‌شود.
باتوجه‌به اینکه سهم خوراکی‌ها از هزینه‌های زندگی خانوارهای کارگری در دهک‌های چهارم و پنجم درآمدی حدود ۳۸.۰۵ درصد است، هزینه کل سبد معیشت این خانوارها حدود ۳۲ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴ گزارش می‌شود. باتوجه‌به اینکه حداقل حقوق کارگران ۱۴۰۴ را با ۴۵ درصد افزایش نسبت به سال قبل ۱۰۳.۹۰۹.۶۸۰ ریال است که در بهترین حالت یک کارگر با دریافت تمام مزایا حدود ۱۵ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. بنابراین نسبت هزینه معیشت به درآمد کارگران بیش از ۱۰۰ درصد است. این بدان معناست که تنها هزینه‌های خوراک یک خانوار کارگری بیش از کل درآمد ماهانه آنهاست. افزایش هزینه‌های خوراک و فاصله عمیق آن با درآمد کارگران نشان‌دهنده بحران معیشتی جدی برای این قشر از جامعه است. این وضعیت نیازمند توجه فوری مسئولان به ترمیم دستمزدها و اتخاذ سیاست‌های حمایتی موثر برای بهبود شرایط زندگی کارگران است.
نظر شما