آگاه: حضرت امام همواره در پی گسترش عدالت و جلوگیری از زیاده‌خواهی قدرت‌طلبان بود. ازاین‌رو با تاکید بر شئونات انسانی، ملت ایران را در مسیر نفی سلطه زورگویان از جمله آمریکا، انگلیس و صهیونیست‌ها قرار داد و سرانجام ملت ایران توانست با یک حرکت نرم، سلطه بیگانه را نفی و تحولی بزرگ در تاریخ بشر رقم بزند. البته در ایران، گرایش‌های فکری و سیاسی مختلفی وجود داشت که همه آنها بر غیرقابل‌تحمل بودن وضعیت دوران پهلوی اذعان داشتند، هر یک از این جریان‌ها راهکارهایی برای پایان‌دادن به این وضعیت ناهنجار ارائه می‌دادند و در این مسیر نیز فداکاری‌هایی می‌کردند، اما پرسش اصلی اینجاست که چرا در میان همه دغدغه‌مندان تغییر در ایران تنها امام خمینی درخشید؟ پاسخ در این واقعیت نهفته است که با تشدید فضای خفقان، بسیاری از رهبران سیاسی - از لیبرال‌ها گرفته تا دیگر جریان‌های فکری - یا صحنه را ترک می‌کردند یا به سکوت و انفعال روی می‌آوردند در حالی که امام خمینی (ره) با استواری تمام، مسیر مبارزه را تا پیروزی ادامه داد.
امام و حاکم شدن استقلال در ایران
امام از «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» سخن گفت. منظور این بود که کشورها برای پیشرفت خود باید از هر نوع وابستگی به دیگران پرهیز کنند و به توان و ظرفیت‌های خوداتکا و باور داشته باشند، امام از روز نخست، شعله انقلاب را در سال ۴۲ با رویکرد مبارزه با استکبار، برقراری عدالت و باور به شعار «ما می‌توانیم» در جامعه روشن کرد. ایران پهلوی هیچ نداشت و امکانات و تجهیزاتی که در اختیار داشت برای آمریکایی‌ها و غربی‌ها بود. در دوره پهلوی ارتش هیچ نقشی در انتخاب تجهیزات نظامی موردنیاز ایفا نمی‌کرد. آمریکایی‌ها به طور کامل بر تصمیم‌گیری در این زمینه مسلط بودند و به هیچ‌یک از سطوح ارتش اجازه دخالت نمی‌دادند. حتی تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی نیز از نیروهای ایرانی سلب شده بود. این فقدان اختیار و استقلال نه‌تنها به تجهیزات نظامی بلکه به تمام توانمندی‌ها و قابلیت‌های ارتش نیز تسری داشت. به‌عنوان‌مثال «ابوالحسن ابتهاج» نقل می‌کند که آمریکایی‌ها در پروژه سد کرج، به هیچ متخصص یا کارشناس ایرانی اجازه حضور در پروژه و کسب اطلاعات فنی را نمی‌دادند.
او می‌گوید که بر اساس توافق‌نامه زمانی که یک‌سوم سد ساخته می‌شد، تعهدات مالی ایران نیز باید انجام می‌شد. ابتهاج به عنوان رییس سازمان برنامه و بودجه، خواستار حضور کارشناسان ایرانی برای بررسی پیشرفت یک‌سوم پروژه و تایید آن پیش از پرداخت تعهدات مالی شد، اما آمریکایی‌ها اجازه نمی‌دادند که کارشناسان ایرانی برای ارزیابی نزدیک کارهای انجام‌شده حضور داشته باشند، زیرا انتقال فناوری را به‌هیچ‌وجه مطلوب نمی‌دانستند. آنها واقف بودند اگر ایران رشد علمی کند به طور طبیعی سلطه‌گیری‌شان زیر سوال می‌رود و به همین دلیل مردم ایران را تحقیر می‌کردند. حال در این فضا امام پرچم عدالت و رفع تبعیض در جامعه، جایگاه مردم در حکومت‌داری و سیاست‌گذاری، عدالت آموزشی، مبارزه با آمریکا، حمایت از فلسطین و ضرورت وحدت کلمه و انسجام را برافراشت. نگاه امام (ره) به اتحاد و وحدت کلمه، تاکتیکی نبود بلکه نگاه راهبردی و مبنایی بود به همین جهت، وحدت کلمه را رمز پیروزی می‌دانستند و می‌گفتند: این رمز پیروزی را از دست ندهیم و خدای‌نخواسته شیاطین بین صفوف شما تفرقه نیندازند.
عدالت از دیدگاه امام خمینی (ره)
از نگاه امام خمینی عدالت منشأ دین و قانون است. بدین معنا که عدالت به‌مثابه اصلی در نظر گرفته می‌شود که دین و قانون بر اساس آن ایجاد می‌شود و به همین جهت است که صفت عادلانه به دین و قانون اطلاق می‌شود.
امام خمینی عدالت را یکی از مهم‌ترین ارزش‌های جوامع بشری در همه اعصار و مکان‌ها می‌دانست. تعمق در مکتوبات و گفتارهای امام، گویای آن است که تاکیدات مکرر و مستمر ایشان بر مفاهیمی مثل عدل، عدالت، عدالت اجتماعی، توجه به محرومین و مستضعفین و کوخ‌نشینان و فقیران و پابرهنگان و… از یک سو و حملات تند و گزنده‌شان علیه ظلم، نابرابری، تبعیض، فساد و… از سوی دیگر دلیل روشنی بر منزلت والای عدالت و عدالت اجتماعی در نزد ایشان بوده است.
امام خمینی (ره) با ایمان و اطمینانی که به مردم داشت به نقش موثر و تعیین‌کننده مردم در حکومت معتقد بود و در این چند سال رهبری و هدایت امور، ایشان به این مهم اهتمام وافری داشتند؛ امام (ره) دموکراسی‌های غربی را که مدعی حکومت مردم بر مردم بودند را از اساس قبول نداشت و معتقد بود که شیوه دموکراسی اسلام کامل‌تر از دموکراسی غرب است.
در دیدگاه امام (ره) همه اقشار مردم موظف‌اند در چارچوب قوانین اسلامی بر امور جامعه نظارت داشته و امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر کنند. ایشان در اوایل نهضت چنین ویژگی‌ای را برای جامعه اسلامی پیش‌بینی می‌کند و می‌فرماید: جامعه فردا، جامعه ارزیاب و منتقدی خواهد بود که در آن تمامی مردم در رهبری امور خویش شرکت خواهند جست. از زمان شکل‌گیری انقلاب تا به امروز این مردم هستند که با حضور در صندوق‌های رای منتخبان خود را در مجلس شورای اسلامی، ریاست‌جمهوری، خبرگان و شوراها تعیین می‌کنند و این همان نظر و خواست امام بود؛ «مردم باید حرف اول و آخر را بزنند.»
اندیشه‌های امام(ره)، نسخه شفابخش مشکلات امروز جامعه
اندیشه‌های امام که به پاره‌ای از آنها اشاره شد، نسخه شفابخش مشکلات امروز جامعه است. این مطلب را حجت‌الاسلام نیک‌بین، نماینده کاشمر در مجلس گفت و تاکید کرد که وحدت کلمه و انسجام در جامعه به عنوان اندیشه امام راحل موجب حرکت روبه‌جلو و رشد کشور می‌شود و رییس دولت، امروز اتحاد و اتفاق‌نظر را بین مسئولان عالی‌رتبه نظام، مجلس، دولت و قوه قضاییه راهکار حل مشکلات کشور می‌داند و این همان اندیشه و راه موردنظر بنیان‌گذار کبیر انقلاب است. علاوه بر او، محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور هم روز گذشته در همایش کنشگران حوزه امام خمینی (ره) گفت: امروز ضرورت توجه دقیق به ابعاد شخصیتی امام خمینی (ره) بیش از پیش احساس می‌شود. برای انجام وظیفه بهتر باید از گذشته درس بگیریم و بتوانیم در مسیری که امام راحل ترسیم کردند بهتر و دقیق‌تر حرکت کنیم. در جمع‌بندی باید اذعان داشت اندیشه‌های امام خمینی همچنان پویا، جریان‌ساز و راهگشاست به شرط آنکه آن اندیشه‌ها در عمل محقق شود.
عباس سلیمی‌نمین، پژوهشگر تاریخ معاصر در ارزیابی خود از تحقق کامل اندیشه و دیدگاه‌های امام راحل در جامعه، گفت: با وجود پیشرفت‌هایی که در راستای عمل به افکار و اندیشه‌های امام خمینی (ره) صورت گرفته، هنوز راه زیادی تا رسیدن به آرمان‌های ایشان باقی است، هرچند گام‌های بلندی برداشته شده است.
نظر شما