به گزارش آگاه: سه مجموعه فاخر تاریخی و فرهنگی، شامل «اسناد روابط خارجی ایران در دوره قاجار»، «اسناد بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی» و «کلیات مولانا» که اردیبهشت‌ماه امسال در اجلاس جهانی یونسکو مورد بررسی قرار گرفته بود، ثبت جهانی شد.

علی‌اکبر متکان، معاون وزیر و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران در این‌باره با تأکید بر اهمیت میراث مستند در حفظ هویت فرهنگی جوامع گفت: نگرش برنامه حافظه جهانی آن است که میراث مستند جهان متعلق به همه است و باید برای همیشه و به‌طور کامل حفظ و نگهداری شود و در دسترس همگان باشد.

متکان اظهار کرد: یونسکو با ثبت این مجموعه‌ها در فهرست حافظه جهانی از کشورها می‌خواهد که همگی در جهت پاسداشت و نگهداری این مواریث تلاش کنند، چرا که میراث مستند جزو بسیار مهم هویت هر ملتی به شمار می‌رود و البته باید اذعان داشت که کشور ما از حیث داشتن میراث مستند، بسیار غنی و در عرصه بین‌المللی شناخته شده است.

وی همچنین در ادامه تأکید کرد: یونسکو با ثبت این آثار امکان دسترسی جهانی به این گنجینه‌ها را فراهم و در مورد اهمیت آن‌ها آگاهی‌بخشی می‌کند.

متکان ضمن اشاره به این موضوع که برنامه حافظه جهانی یونسکو از سال ۱۹۹۲ تأسیس شده و وظیفه آن ثبت میراث مکتوبی است که دارای ارزشِ جهان‌شمول هستند، گفت: پرونده این سه اثر نیز با تلاش‌های اعضای کمیته ملی حافظه‌جهانی در کمیسیون ملی یونسکو تهیه و تدوین و به یونسکو ارسال شد که خوشبختانه در دویست‌و شانزدهمین اجلاس شورای اجرایی یونسکو که اردیبهشت سال جاری برگزار شد پس از بررسی ارزش این آثار و تطابق آن‌ها با ملاک‌های فنی معرفی‌شده، در این شورا که متشکل از ۵۸ کشور جهان است به تصویب رسید. از این‌رو کمیسیون ملی یونسکو با همکاری مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در نظر دارد بزرگداشتی را با هدف معرفی و شناساندن هر چه بیشتر این سه اثر در بهمن سال جاری برگزار کند.

معاون وزیر و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران در پایان ابراز امیدواری کرد که با برپایی این گرامیداشت، موضوع پاسداری میراث مستند به یک دغدغه ملی تبدیل شود و اقدامات ترویجی و آموزشی در این راستا در دستورکار قرار گرفته و به‌گونه‌ای شود که هر ایرانی خود را پاسدار و حافظ میراث مستند بداند.

مجموعه اسناد بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، اسناد به دست آمده از خانقاه و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی (۱۲۵۲–۱۳۳۴) عارف مشهور سده هفتم در شهر اردبیل از نظر قدمت، تعداد و تنوع، منحصربه‌فرد است و از مجموعه‌های شاخص جهان اسلام محسوب می‌شود. این مجموعه شامل ۵۹۰ سند است که بیشتر آن‌ها از سده دهم تا چهاردهم میلادی است. همچنین این اسناد از نوع دیوانی، حقوقی، مکاتبات و به زبان‌های فارسی، عربی، مغولی، چینی (در برخی مهرها) و در برخی، متأثر از زبان ترکی و کُردی است. این مجموعه کهن، روایتگر تاریخی متفاوت بر پایه گزارش‌هایی مستند از زندگی واقعی مردم منطقه وسیعی از ایران و بخش‌هایی از عراق و ترکیه و دربردارنده آگاهی‌هایی دقیق از اوضاع اجتماعی و مباحث علمی، سیاسی، اقتصادی، نقش و حضور زنان در جامعه و همزیستی مذاهب و نژادها و از مهم‌ترین منابع قابل اعتماد سده‌های نهم تا هفدهم میلادی در منطقه وسیعی از ایران برای انجام پژوهش‌های گسترده در مطالعات سندشناسی، خط‌شناسی، کاغذشناسی، مهرشناسی، سکه‌شناسی، نام‌شناسی، جغرافیای تاریخی، زبان‌شناسی، تاریخ معماری و باستان‌شناسی است.

نامه‌های متبادل میان پادشاهان و سران کشورهای جهان با پادشاهان و دربار ‌ایران که این مجموعه حاوی ۲۰۰ فقره منتخب از نامه‌های متبادل بین پادشاهان و روسای جمهور جهان در فاصله سال‌های ۱۸۰۷ الی ۱۹۲۶ میلادی (۱۲۲۲ هجری قمری ـ ۱۳۰۵ شمسی) با شاهان ‌ایران است که در سال ۱۳۵۲ به دستور وزیر خارجه وقت و توسط مرحوم دکتر خانبابا بیانی و یک تیم کارشناسی طی مدت دو سال شناسایی و جمع‌آوری و در قالب یک کتاب به وزارت خارجه ارائه شد.‌ این مکاتبات به لحاظ مادی از نفیس‌ترین کاغذهای موجود در آن روزگار با خطاطی بی‌نظیر و تذهیب و تزئینات در سربرگ و حاشیه تهیه شده و بیشتر دارای مهر و امضا پادشاهان و رؤسای جمهور کشورهای مختلف در یک دوره ۱۲۰ ساله است (قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰). این مجموعه در مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه نگهداری می‌شود.

طبق دستورالعمل‌های برنامه حافظه جهانی یونسکو، هر عضو می‌تواند تنها دو اثر را برای ثبت در هر دو سال پیشنهاد دهد و مجموعه آثار مولانا (مثنوی، دیوان‌کبیر، مجالس‌سبعه، مکتوبات و فیه‌مافیه)، مولانا با همراهی و همکاری کشورهای ایران، ترکیه، تاجیکستان، بلغارستان، آلمان و ازبکستان پیشنهاد شد و در فهرست ثبت میراث جهانی قرار گرفت.

کمیسیون ملی یونسکو ایران در نظر دارد به‌منظور ثبت جهانی سه مجموعه فاخر تاریخی و فرهنگی؛ اسناد روابط خارجی ایران در دوره قاجار، اسناد بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و کلیات مولانا، گرامیداشتی را با همکاری مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، در بهمن سال جاری برگزار کند.

منبع: فارس