الناز برکاتی _ خبرنگار سرویس فرهنگی: 

جشنواره‌ تئاتر فجر همیشه با حاشیه‌های خاص خودش برپا می‌شود، امسال هم از همان آغاز حواشی زودتر از متن پر رنگ شدند، زمان و نحوه فعالیت‌های این دوره تا دقایق پایانی شاید به دلیل اینکه مهدی حامدسقائیان، دبیر این دوره، علاقه‌ای به فعالیت‌های پرهیاهو ندارد، در سکوتی مبهم پیش رفته تا اینکه این سکوت در نشست خبری 24 دی‌ماه شکسته شد.

این سکوت می‌تواند دلایل بسیاری را به همراه داشته باشد، شاید عدم همکاری یا اهمیت دادن شهردار تهران و شهرداری‌ها، عدم حضور مقامات و تفاوت‌های بسیاری که میان جشنواره فیلم و جشنواره تئاتر قائل می‌شوند، باعث شده تا تئاتری‌ها چندان میلی برای حضور پر رنگ پیش از آغاز و حین جشنواره نداشته باشند، اینگونه مشکلات در چهل‌ویکمین دوره از جشنواره فجر هم وجود داشته به صورتی که کاظم نظری در نشست آن، گلایه خود را ابراز کرد و گفت: «از شهردار تهران و شهرداری‌ها گلایه‌مندم، سال گذشته شهردار تهران در اختتامیه جشنواره فیلم فجر حضور داشتند ولی با توجه به دعوت‌های مکرر در اختتامیه جشنواره تئاتر فجر حضور پیدا نکردند». با این شرایط همچنان مبرهن است که در عرصه فرهنگ و هنر کشور، تئاتر و جشنواره فجر آن به مانند جشنواره فیلم توسط مسئولین و مدیران دیده نمی‌شود و از اهمیت کمتری برخوردار است

چهل و دومین دوره جشنواره فجر از 27 دی‌ماه در بخش رادیو تئاتر آغاز و  از اول بهمن‌ماه، سالن‌های تالار وحدت، مجموعه تئاتر شهر، تماشاخانه سنگلج، تئاتر مولوی، تالار حافظ، تالار هنر، مجموعه تئاتر محراب و تماشاخانه ایرانشهر میزبان آثار نمایشی صحنه‌ای می‌شوند.

بنابر گفته دبیر اجرایی این دوره، افتتاحیه چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر ساعت ۱۸:30 دقیقه روز یکشنبه اول بهمن همزمان با آغاز به کار بخش صحنه‌ای این دوره از جشنواره در تالار دکتر ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر برگزار می‌شود و به گفته امیرحسین شفیعی، مدت زمان آن حدود ۱۴۰ دقیقه پیش‌بینی شده است.

امیرحسین شفیعی، دبیر اجرایی جشنواره تئاتر فجر 42 در نشست خبری گفت: « ۱۴ سالن در قالب ۸ تماشاخانه میزبان مهمانان جشنواره خواهند بود. همچنین در بخش مسابقه تئاتر ایران ۳۴ اثر در بخش های مرور، تازه ها، مناطق و دعوت دبیر داریم. در بخش خیابانی هم ۳۳ اثر حضور دارند که ۳۲ نمایش به  رقابت خواهند پرداخت؛در مجموع ۱۴۷ اثر در  بخش های مختلف و بر این اساس ۳۳۷ سانس اجرا خواهیم داشت».

در مجموع ۱۶۴۹ اثر در بخش‌های مختلف ارسال شده است. از این تعداد آثار در بخش بین‌الملل 8 اثر، ۲۵ نمایش و یک نمایش مهمان در بخش تئاتر دانشجویی، ۳۳ نمایش در بخش خیابانی، در رادیوتئاتر ۱۱ نمایش، در بخش غزه 9 نمایش، بخش فراگیر 21 اثر، در بخش تئاتر تلویزیونی 51 نمایش و در بخش نمایشنامه 5 اثر روی صحنه رفته و داوری خواهند شد.

در بخش هویت ملی و بخش ویژه غزه محمود فرهنگ، اعظم بروجردی و ابوالفضل همراه به‌عنوان داوران و در بخش فراگیر (افراد دارای معلولیت( با داوری مجید امرایی، سیمین امیریان، حمید کاکاسلطانی نمایش‌ها اجرا خواهند شد.

*برگزیدگان بخش تئاتر تلویزیونی مشخص شدند

در بخش تئاتر تلویزیونی با داوری مسعود فروتن، آشا محرابی و بهرام ابراهیمی، شقایق فتحی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «گوهر»، صفا آقاجانی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «بهترین­ حال»، رستا رضوی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «خاطرات خانه­‌ای که نیست»، پریسا مقتدی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «سگک»، ساقی زینتی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «گوهر» به عنوان نامزدهای دریافت جایزه در بخش بازیگران زن انتخاب شدند.

محمدهادی عطایی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «رگ»، وحید آقاپور برای بازی در تئاتر تلویزیونی «رگ»، اتابک نادری برای بازی در تئاترهای تلویزیونی «رگ» و «گوهر»، مجید رحمتی برای بازی در تئاتر تلویزیونی «برونسی»، شهروز آقایی پور برای بازی در تئاتر تلویزیونی «کجایی ابراهیم؟» به‌عنوان نامزدهای دریافت جایزه در بخش بازیگران مرد برگزیده شدند.

ایوب آقاخانی برای نگارش تئاتر تلویزیونی «رگ»، حسین یوسفی برای نگارش تئاتر تلویزیونی «بی‌قرار»، لیلی عاج برای نگارش تئاتر تلویزیونی «کجایی ابراهیم؟»، احسان جانمی برای نگارش تئاتر تلویزیونی «بیداری به‌وقت خون»، کامران شهلایی برای نگارش تئاتر تلویزیونی «خاطرات خانه‌ای که نیست»، نانزد دریافت جایزه در بخش نویسندگی شدند.

در بخش کارگردانی هنری، لیلی عاج برای کارگردانی هنری تئاتر تلویزیونی «کجایی ابراهیم؟»، ایوب آقاخانی برای کارگردانی هنری تئاتر تلویزیونی «رگ»، مرتضی شاه کرم برای کارگردانی هنری تئاتر تلویزیونی «برونسی»، احسان جانمی برای کارگردانی هنری تئاتر تلویزیونی «بیداری به‌وقت خون»، به عنوان نامزدهای دریافت جایزه برگزیده شدند.

مسعود ساکت ­اف برای کارگردانی تئاتر تلویزیونی «کجایی ابراهیم؟»، محمدعلی رهبر برای کارگردانی تئاتر تلویزیونی «گوهر»، سروش طباطبایی برای کارگردانی تئاتر تلویزیونی «بهترین حال» برای دریافت جایزه دز بخش کارگردانی تلویزیونی انتخاب شدند.

و در بخش تهیه‌­کنندگی، نمایش تلویزیونی «گوهر» به تهیه­‌کنندگی محمود زنده نام، نمایش تلویزیونی «اتوبان خاطره» به تهیه­‌کنندگی علی قربانی، نمایش های تلویزیونی «رگ» و «کجایی ابراهیم؟» به تهیه‌کنندگی حمید نیلیف نامزدهای دریافت جایزه این دوره از جشنواره تئاتر فجر شدند.

هیئت داوران بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر متشکل از ایوب آقاخانی، شهرام زرگر و حسین فدایی‌حسین نامزدهای دریافت جایزه این بخش را معرفی کردند.

نامزدهای بهترین اثر مسابقه نمایشنامه‌نویسی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر عبارت‌اند از :

نمایشنامه «آقا و تاجی قجری» نوشته محسن رحمانی از تهران

نمایشنامه «استخوان خوار» نوشته علی رستمی از خوزستان

نمایشنامه «باغ آلبالو» نوشته محمد میرعلی اکبری از تهران

نمایشنامه «ممدشاه» نوشته محمدرضا امیرخانی از یزد

*واکنش به جنایات غزه با تئاتر

از ابتدای خلقت، ظلم وستم در دنیا وجود داشته است، یکی از ظلم‌هایی که در این مدت اخیر بسیار آشکار و مبرهن شد، جنایت صهیونیست علیه فلسطین است؛ این جنایات و کشتار دسته جمعی زنان و کودکان واکنش‌های بسیاری را از سراسر جهان به همراه داشت. یکی از ویژگی‌های هنر این است که به وقایع پیرامون خودش واکنش نشان دهد. این دوره هم گویا به نسبت ادوار گذشته کمی متفاوت‌تر برگزار می‌شود، و برای ابراز همدردی و واکنش به این مظلوم کشی‌ها، امسال 5 بخش جدید به بخش‌های جشنواره اضافه شده است، در فجر چهل و دوم بخشی به نام غزه ایجاد شده تا هنرمندان آثار مربوط به این جنایات را به نمایش بگذازند.

همانطور که این جنگ‌ها و نا امن شدن منطقه بر بسیاری از مسائل کشورهای منطقه تاثیرگذار است، به همان میزان هم فرهنگ و هنر را به خود درگیر می‌کند. باتوجه به اینکه 34 اثر در این بخش‌ از کشورهای ارمنستان، یونان، تاجیکستان، عراق و ایتالیا روی صحنه خواهند رفت، اما به واسطه این جنایات برخی از گروه‌های بین‌المللی که شناخت دقیقی از جغرافیا و تاریخ ایران ندارند، در این دوره حاضر به همکاری نشدند.

در بخش هویت ملی نیز که برای پاسداشت از شهدای والا مقام و قهرمانان ملی شکل گرفته  میزبان ۱۴ نمایش با کیفیت بالا خواهیم بود؛ از این تعداد آثار ۵ نمایش با محوریت شهید حاج قاسم سلیمانی و ۹ نمایش دیگر درباره شهدای دیگر است. همچنین دبیر جشنواره در نشست خبری گفت : «هنرمندان ما عکس العمل خوبی نسبت به اتفاقات جهانی و اتفاقات جامعه نشان داده‌اند. ما حتی نمایشی در زمینه حادثه تروریستی کرمان داریم و این نشان دهنده واکنش سریع هنرمندان نسبت به شرایط روز است».

دوره گذشته حواشی خاص خود را در بر داشت اما نکات مثبتی هم به همراه داشت؛ چهل و یکمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر شاهد حضور گروه‌های بسیاری از استان‌های کشور بود و جشنواره تئاتر منطقه‌ای با هدف توسعه عدالت فرهنگی و با نگاه به هنرمندان شهرستانی بعد از 9 سال احیا و خیل عظیم هنرمندان شهرستانی تئاتر که تا کنون نادیده گرفته می‌شدند، وارد ماراتن تئاتر ایران شدند. امسال هم جشنواره استانی برگزار و آثار برتر به جشنواره منطقه‌ای راه پیدا می‌کنند.

اما با این حال حواشی و ابهامات بودجه‌ای دوره قبل بسیار پر رنگ بود و گویی کمر اداره کل هنرهای نمایشی برای برطرف کردن بدهی‌ها شکسته شد. در این دوره هم باتوجه به اینکه 18 میلیارد تومان به عرصه تئاتر اختصاص یافته، اما باز هم بودجه مدنظر به وزارت‌خانه ارائه شده و همچنان رایزنی‌ها برای افزایش بودجه ادامه دارد. گزارشات مختلف حاکی از آن است که امسال بودجه اختصاص یافته برخلاف دور گذشته صرف حواشی نخواهد شد.