آگاه: برخی نمایندگان مجلس معتقدند که مجلس برای پیوستن ایران به کنوانسیون CFTشرطی گذاشت که آن شرط در مصوبه مجمع تشخیص پیرامون CFT، حذف شد. در همین رابطه، میثم ظهوریان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است مجمع تشخیص تبصرهای که مجلس وقت در مصوبه CFT گنجانده بود و تودیع اسناد این مصوبه را منوط به خروج ایران از فهرست سیاه FATF کرده بود، حذف کرده است. بر همین مبنا برخی معتقدند که اگر قرار باشد از لیست سیاه FATF خارج نشویم، چرا باید پیوستن ایران به کنوانسیون CFT را تصویب کنیم؟
اما سیدمحسن دهنوی، سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام طی توضیحاتی در مورد برخی ابهامات یکی از نمایندگان پیرامون حقالشرطهای مجلس در لایحه CFT نوشت: جناب آقای ظهوریان، حقالشرطی که مدنظر شماست مربوط به مصوبه اولیه مجلس شورای اسلامی در مورد لایحه CFT است که مهرماه سال ۱۳۹۷ برای شورای نگهبان ارسال شد و مورد ایراد شورا قرار گرفت. وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی آبانماه سال ۱۳۹۷ این مصوبه را اصلاح کرد و این حقالشرط از مصوبه مجلس حذف شد. دهنوی با تاکید بر اینکه در مصوبه ارسالی مجلس به شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیماه سال ۱۳۹۷ چنین بندی وجود ندارد، خاطرنشان کرد: مجمع تشخیص مصلحت نظام نه تنها هیچ بند و حقالشرطی را از مصوبه مجلس شورای اسلامی حذف نکرده بلکه یک شرط هم اضافه کرده است. در واقع از منظر سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت، در مصوبه مجلس که به شورای نگهبان و مجمع مذکور واصل شده است، هیچ قید و بندی ناظر بر اینکه عضویت ایران در کنوانسیون CFT باید مشروط بر خروج از فهرست سیاهFATF باشد، مندرج نیست.
شروط پذیرش CFT
نهم مهرماه جاری بود که مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از برگزاری چهار جلسه در صحن و نشستهای کمیسیون مشترک، با پیوستن ایران به کنوانسیون CFT به صورت مشروط موافقت کرد. مجمع تشخیص مصلحت اردیبهشتماه امسال و پیش از وقوع جنگ ۱۲روزه لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو را تصویب کرده بود؛ با اینحال کارگروه FATF نهتنها از تاثیر مثبت این اقدام در پرونده ایران اسمی نبرد بلکه یک ماه بعد از تصویب، تاثیر احتمالی آن را منوط به تصویب CFT اعلام کرد که اگر ایران کنوانسیونهای پالرمو و CFT را مطابق با استانداردهای FATF تصویب کند،FATF درباره مراحل بعدی تصمیمگیری خواهد کرد، از جمله اینکه آیا تعلیق اقدامات مقابلهای علیه ایران امکانپذیر است یا خیر؟!
بررسی CFT در مجمع در حالی پیگیری شد که شرایط ایران از ابتدای امسال و زمان درخواست رییسجمهور برای بررسی مجدد این لوایح بسیار متفاوت شده است. تحمیل جنگ ۱۲روزه و همچنین فعالشدن قطعنامههای سازمان ملل علیه ایران با اسنپبک توسط سه کشور اروپایی با وجود نداشتن حقی برای آن، نشان از این شرایط متفاوت دارد. برخی معتقدند با وجود شرایط جدید پس از جنگ تحمیلی ۱۲روزه و فعال شدن اسنپبک و درحالی که غرب از هر بهانهای برای تضعیف ایران و باز کردن روزنهای برای فشار اقتصادی بر ایران استفاده میکند نباید به رعایت مفاد کنوانسیون CFT التزام داشت. این گروه چنین استدلال میکنند که مفاد قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل که در اثر فعال شدن مکانیسم ماشه بازگشته است، شرایط کشور را کاملا در مبحث FATF تغییر داده است. در مفاد این قطعنامهها برخی اقدامات محدودیتساز قرار دارد که مشابه آنها در توصیه شماره ۱۹ FATF نیز گنجانده شده است.
مواد ۹ و ۱۰ قطعنامه ۱۸۰۳ و مواد ۲۲، ۲۳ و ۲۴ قطعنامه ۱۹۲۹ حاوی محدودیتهایی هستند که مشابه محدودیتهای توصیه شماره ۱۹ FATF است. در ماده ۹ قطعنامه ۱۸۰۳، از کشورها درخواست میکند تا هوشیاری در ارایه خدمات مالی مربوط به تجارت با ایران را داشته باشند. در ماده ۱۰ قطعنامه مزبور نیز از کشورها درخواست میکند تا هوشیاری در تعاملات با بانکهای مستقر در ایران را داشته باشد.
همچنین در ماده ۲۲ قطعنامه ۱۹۲۹، کشورها ملزم به درخواست از بخشهای اقتصادی خود برای هوشیاری در همکاری اقتصادی با نهادهایی که در ایران مستقر هستند یا مرتبط با ایران هستند، میشوند. در ماده ۲۳ نیز از کشورها درخواست میشود تا تدابیر مناسب برای جلوگیری از تاسیس شعبه جدید بانک ایرانی یا دفتر یا بانک مشترک و نیز روابط کارگزاری در قلمرویشان داشته باشند. ماده ۲۴ نیز از کشورها درخواست میکند برای جلوگیری از ایجاد شعبه یا دفتر در ایران توسط موسسات مالی متبوع آنها تدابیر مناسب اتخاذ شود. مشابه این موارد در توصیه شماره ۱۹ FATF گنجانده شده است. این امر بدان معناست که حتی اگر طبق اعلام دولتمردان با تصویب CFT و انجام سایر اقدامات بعد از گذشت یک سال ایران از فهرست سیاه FATF خارج شود، باز هم به دلیل وجود قطعنامهها و مفاد مشابه اقدامات مقابلهای توصیه شماره ۱۹ FATF، تغییری در وضعیت ایران ایجاد نخواهد شد.
اما در مقابل این نظرات، عدهای معتقدند که ایران در شرایط فعلی باید بهانهها را از غرب بستاند و تصویب CFT البته با حق تحفظ و حق شرط، در همین قالب میگنجد. در واقع در شرایطی که غرب سعی دارد ایران را به انزوا بکشاند، باید با حق شرط به کنوانسیونهای ذیل FATF پیوست و تلاش کرد تا از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی جهانی خارج شد و بدینترتیب کار و تجارت با کشورهایی نظیر روسیه و چین را تسهیل کرد.
نظر شما