آگاه: این روزها به مناسبت هفته ملی نوجوان که از سالروز شهادت حسین فهمیده (هشت آبان‌ماه) آغاز شده برنامه‌های مختلف و متعددی با محوریت نوجوانان در سراسر کشور برگزار می‌شود اما اغلب آنها، متناسب با نوجوان امروزی، حال و هوا و خواسته‌های او نیستند.
تصمیم گرفتیم به بهانه هفته ملی نوجوان مروری داشته باشیم بر آثار تالیفی معروف ایرانی که مخصوص رده سنی نوجوان نوشته شده است. متاسفانه تعداد آثار خوب و خواندنی برای نوجوان زیاد نیست و چند ناشر محدود کتاب‌های این گروه سنی را منتشر می‌کنند و اغلب‌شان هم سراغ کتاب‌های ترجمه می‌روند. به همین دلیل در فهرست پیشنهادی پیش رو ممکن است نام آثار تکراری و قدیمی را ببینید که پیش از این هم درباره آنها شنیده‌اید. با این حال خواندن مجدد برخی از این آثار هم خالی از لطف نیست.
«مدیر مدرسه» جلال آل‌احمد
«مدیر مدرسه» قصه یک مدیر مدرسه و دردسرهایش است که به قلم جلال آل‌احمد نوشته شده است. این کتاب یکی از آثار شاخص و مشهور ادبیات داستانی ایران است. جلال آل‌آحمد در کتاب مدیر مدرسه، با طنزی تلخ و نگاهی نقادانه و نثری جذاب، به نقد نظام آموزش و پرورش در ایران و وضعیت مدرسه‌ها در زمانه خودش پرداخته است؛ همچنین از خلال نقل قصه مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران و بروکراسی حاکم بر آن دوره را مورد نقد قرار داده است. این کتاب سال ۱۳۳۷ چاپ شده و تاکنون بارها تجدید چاپ شده است.
«قصه‌های مجید» هوشنگ مرادی‌کرمانی
هوشنگ مرادی‌کرمانی یکی از معروف‌ترین کسانی است که به گردن نوجوانان این مرزوبوم حق دارد. خیلی از جوانان و بزرگسالان امروز دوران نوجوانی خود را با کتاب قصه‌های این نویسنده گذراندند. «قصه‌های مجید» یکی از معروف‌ترین کتاب‌های این نویسنده است که به واسطه سریالی که از روی آن ساخته شد امروز تبدیل به یک اثر ماندگار شده است. این کتاب درباره نوجوانی به نام «مجید» و ماجراهایی است که بر او می‌گذرد. او نوجوانی است که پدر و مادر خود را از دست داده و با مادربزرگش، «بی‌بی» زندگی می‌کند. او نوجوانی است که کتاب زیاد می‌خواند، انشای او خوب است، عاشق فیلم و سینما و بازیگری است و آرزوی نویسنده شدن دارد. این اثر سال ۱۳۵۸ منتشر شده است.
«زیبا صدایم کن» فرهاد حسن‌زاده
کتاب زیبا صدایم کن، قصه دختر ۱۵سالهای است که در بهزیستی زندگی می‌کند. مادرش معتاد است و پس از طلاق از پدرش سریع ازدواج می‌کند و پدرش هم به دلیل بیماری روانی در آسایشگاه بیماران روانی بستری است. زیبا در روز تولدش به پدر کمک می‌کند تا از آسایشگاه فرار کند. پدر موتور یکی از کارکنان آسایشگاه را می‌دزدد تا با هم به گردش بروند و تولد زیبا را جشن بگیرند. این آغاز قصه زیبای فرهاد حسن‌زاده است که یک رمان ایرانی مناسب نوجوانان نوشته است. به تازگی رسول صدرعاملی، از روی این کتاب، فیلم سینمایی به همین نام ساخته که در جشنواره فیلم فجر بسیار مورد استقبال قرار گرفت. این کتاب سال ۱۳۹۴ توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است.
«برایم شمع روشن کن» مریم محمدخانی
کتاب «برایم شمع روشن کن» نوشته مریم محمدخانی داستان دختر نوجوانی به نام ساراست که در آن مشکلات او با خانواده و دنیای خارج از خانه روایت می‌شود. او که به تازگی نوجوانی‌اش آغاز شده در حال شناختن خود و دنیایی است که در آن زندگی می‌کند. در این میان باید با شرایطی نه چندان طبیعی مواجه شود زیرا روح او متلاطم است و هرچه تلاش می‌کند نمی‌تواند برای کمی آرامش به کسی پناه ببرد، چراکه خانه و خانواده‌اش هم دچار همین وضعیت هستند. مریم محمدخانی در کتاب «برایم شمع روشن کن» اتفاقات مهم دنیای امروز را در زندگی دختری نوجوان نشان می‌دهد. مهاجرت، حضور اقلیت‌ها در جامعه، بیماری و نبود والدین، خشونت و آزار خیابانی. اگر ۱۳ سالگی شروع نوجوانی است، برای سارا شروع مواجهه با یک دنیای واقعی هم هست، جایی که تنها ارتباط دختری با مادرش بعد از مدت‌ها، دو بار فشار دادن دست است. جایی که بزرگ‌ترها بالاخره حرف نوجوان‌ها را باور می‌کنند. برایم شمع روشن کن سال ۱۳۹۷ توسط نشر افق منتشر شده است.
«مجموعه آبنبات‌ها» مهرداد صدقی
آبنبات هل‌دار، آبنبات دارچینی و آبنبات پسته‌ای، نام سه‌گانه‌ای است که مهرداد صدقی آنها را نوشته است. صدقی که خود اهل بجنورد است در این سه اثر داستان‌های پسری به نام محسن را روایت می‌کند که در بجنورد زندگی می‌کند. بهره‌گیری از لحن طنز برای موقعیت‌های مختلف در این کتاب، اثر را برای مخاطب نوجوان خواندنی‌تر کرده است. آبنبات پسته‌ای، آبنبات هل‌دار و آبنبات دارچینی روایت دلنشینی است که کودکی به نام محسن شخصیت محوری این داستان‌هاست، محسن مصداق بارز یک کودک دهه شصتی است که در امتداد این سه‌گانه رشد می‌کند و هرآنچه از یک کودک و نوجوان دهه شصتی به ذهن‌تان خطور می‌کند در وجود او نهفته است. در کنار بازیگوشی‌ها، شیطنت‌ها، توسری‌خور بودن‌ها، حاضرجوابی‌ها، ترس عظیم از والدین، دروغ‌های کوچک، فراری بودن از درس و هرآنچه از دهه ۶۰ به یاد دارید، محسن قصه ما گاهی بسیار هم شکمو است. محسن در طول این داستان‌ها بسیار پیش آمده که برای فرار از یک موقعیت خود را بدجوری در هچل انداخته و همیشه و در همه حال نگاه ویژه‌ای به خوراکی‌ها دارد. صدقی پس از انتشار این سه مجموعه، دو اثر دیگر با نام‌های آبنبات لیمویی و نارگیلی را نوشت. همه آثار نامبرده توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
«مجموعه کتاب‌های سرگذشت استعمار» مهدی میرکیایی
مجموعه ۱۵ جلدی سرگذشت استعمار نوشته مهدی میرکیایی روایتی سرراست و بدون پیچیدگی از پیدایش و گسترش پدیده «استعمار» در نقاط مختلف جهان ارائه داده است. معرفی یک خطی این مجموعه ۱۵ جلدی به شرح زیر است:
سرگذشت استعمار ۱؛ سفر به آن سوی دریاها: در این کتاب ماجراهای سفرهای دریایی پرتغالی‌ها و غارت‌های‌شان شرح داده شده است.
سرگذشت استعمار ۲؛ گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند: در این جلد از کتاب سرگذشت استعمار ماجرای استعمار انگلیس بر هند و چپاول ثروت هند توسط ملکه انگلیس شرح داده شده است.
سرگذشت استعمار ۳؛ شکار انسان: برده‌داری غربی‌ها و شکار انسان‌ها از قاره آفریقا در این جلد از کتاب به رشته تحریر درآمده است.
سرگذشت استعمار ۴؛ صلیب خونین: اروپایی‌ها هر جا می‌رفتند همراه‌شان کشیش‌ها را هم می‌بردند به این بهانه که می‌خواهند مسیحیت را گسترش بدهند اما …
سرگذشت استعمار ۵؛ راهپیمایی اشک‌ها: ماجرای قتل و غارت بومیان سرخپوست قاره آمریکا در این کتاب مستند شده است.
سرگذشت استعمار ۶؛ فاخته‌ها لانه ندارند: در شهر ونیز که دریانوردان معروفی داشت، هر ساله حاکم با دریا ازدواج می‌کرد تا صاحب دریا بشه!...
سرگذشت استعمار ۷؛ سفر الماس: حکایت این کتاب، حکایت الماس است و سفرهای دریایی رزم‌ناو انگلیسی برای ملکه انگلستان.
سرگذشت استعمار ۸؛ به دنبال کادی: کادی پارچه‌ای است که گاندی آن را نماد استقلال‌طلبی در هندوستان کرد و نهایتا هند را از استعمار انگلستان درآورد.
سرگذشت استعمار ۹؛ افطار در کلیسا: مهدی میرکیایی در این جلد از کتاب سرگذشت استعمار ماجرای خالی شدن خزانه پر از الماس و فیروزه و سنگ‌های قیمتی ایران را نوشته است.
سرگذشت استعمار ۱۰؛ گنج‌های کلات: این کتاب در مورد تاریخ ایران و اشتراکش با استعمار است. ماجرای محمود افغان و شاه سلطان حسین.
سرگذشت استعمار ۱۱؛ جوانه‌های آتش: این جلد از کتاب هم در مورد تاریخ ایران و این‌بار دوره قاجار و اشتراکش با استعمارگران است.
سرگذشت استعمار ۱۲؛ بازی بزرگ: این جلد از کتاب هم دوباره درباره تاریخ ایران و استعمار انگلستان است و جدایی بخش‌هایی از ایران.
سرگذشت استعمار ۱۳؛ ماجرا هنوز تمام نشده: در کنار ایران معاصر، امپراتوری بزرگ دیگری هم بود به نام عثمانی. استعمار علاوه بر ایران تمایل نداشت عثمانی هم بزرگ باقی بماند.
سرگذشت استعمار ۱۴؛ فارغ‌التحصیل زندان: یک روزنامه‌نگار که در حال ارسال اخبار هیجان‌انگیز از آفریقاست، به دستور پادشاه بلژیک شروع به خرید زمین‌های آفریقایی‌ها می‌کند. او این زمین‌ها را به بهای اندک می‌خرد آن هم سه برابر مساحت بلژیک.
سرگذشت استعمار ۱۵؛ ملکه تهی‌دست: داستان، داستان مواجهه ناوگان دریایی قدرتمند انگلستان با چینی‌هاست.
رهبر انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۱ در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر تحصیلی، خواندن این مجموعه آثار را توصیه کردند.
این مجموعه کتاب‌ها به عنوان یک پروژه تاریخی جلوه می‌کند و مهم‌ترین رویدادها و آثار تاثیرگذار در دوران استعمار را به تصویر می‌کشد. تمامی کتاب‌های این مجموعه در سالهای متفاوت توسط انتشارات مهرک منتشر شده است.
نظر شما