آگاه: هوش‌مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی عصر حاضر، نه تنها در حوزه‌های فنی و اقتصادی، بلکه در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز تاثیرات عمیقی بر جای گذاشته است. مقام رهبری تاکید دارند که هوش‌مصنوعی «در اداره آینده دنیا نقش خواهد داشت.» (۲۶/۸/۱۴۰۰)
این فناوری با توانایی تحلیل داده‌های عظیم و تولید محتوا، به ابزاری قدرتمند برای شکل‌دهی روایت‌ها و هویت‌های فرهنگی تبدیل شده است. در این میان، جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با چالشی دوگانه مواجه است: از یک‌سو، هوش‌مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری برای تهاجم فرهنگی و استحاله هویتی مورد استفاده قرار گیرد و از سوی دیگر، فرصتی بی‌نظیر برای ترویج ارزش‌های اسلامی-ایرانی و پیشبرد تمدن نوین اسلامی فراهم می‌کند. در این یادداشت به برخی از مهم‌ترین بیانات ایشان در این زمینه اشاره می‌شود.
اهمیت و ضرورت مسئله:
مقام رهبری بارها بر اهمیت هوش‌مصنوعی و تاثیر آن بر آینده کشور تاکید کرده‌اند. ایشان هوش‌مصنوعی را «یک شتاب حیرت‌دهنده» توصیف می‌کنند و معتقدند که «بهره‌بردار بودن در مسئله هوش‌مصنوعی امتیاز محسوب نمی‌شود.» (۶/۶/۱۴۰۳)
با توجه به پیشرفت سریع این فناوری در جهان، ایران باید با برنامه‌ریزی دقیق و بومی، به توسعه و پیشرفت در این حوزه بپردازد تا از تبدیل شدن به مصرف‌کننده صرف هوش‌مصنوعی جلوگیری کند. این امر نه تنها برای حفظ استقلال علمی و فناوری کشور ضروری است، بلکه برای پیشبرد تمدن نوین اسلامی و مقابله با استعمار دیجیتال نیز حائز اهمیت است.
نسبت هوش‌مصنوعی با جهاد تمدن‌سازی:
جهاد تمدن‌سازی به معنای تلاش برای احیا و گسترش ارزش‌های اسلامی و ایرانی در عرصه‌های مختلف زندگی است. مقام رهبری تاکید دارند که «باید کاری کنیم که ما در دنیا حداقل در [بین] ۱۰ کشور اول در مورد هوش‌مصنوعی قرار بگیریم.» (۲۶/۸/۱۴۰۰)
هوش‌مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند در این جهاد مورد استفاده قرار گیرد. از طریق هوش مصنوعی، می‌توان محتوای فرهنگی غنی و انقلابی تولید کرد، اندیشه‌های مقام رهبری را نظام‌مندسازی و ترویج و گفتمان انقلاب اسلامی را در سطح جهانی تقویت کرد.
مصادیق تمدن‌سازی با هوش مصنوعی:
یکی از مهم‌ترین مصادیق تمدن‌سازی با هوش مصنوعی، تولید محتوای فرهنگی انقلابی است. با استفاده از هوش مصنوعی، می‌توان فیلم، موسیقی، ادبیات و هنر متناسب با ارزش‌های اسلامی-ایرانی تولید کرد. مقام رهبری تاکید دارند که «امروز برای پیشرفت این هدف، ابزارها بایستی متناسب با زمان انتخاب بشود.» (۱۴/۰۳/۱۴۰۳)
گفتمان‌سازی موثر:
هوش‌مصنوعی ابزاری قدرتمند برای گفتمان‌سازی موثر است. با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توان افکار عمومی را تحلیل و محتوایی تولید کرد که گفتمان انقلاب اسلامی را تقویت کند. مقام رهبری معتقدند که «غفلت و تغافل از آنچه در دنیا پیش می‌آید، در منطقه پیش می‌آید، جایز نیست.» (۰۵/۰۷/۱۴۰۳)
پدافند فرهنگی هوشمند:
هوش‌مصنوعی می‌تواند در پدافند فرهنگی هوشمند نقش ایفا کند. از طریق الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توان محتوای مخرب و ضد فرهنگی را شناسایی و با آن مقابله کرد. مقام رهبری هشدار می‌دهند که «اگر چنانچه یک ذره غفلت کنیم و خواب‌مان ببرد، به سرعت سقوط خواهیم کرد.» (۰۳/۱۱/۱۳۹۷)
آموزش و تربیت:
توسعه سیستم‌های آموزشی هوشمند برای تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص در عرصه هوش‌مصنوعی از دیگر مصادیق تمدن‌سازی است. مقام رهبری تاکید دارند که «نخبگان می‌توانند علم کشور را پیشرفت بدهند و کشور را به موضع اقتدار و عزت برسانند. (۱۱/۰۷/۱۴۰۳)
چالش‌ها و راهکارها:
با وجود فرصت‌های فراوان، هوش‌مصنوعی چالش‌هایی نیز به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مسئله امنیت و اخلاق در هوش‌مصنوعی است. مقام رهبری تاکید دارند که «باید بر لایه‌های عمیق و متنوع این فناوری مسلط شد.» (۰۶/۰۶/۱۴۰۳)
نقش نهادها و سازمان‌ها:
نهادها و سازمان‌های مختلف کشور باید در توسعه و پیشرفت هوش‌مصنوعی نقش ایفا کنند. مقام رهبری معتقدند که «اگر چنانچه همان سازمان زیر نظر خود آقای رئیس‌جمهور ادامه کار بدهد، امید فراوانی وجود دارد.» (۰۶/۰۶/۱۴۰۳)
بهره سخن:
هوش‌مصنوعی نه تنها یک فناوری، بلکه ابزاری استراتژیک برای پیشبرد تمدن نوین اسلامی و تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی است. با توجه به تاکیدات مقام رهبری، ایران باید با برنامه‌ریزی دقیق و بومی، به توسعه و پیشرفت در این حوزه بپردازد و از هوش‌مصنوعی به عنوان ابزاری برای جهاد تمدن‌سازی استفاده کند. این امر نیازمند تربیت نیروی انسانی متعهد، سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه و تدوین سیاست‌های راهبردی است. با تبدیل هوش‌مصنوعی به ابزاری در دست جبهه انقلاب اسلامی، می‌توان از تهاجم فرهنگی دشمن جلوگیری کرد و گفتمان انقلاب اسلامی را در سطح جهانی تقویت کرد.