آگاه: درست ۲۰سال از روزی که فیلم سینمایی «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی روی پرده سینماها رفت، می‌گذرد. پرحاشیه‌ترین فیلم سینمایی ایران که قرار بود نوروز ۱۳۸۳ اکران شود اما دقیق سر بزنگاه جلوی اکران آن گرفته شد و سرانجام در دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۳ روی پرده رفت.
در زمان اکران، برای تماشای مارمولک برابر سینماها صف‌های طولانی تشکیل شده بود. در ۱۷ اردیبهشت که تازه رنگ اکران را دیده بود به اتهام توهین به روحانیت پایین کشیده شد و دیگر اجازه اکران دریافت نکرد. استقبال مردم از این فیلم در بیست‌ودومین جشنواره فیلم فجر به‌قدری بالا بود که خیابان‌های منتهی به سینماهای نمایش‌دهنده فیلم بسته شده بود و اکران آن تنها در روز اول جشنواره به چندین سانس فوق‌العاده رسید. درحالی‌که نسخه غیرقانونی‌اش در همه این سال‌ها با استقبال مواجه بوده است. این فیلم بعد از سال‌ها توقیف و تحریم بالاخره سال گذشته سر از تلویزیون درآورد. در سال‌های بعد از اکران فیلم مارمولک، ملاقات‌هایی میان کمال تبریزی و رهبر انقلاب صورت گرفته بود که رهبری از فیلم تعریف کردند.
ایشان نتیجه‌گیری که از فیلم کرده بودند این بود که متاسفانه فیلم از طرف کسانی که باید فهمیده می‌شد، نشد. پس از رسانه‌ای شدن این تعریف‌ها بود که فیلم مارمولک مورد توجه قرار گرفت. این فیلم در سال۹۵ در جشنواره دومین «روحانی و سینما» نامزد دریافت جایزه شد. «مارمولک» از نظر میزان حاشیه جزو رکوردداران سینمای ایران محسوب می‌شود و هنوز هم بعد از ۲۰سال، مخالفان زیادی دارد. فروش فیلم فقط در سینماهای تهران بیش از ۸۰۰میلیون تومان و مجموع فروش آن در اکران ۱۵روزه یک‌ونیم میلیارد تومان بوده است.
نسخه قاچاق فیلم که با کیفیت بسیار پایینی از پرده سینما تهیه شده بود به‌صورت وسیعی در داخل و خارج از کشور توزیع شد و در نتیجه آن بی‌اغراق می‌توان گفت هر ایرانی بارها این فیلم را دیده است. منوچهر محمدی در سال۱۳۹۳ نسخه‌ای را برای دریافت پروانه نمایش خانگی به ارشاد ارائه داد و قصد داشت آن را منتشر کند. اما مدیران وقت ارشاد با این درخواست موافقت نکردند و سرانجام نسخه‌ای با کیفیت تصویری بالا با بسته‌بندی رسمی در سال۱۳۹۴ به‌صورت محدود در بازار نمایش خانگی عرضه شد. نسخه‌ای که هم‌اکنون در فضای اینترنتی هم مشاهده می‌شود.
سرانجام در فروردین ۱۳۹۹به‌طور رسمی در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. این اولین انتشار رسمی این اثر بعد از توقیف در سال۸۳ بود. سپس در فروردین ۱۴۰۱ این فیلم به‌طور رسمی و سراسری از شبکه یک پخش شد. سرنوشت مارمولک نشان از آن دارد که عملکرد سلیقه‌ای مدیران و مخالفت‌های مدیران فرهنگی و سیاسی وقت در دهه۸۰ در اثرگذاری فیلم موثر بود. این عملکرد سلیقه‌ای همچنان هم وجود دارد و تصمیمات شخصی و سلیقه‌ای ممکن است باعثِ دیده نشدنِ برخی از فیلم‌ها شود، درست مانند فیلم سینمایی آدم برفی که بسیاری از چالش‌های مهاجرت را به تصویر کشیده بود اما به‌دلیل برخی مسائل دیده نشد. و حال این مارمولک پرحاشیه ۲۰ساله شده و در این ۲۰سال بیشتر از پیش مبرهن می‌شود که نگاه احساسی و سلیقه‌ای آن هم در عرصه فرهنگ و هنر تا چه حد می‌تواند یک اثر خوب را به حاشیه برده یا یک اثر بد را به متن توجه بیاورد.
نظر شما