آگاه: شروع تغییر در معادلات منطقه با پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز شد. در زمان پیروزی انقلاب اسلامی یکی از مهمترین اقداماتی که صورت گرفت این بود که پیمانی به نام سنتو که حلقه وصل ناتو بود منحل شد. ترکیه، ایران، پاکستان، آمریکا و انگلیس در این پیمان عضو بودند. چون ترکیه، آمریکا و انگلیس عضو ناتو بودند، بر این اساس ایران و پاکستان هم زیرمجموعه ناتو قرار میگرفتند. با پیروزی انقلاب، مستشاران آمریکایی و انگلیسی هم از ایران رفتند. ارتش ایران هم که در اختیار ناتو بود و جهتگیریهای آن براساس منافع آمریکایی بود و در رقابت با شوروی سابق قرار داشت، با خروج مستشاران و انحلال پیمان سنتو خودبهخود باعث ضربه بزرگی به آمریکاییها شد و معادلاتی که در منطقه جریان داشت و به نفع غرب و آمریکا بود، تغییر یافت. معادلات نظامی منطقه نیز بهتدریج تغییر یافت بهویژه باعث شد اسرائیل از منطقه خارج شود. تا پیش از آن اسرائیل را قدرت شکستناپذیر میدانستند و خروج از لبنان اولین شکست اسرائیل بود. بعد از آن نیز جنگ ۳۳روزه و ۱۲جنگ غزه را اسرائیلیها شکست خوردند. از سال۲۰۰۴ شکستهای آنها آغاز شد و این شکستها نشان داد که اسرائیلیها نمیتوانند رکن دفاعی آمریکاییها باشند؛ بنابراین هر مرحله که اسرائیلیها شکست میخوردند، خودبهخود آن اسطوره شکستناپذیریشان و اینکه بتوانند در خدمت غرب باشند و معادلات سیاسی و نظامیشان را تغییر دهند رنگ میباخت تا اینکه در عملیات وعده صادق این مسئله بیشتر از گذشته اثبات شد. اکنون دیگر کسی نمیتواند حرفی از شکستناپذیری اسرائیل به میان بیاورد و آنها توانایی دفاع از خود و اصلیترین مراکز نظامی خود را ندارند.
پیش از انقلاب ایران، عربستان و اسرائیل سه رکن و پایه سیاست غرب در منطقه بودند. درواقع غربیها منطقه را در برابر شوروی سابق تصاحب کرده بودند؛ رکن اول این سیاست ایران بود که با انقلاب از میان رفت، رکن دوم اسرائیل بود که بهتدریج شروع به فروریختن کرد. این عملیات پایان داد به آنچه درباره توانمندی اسرائیل که درواقع توانمندی آمریکا در منطقه بود پایان یافت. در زمانی که ارتش ایران در اختیار آمریکاییها بود، ۲۰هزار نیروی آمریکایی در عربستان قرار داشت که بعد از آن این ارتش نیز از عربستان خارج شد. این امر بهدلیل ترس از رشد جریانهایی مانند القاعده رخ داد و حضور این نیروها کاهش پیدا کرد و اکنون این نیروها کمتعداد هستند. به هر ترتیب، آمریکاییها هیچ محل و قدرتی در منطقه ندارند. خواست آمریکاییها این بود که داعش را بهعنوان یک گروه تضعیفکننده در منطقه بهوجود بیاورند که این پروژه نیز شکست خورد و میتوان گفت که این عملیات پایانبخش یک جریان ۴۵ساله تغییر معادلات منطقه است و اثباتکننده تولد خاورمیانه و غرب آسیای جدید درحالحاضر است.
۲۴ خرداد ۱۴۰۳ - ۰۱:۴۹
کد خبر: ۴٬۳۱۱
جعفر قنادباشی ـ آگاه مسائل خاورمیانه
نظر شما