آگاه: جشنواره فیلم ونیز از قدیمی‌ترین جشنواره‌های سینمایی دنیا و در کنار دو همتای اروپایی خود یعنی جشنواره‌های فیلم کن و برلین و نیز دو جشنواره فیلم تورنتو و ساندنس در آمریکای شمالی، یکی از پنج جشنواره بین‌المللی بزرگ فیلم در سراسر جهان است و جایزه اصلی آن یعنی شیر طلایی بهترین فیلم بخش مسابقه بین‌الملل می‌تواند به مثابه تضمینی برای موفقیت‌های بعدی سینماگران باشد.
تاسیس این جشنواره به ۹۰سال پیش و دوران حزب ملی فاشیست ایتالیا بازمی‌گردد و هر سال در اواخر ماه آگوست یا اوایل سپتامبر در جزیره لیدو در تالاب ونیز برگزار می‌شود. این رویداد در تمام این سال‌ها به‌عنوان بخشی از بینال ونیز فعال بوده و به‌خصوص در سال‌های اخیر به ویترینی برای نمایش فیلم‌های مطرح در فصل جوایز سینمایی تبدیل شده است. سینمای ایران هم همیشه ارتباط خوبی با این جشنواره ایتالیایی داشته است. آثار سینماگران ایرانی در دوره‌های مختلف این جشنواره به نمایش درآمده و گاهی برنده جایزه شده‌اند. علاوه بر آن در دوره‌هایی هنرمندان ایرانی جزو داوران این رویداد بوده‌اند.
هنر در خدمت انسانیت
اختتامیه جشنواره فیلم ونیز علاوه‌بر آنکه رویدادی سینمایی بود، به محلی برای ابراز نگرانی‌های انسانی و اجتماعی تبدیل شده و سینماگران با استفاده از این فرصت، سعی کردند صدای مردم غزه و فلسطین را در سطح جهان منعکس کنند. در جریان مراسم اختتامیه هشتادویکمین جشنواره فیلم ونیز، سینماگران و هنرمندان حاضر این مراسم را به‌عنوان بستری برای جلب‌توجه جهانی به بحران انسانی در غزه و وضعیت مردم ستمدیده فلسطین تبدیل کردند. هنرمندان حاضر در این جشنواره با بیان اینکه صنعت سینما می‌تواند صدای کسانی باشد که مورد ستم واقع شده‌اند، بر اهمیت حفظ همبستگی جهانی تاکید کردند. برخی از آنها به تاثیر جنگ و خشونت بر زندگی روزمره مردم اشاره کردند و خواستار صلح و عدالت برای مردم فلسطین شدند. علاوه‌براین، جشنواره ونیز به‌مثابه فرصتی برای یادآوری تاریخ و فرهنگ غنی فلسطین و نیاز به حفظ هویت فرهنگی این مردم مطرح شد. هنرمندان سینما با استفاده از این فرصت توجه بیشتر جامعه جهانی به وضعیت انسانی در غزه و حمایت از حقوق بشر را مطالبه کردند.
اسکندر کوپتی، سینماگر فلسطینی برنده جایزه فیلمنامه افق‌ها برای فیلم «تعطیلات خوش» بعد از دریافت جایزه با اشاره به اینکه به‌طور جدی متاثر از دوران سخت ۱۱ماه گذشته در این کشور بوده است، اضافه کرد که انسانیت و اخلاق جهانی با وجود نسل‌کشی مداوم در غزه، مورد قضاوت است. همچنین، سارا فریدلند، کارگردان آمریکایی که با فیلم «تماس آشنا» موفق شد دو جایزه بهترین فیلم اول و جایزه کارگردانی بخش افق‌های جشنواره ونیز را از آن خود کند، بعد از دریافت جایزه گفت: «به‌عنوان یک هنرمند آمریکایی یهودی باید توجه داشته باشیم که این جایزه را در حالی می‌گیرم که سیصدوسی‌وششمین روز نسل‌کشی رژیم اشغالگر صهیونیستی در غزه و هفتادوششمین سال اشغال فلسطین را شاهد هستیم. این مسئولیت ما به‌عنوان فیلمساز است تا از این فرصت‌ها برای جلوگیری از فرار رژیم صهیونیستی از مجازات در صحنه جهانی استفاده کنیم. من در همبستگی با مردم فلسطین و مبارزه آنها برای آزادی، در کنارشان ایستاده‌ام.» نیز، کتلین چالفانت که برای بازی در فیلم «تماس آشنا» جایزه بهترین بازیگر زن بخش افق‌های ونیز را دریافت کرد، در پی دریافت جایزه ابراز امیدواری کرد که مردم در صلح، آزادی و عدالت زندگی کنند.
با این حال ابراز حمایت از مردم فلسطین فقط به مراسم اختتامیه محدود نبود و قبل از آن و در روز افتتاحیه جشنواره ونیز در جریان فرش قرمز فیلم کمدی-درام ایتالیایی به نام «احساس بهتر»، لینو موسلا، بازیگر ایتالیایی تی‌شرتی با نوشته «فلسطین را آزاد کنید» به تن کرده بود و لورا مورانته، بازیگر دیگر این فیلم سینمایی بادبزنی با خود داشت که روی آن پیامی دست‌نویس با این متن بود: «نسل‌کشی غزه را متوقف کنید. بیش از ۴۰هزار نفر و بیش از ۱۶هزار کودک جان باخته‌اند.»
نئو سورا، کارگردان آمریکایی نیز در مراسم فوتوکال فیلم «پایان خوش» با یک چفیه شرکت کرد و نشانی بر سینه خود گذاشته بود که روی آن عبارت «فلسطین را آزاد کنید» نقش بسته بود. آنا فوگلیتا، بازیگر ایتالیایی در اکران فیلم به نام «اتاق مجاور» ساخته پدرو آلمودوار با یک سنجاق قلبی‌شکل که پرچم فلسطین به روی آن نقش بسته بود، روی فرش قرمز حاضر شد. در کنار اینها، یکی از رساترین پیام‌های همبستگی با مردم فلسطین در جشنواره ونیز در هفته گذشته از طرف بازیگران و عوامل فیلم تونسی «آیچا» ابراز شد. مهدی برساوی، کارگردان این اثر و فاطما صفار، بازیگر آن به همراه سایر عوامل فیلم بنری به همراه داشتند که روی آن نوشته شده بود: «نسل‌کشی را متوقف کنید.» همچنین، فابیو تستی، هنرپیشه ایتالیایی تابلویی به زبان مادری‌اش با خود داشت که روی آن نوشته شده بود: «۱۶۵۰۰کودک در غزه کشته شدند، کشتار را متوقف کنید.» جشنواره فیلم ونیز همزمان با افتتاح در تاریخ ۲۸ماه آگوست با نامه سرگشاده بیش از ۳۵۰متخصص صنعت فیلمسازی همراه شد که به برگزارکنندگان جشنواره برای گنجاندن دو فیلم اسرائیلی انتقاد کردند و اعلام کردند این فیلم‌ها در پنهان کردن ظلم اسرائیل علیه فلسطینی‌ها مشارکت می‌کنند. این نوع ابراز همدردی و حمایت در جشنواره‌های بین‌المللی، نشان‌دهنده قدرت سینما به عنوان یک ابزار برای تغییر اجتماعی و جلب توجه به مسائل و بحران‌های انسانی است.
شیر طلایی از آن کدام فیلم شد؟
هشتادویکمین جشنواره فیلم ونیز درحالی کار خود را به پایان برد که سینمای اسپانیا با یک فیلم انگلیسی‌زبان برای نخستین‌بار توانست جایزه شیر طلایی بهترین فیلم را ا ز آن خود کند. پدرو آلمودوار با آنکه سومین سینماگر اسپانیایی بود که با فیلم «همه چیز درباره مادرم» در سال ۱۹۹۹ جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی را برای کشورش به همراه برد اما توانست در جشنواره ونیز برای نخستین‌بار با فیلم «اتاق مجاور» برنده جایزه شیر طلایی بهترین فیلم شود؛ جایزه‌ای که دست‌کم در چندسال اخیر به سکوی بزرگی برای فیلم‌ها در فصل جوایز سینمایی و به‌خصوص اسکار تبدیل شده است.
بیشترین شیرهای طلایی به کدام مقصدها رفته است؟
اولین تندیس جشنواره ونیز با عنوان «شیر طلا» در سال۱۹۴۹ برای تقدیر از بهترین فیلم بخش رقابتی به «هنری ژرژ کلوزو» اهدا شد تا اولین کارگردان فرانسوی باشد که برای فیلم «مانون» موفق به دریافت شیر طلا می‌شود. پیش از اعطای جایزه شیر طلا، جایزه نخست جشنواره در سال‌های ۱۹۴۶، ۱۹۴۷ و ۱۹۴۸ «جایزه بزرگ بین‌المللی ونیز» نام داشت که به ترتیب به فیلم‌های «جنوبی» از «ژان رنوار»، «سیرنا» ساخته «کارل استکلی» و «هملت» به کارگرانی «لارنس الیویه» اهدا شده بود. کارگردانان فرانسوی با کسب ۱۵جایزه شیر طلا پرچم‌دار کشورهای دریافت‌کننده این تندیس معتبر هستند و سینمای ایتالیا با ۱۰جایزه در تعقیب فرانسه است. در همین رابطه، یکی از انتقاداتی که به برگزارکنندگان جشنواره ونیز وارد می‌شود تمایل زیاد آن به اعطای شیر طلا به کارگردانان اروپایی است؛ از ۶۴برنده جایزه شیر طلای ونیز تا به امروز ۳۸کارگردان از کشورهای اروپایی بوده‌اند.
نظر شما