آگاه: در ساخت این بنا از به‌روزترین طراحی‌های جهان بهره برده‌اند و تزیینات برجسته آن در بخش‌های مختلف این خانه تاریخی به چشم می‌خورد.عمارت آقازاده یکی از خانه‌های تاریخی در شهر اردبیل است که قدمت آن به دوره حکومت قاجار می‌رسد. حاج اسماعیل آقایف، تاجر معروف اردبیلی در دوره پادشاهی ناصرالدین‌شاه مالک این بنا بود و این خانه یکی از هفت عمارت اعیانی این تاجر به شمار می‌رفت. خانه آقازاده تنها عمارت پابرجا از میان خانه‌های این تاجر بزرگ است.حاج اسماعیل آقایف برای ساخت عمارت آقازاده،‌ در یکی از سفرهای تجاری خود به روسیه نقشه ساخت این بنا را تهیه کرد؛ به همین دلیل این ساختمان در زمان خود یکی از مدرن‌ترین بناهای اردبیل بود. زمین این عمارت در حدود هزار و ۴۰۰مترمربع مساحت داشت و ساختمان آن در دوطبقه ساخته شد؛ البته بخشی از بام طبقه دوم نیز سقف داشت و این عمارت به‌شکل دو بام بود.زمان ساخت عمارت آقازاده به دوره پادشاهی ناصرالدین‌شاه می‌رسد. نزدیکی این خانه به مرکز شهر اردبیل و میدان عالی‌قاپو سبب شهرت بیشتر این بنا شد و معماری مدرن آن، این عمارت را به نمادی از ساختمان‌سازی در این شهر تبدیل کرد. گرچه در طول سال‌های اخیر، بخش‌هایی از عمارت آقازاده را مرمت و بازسازی کرده‌اند، متاسفانه قسمت‌هایی از آن در گذشته به‌دلیل حفاری‌های غیرمجاز سودجویان آسیب‌های جدی دیده است.عمارت آقازاده معماری زیبایی از تلفیق هنر معماری ایرانی و غربی دارد. این مجموعه از بخش‌های مختلفی مانند عمارت اصلی، زیرزمین، بادگیرها، حیاط و باغچه‌ها تشکیل می‌شود. عمارت اصلی شکلی متقارن دارد و شامل دهلیز ورودی، تالار اصلی، صندوق‌خانه، مطبخ، حمام و نشیمن است. بخش اعیانی این خانه به اندرونی و بیرونی تقسیم می‌شود.در قسمت بیرونی عمارت آقازاده تالار شاه‌نشین اصلی با اتاق‌های تودرتو به چشم می‌خورد. این تالار بین راهروهای ورودی قرار دارد و به حیاط بیرون عمارت مشرف است. زیباترین تزیینات معماری این خانه تاریخی در این تالار دیده می‌شوند و این سالن از دیگر بخش‌های این خانه ارتفاع بیشتری دارد. پنجره‌های تالار اصلی خانه آقازاده دو لایه هستند و به‌صورت ارسی هفت دری ساخته شده‌اند. در طراحی سقف عمارت آقازاده نیز از چوب‌های تراشیده رنگارنگ استفاده کرده‌اند. در سراسر تالار اصلی این عمارت نقاشی‌های دیواری، ستون‌هایی با تزیینات چوبی، طاقچه‌ها و تاج‌های آجری زیبا دیده می‌شوند. بیرون عمارت اصلی خانه آقازاده به دو حیاط کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود. این حیاط‌ها بین عمارت‌های اندرونی و بیرونی قرار گرفته‌اند و اسطبل اسب‌ها، انبار علوفه و محل اقامت خدمه این خانه در بخش‌های مختلف حیاط اصلی قرار دارند. در حیاط اصلی و بخش ورودی ساختمان بیرونی، دو سرستون سنگی به چشم می‌خورند.وسط حیاط اصلی عمارت آقازاده حوضی سنگی با فواره‌ای بلند قرار دارد. دورتادور این حوض را نیز با سنگ‌های تراشیده تزیین کرده‌اند. باغچه‌های اطراف این حوض سنگی نیز همین دورچین‌های سنگی را دارند. دیگر بخش‌های عمارت آقازاده مانند ساختمان اندرونی، زیرزمین و بام‌ها در طول سال‌های اخیر بازسازی شده‌اند؛ اما زیباترین بخش‌های این عمارت ساختمان تالار اصلی شاه‌نشین و حیاط مشرف به آن هستند.در حالت کلی ساختمان عمارت آقازاده شامل دوطبقه است؛ اما بخش کوچکی از بام طبقه دوم را نیز ساخته‌اند و به همین دلیل این ساختمان دو بام دارد. معماری زیبا و برجسته این بنا همچنان توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند و این ساختمان را به یکی از زیباترین مکان‌های دیدنی در شهر اردبیل تبدیل کرده است.در بازسازی عمارت آقازاده نشانه‌های سنتی معماری این بنا را احیا کردند و سپس نام این اثر در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید. درحال‌حاضر در این عمارت رستورانی سنتی تاسیس کرده‌اند تا گردشگران ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این مجموعه، در این رستوران سنتی غذای خود را میل کنند.