آتشکده آذرگشنسب یکی از مشهورترین آتشکده‌های ایران و مکان های دیدنی استان آذربایجان غربی به شمار می‌آید که در ۳۲ کیلومتری شهر تکاب و در روستای تخت‌سلیمان (شیز) واقع شده است.

آتشکده آذرگشنسب؛ تخت‌سلیمان آذربایجان غربی

آگاه: مجموعه تاریخی تخت سلیمان که به قلعه تاریخی تخت سلیمان نیز شهرت دارد، ازجمله بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود و از جاهای دیدنی تکاب محسوب می‌شود. این مجموعه که از دوره ساسانیان به‌یادگارمانده، دارای بخش‌های مختلفی ازجمله آتشکده آذرگشنسب، آتشکده شاهی، جنگ‌آوران، خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک، دروازه و دیوارهای مستحکمی است. در ایران باستان و در دوره ساسانی، سه آتشکده اصلی و برجسته وجود داشت که هرکدام به یکی از طبقات اجتماعی ایران یعنی مغان (موبدان)، واستریوشان (کشاورزان) و ارتشتاران (ارتشیان) متعلق بود.
در این آتشگاه‌ها آتش‌هایی با نام‌های مختلف نگهداری می‌شد. برزین‌مهر (به‌معنای عشق والا) برای کشاورزان در نیشاپور خراسان، فریغ (آتش فر ایزدی) در کاریان فارس برای موبدان و افراد بلندمرتبه و سومی آتشکده آذرگشنسب در تکاب آذربایجان برای ارتشیان بود.
آتشکده آذرگشنسب (Azargoshnasp) که به‌صورت مخفف آذرگشسب نیز خوانده می‌شود از سه کلمه اوستایی «اسپ»، «آذر» به‌معنای آتش و «گشن» به‌معنای نر یا بسیار تشکیل شده است. بسیاری آذرگشنسب را «آتش اسب نر» و برخی دیگر «آتشی بسیار جهنده همچون برق» یا «آذر فرشته دین مزدیسنایی دارنده اسبان بسیار فراوان» تفسیر کرده‌اند. افسانه‌هایی نیز در مورد انتخاب نام این مکان وجود دارد.
برخی روایت‌ها حاکی از این است که کیخسرو یکی از پادشاهان قدرتمند ساسانی در زمان گشودن «دژ بهمن» (دژی طلسم شده) در صبح با تاریکی اهریمنی مواجه شد و در همان زمان آتشی بر یال اسب او فرود آمد و جهان بار دیگر روشن شد. کیخسرو پس از پیروزی و گشودن این دژ آتشکده آذرگشنسب را به پاس کمک اهورامزدا خدای آیین زرتشت بنا کرد تا از آن آتش محافظت کند.آتش شعله‌ور در درون آتشکده آذرگشسب، «آتش وهرام» یا «بهرام» نامیده می‌شد. این آتش در نزد زرتشتیان مقام بالایی داشت و بر باور آنها ترکیبی از ۱۶آتش بود. از آتش ورهرام با عنوان خدای جنگ و اسطوره‌ای شکست‌ناپذیر یاد می‌کردند که همواره باید روشنایی می‌بخشید و هرگز خاموش نمی‌شد.شیز یا مجموعه تخت سلیمان امروزی یا همان آتشکده آذرگشنسب را با نام گنجک در دوران پهلوی، گادزا در میان رومیان و یونانیان و ستوریق در تاریخ مغولان نیز می‌شناختند. در اوستا نیز از این آتشکده با نام «چئچست» و در شاهنامه فردوسی با نام «چیچست» از آن یاد شده است.
آتشکده آذرگشنسب به دوران باستان تعلق دارد و در گذشته دور، اطراف آن کاخ و بناهای باشکوه بسیار وجود داشت. این منطقه از هزاره اول پیش از میلاد محل استقرار پارت‌ها بود و بعدها در گذر زمان بناهایی روی بقایای باقی‌مانده از آن زمان ساخته شد. آثار به‌جامانده در تخت‌سلیمان و آتشکده آذرگشنسب نشان می‌دهد که مردم از دوره پارت‌ها و مادها در این منطقه زندگی می‌کردند؛ اما در دوران ساسانیان تخت سلیمان به شهری پررونق بدل شد. در واقع می‌توان گفت، بهرام پنجم ساسانی آن را به شهری بدل کرد و سپس خسرو انوشیروان آن را توسعه داد و به اوج عظمت خود رساند. آنچه منجر به‌شکل‌گیری و ساختن آتشکده آذرگشنسب شد، تقویت تفکر زرتشتی و مبارزه با ادیان دیگر در دوره ساسانیان بود. حکومت ساسانیان حفظ اوستا و این دین را مهم و رکنی اساسی در حکومت خود می‌دانست.
با ورود اسلام و فتح آذربایجان موبدان آتشکده باستانی آذرگشنسب با سرداران ارتش فاتح توافق کردند که در ازای پرداخت مالیات از این بنا حفاظت کنند. به همین جهت، آتشکده آذرگشنسب تا ۴۰۰سال بعد نیز بدون آسیبی جدی باقی‌ ماند؛ اما با ورود ایلخانیان مغول ابتدا بخش‌هایی تخریب و سپس آقاباخان در قرن هفتم ایوان شرقی، سالن شورا و بنای هشت‌ضلعی را به مجموعه تخت سلیمان اضافه کرد.
دوران اوج آتشکده آذرگشنسب در زمان انوشیروان (خسرو اول) بود که بسیار مورد توجه قرار گرفت. این مکان در این دوران آباد شد و بناهای متعددی در اطراف آن ساخته شد.مجموعه تخت سلیمان و آتشکده آذرگشنسب در سال۱۳۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آتشکده آذرگشنسب در سال۱۳۸۲ به‌عنوان چهارمین تمدن باستانی و کهن در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید.دریاچه زیبای تخت‌سلیمان یا دریاچه آتشکده آذرگشنسب، بسیار زیبا و چشم‌نواز است و رنگی جذابی دارد که منشأ آن را املاح بی‌شمار آن می‌دانند. افسانه‌های زیادی نیز درباره شکل‌گیری آن وجود دارد. دریاچه‌ای که هیچ رودی به آن منتهی نمی‌شود و از دل زمین می‌جوشد. آب این دریاچه به‌دلیل املاح بسیار زیاد، به‌هیچ‌وجه مناسب نوشیدن یا شنا کردن نیست. عمق دریاچه‌ای که در تخت سلیمان روبه‌روی شما قرار می‌گیرد در حدود ۱۱۶متر است. دمای آب این دریاچه در تابستان و زمستان حدود ۲۱درجه است و همین موضوع نشان‌دهنده خروج آب این دریاچه از اعماق سفره‌های زیرزمینی است. آب درون دریاچه توسط دو جوی آب که در دو سمت شمال و جنوب آن قرار دارند ثابت باقی می‌ماند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.