آگاه: آتشگاه اصفهان که با نام آتشکده اصفهان نیز شناخته می‌شود، از کهن‌ترین یادگارهای تاریخی دوره ساسانی و جاهای دیدنی اصفهان است. نام اصلی این آتشکده دژ مهربین بوده است و حال مردم به آن قلعه ماربین نیز می‌گویند. این آتشکده یکی از هفت آتشکده بزرگ و مهم دوران ساسانیان محسوب می‌شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند قدمت این بنا به قرن ششم پیش از میلاد بازمی‌گردد و در قرن سوم میلادی، به محلی برای برپایی آتش جاودان تبدیل شده است. در متون کهن از آن با نام دژ مهرین یاد کرده‌اند و اشارات بسیار به فرهنگ و تمدن دیرینه شهرک باستانی مهرین و ماربین، نشانگر قدمت و اصالت این بناست.
بررسی این بنا از سال۱۹۳۸ میلادی ازسوی آندره گدار، در سری مجلات ایران‌شناسی آغاز شد. نخستین نقشه معماری دقیق آن نیز در سال۱۹۶۰ میلادی ازسوی ماکسیم سیرو تهیه شد. از ایرانیان،‌ نخستین‌بار موبدی زرتشتی به نام رشید شهمردان و سپس دکتر باستان‌شناسی به نام علیرضا جعفری‌زند به‌همراه میترا آزاد به بررسی این بنا پرداختند. این باستان‌شناسان ایرانی، نتایج تحقیقات خود را در کتاب‌هایی با همین عنوان ارائه داده‌اند.
معماری باستانی بنای آتشکده، به‌خوبی نمایانگر دیرینه تاریخی آن است؛ سازه عظیمی که هر گوشه آن ۱۰۷متر طول دارد و مانند دژی نفوذناپذیر است. آثار باقی‌مانده از بنا نشان می‌دهد این سازه دارای پنج طبقه بوده است که اکنون فقط دو طبقه از آن دیده می‌شود. آثاری از ستون‌های بلند و محکم از میان کوه تا اتاقک بالای کوه و اتاق‌های متعدد دیگر استوار روی آن ستون‌ها نیز قابل‌مشاهده است.
بافت این بنا از جنس خشت خامی است که از ملات خاک رس، آهک و ساقه‌های نی، ساخته شده است. از شاخه‌های نی خشک در بین خشت‌ها، برای استحکام بیشتر استفاده می‌شد.
ازآنجاکه آتشگاه در محیطی باز و روی کوه واقع شده است و برای دسترسی به آن نیازمند صعود از کوه هستید، بهترین زمان برای بازدید از آن فصل بهار است؛ چراکه گرمای تابستان یا سرمای پاییز و زمستان می‌توانند آزاردهنده باشند. به‌ویژه ماه‌های اردیبهشت و خرداد به‌دلیل وجود هوای معتدل و مطبوع و محیط کم‌وبیش خلوت‌تر نسبت‌به عید، بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان است. همچنین به‌دلیل موقعیت قرارگیری، توصیه می‌شود بازدید در ساعات روشنایی روز انجام شود.