آگاه: مجموعه تازه موزه هنرهای معاصر، «تروماکیا» یا «هنر گاوبازی» است که یکی از آثار ارزشمند پیکاسو است که شامل ۲۶قطعه آکواتینت بوده و در قالب پورتفولیو با ۲۶۱نسخه منتشر شده است. این مجموعه در موزه‌های بزرگ جهان، ازجمله موما (MoMA) نیز نگهداری می‌شود. در کنار این آثار، آثار شاخصی همچون «نقاش و مدلش»، «پنجره‌ای باز به خیابان پنتی یور»، «بابون و بچه‌اش» و «زن گریان ۱، ۳، ۴» از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران نیز به نمایش درمی‌آید. همچنین، در این نمایشگاه منتخب آثاری از هنرمندان ایرانی همچون بهرام دبیری، بهمن محصص، جلیل ضیاءپور، محسن وزیری‌مقدم، محمدعلی شیوایی (کاکو)، گارنیک درهاکوپیان، هانیبال الخاص و پروانه اعتمادی و همچنین آثار هنرمندان خارجی مانند ژرژ براک، رابرت دلونه، فرنان لژه، فرانتیشک کوپکا و خوان میرو به نمایش گذاشته شده است. این نمایشگاه از ساعت۱۷:۳۰ روز ۲۱اسفند آغاز شده است.
آثار موزه هنرهای معاصر در وضعیتی نگران‌کننده
یکی از نکات مهم و برجسته درباره موزه هنرهای معاصر تهران این است که به‌علت دارابودن مجموعه‌های هنری از هنرمندان مهم در سراسر دنیا، گاهی بیش از آنکه مخاطب ایرانی را به تماشا بکشاند، توریست و هنردوستان غیر ایرانی را میزبانی می‌کند. یکی از چالش‌های اصلی هر موزه و مجموعه‌ای که آثار هنری را به معرض دید عموم می‌گذارد، امر نگهداری و مرمت آثار است که خود فرآیندی سخت و پرهزینه است. پیش از این و در دوره‌های مختلفی با انتشار مطالبی از نگهداری نامناسب از آثار موجود در این موزه، موجب نگرانی برخی هنردوستان و علاقه‌مندان شده است. در دو روز گذشته و پیش از افتتاح نمایشگاه تازه موزه هنرهای معاصر نیز با انتشار خبری درباره آسیب دیدن آثار پیکاسو، دوباره موضوع نگهداری نامناسب از این گنجینه‌های ارزشمند جهانی مطرح شد.
در همین رابطه رضا دبیری‌نژاد، مشاور موزه‌ها و میراث هنر معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه آثار موزه هنرهای معاصر به‌دلیل شرایط نگهداری نامناسب طی ادوار مختلف دچار آسیب شده‌اند، می‌گوید: تعداد زیادی از آثار موزه باید به‌طور جدی مرمت شوند. علت آسیب دیدن آثار موزه هنرهای معاصر این است که باتوجه‌به وسعت گنجینه موزه، یک کارگاه مرمت مجهز و با تعداد متخصصان و کارشناسان کافی ندارد؛ به همین دلیل آثار در زمان مناسب بررسی و پشتیبانی نشده‌اند و در گذر زمان آسیب آنها عمیق‌تر شده است. حال در برهه‌هایی از مواد نامناسب برای قاب کردن این آثار استفاده شده است. اکنون هم که ما قصد آسیب‌زدایی از این آثار را داشتیم بر مبنای یک شایعه و منبع بی‌نام و نشان کارمان را زیرسوال بردند.
نمایش محدود
آنچه گفته شد در حالی است که آثار موزه به‌طور تمام‌وقت نیز در معرض دید عموم قرار ندارند و تنها در مقاطعی محدود و بسته به تصمیمات مدیران وقت این مجموعه به معرض نمایش عموم قرار داده می‌شوند. این در حالی است که در شناخته‌شده‌ترین و پربازدیدترین موزه‌های سراسر جهان، دست‌کم آثار هنری اساسی و اصلی هر موزه به‌طور تمام‌وقت در معرض نمایش مردم هستند و باقی آثار به‌طور دوره‌ای در معرض نمایش قرار می‌گیرند.
نگاهی به برخی گنجینه‌های موزه هنرهای معاصر تهران
ساخت موزه هنرهای معاصر تهران ۹سال به طول انجامیده و سرانجام در سال۱۳۵۶ با برگزاری نمایشگاهی به نمایشگاه‌گردانی دیوید گالووی افتتاح می‌شود. از زمان تشکیل موزه هنرهای معاصر تهران آثار ارزشمند هنرهای تجسمی از ایرانی گرفته تا جهانی در گنجینه موزه جای گرفتند؛ آثاری که البته در این سال‌ها بارها و در قالب نمایشگاه‌های مختلف به نمایش عمومی گذاشته شده است. بیش از سه‌هزار اثر در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است که مجموعه آثار خارجی آن یک دوره ۱۵۰ساله از امپرسیونیسم تا هنر مفهومی را تشکیل می‌دهد. در میان آثار خارجی، برخی از آنها جزو آثار گران‌قیمت در جهان محسوب می‌شوند و از نظر مادی و معنوی از ارزش بالایی برخوردار هستند.
فرامرز پیلارام
فرامرز پیلارام، هنرمند نقاش و خوشنویس در سال۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد. این هنرمند در سال۱۳۴۷ موفق به دریافت فوق‌لیسانس در رشته معماری داخلی و نقاشی تزیینی شد. او در سال۱۳۴۹، برای فراگیری لیتوگرافی و انواع چاپ به فرانسه سفر کرد. پیلارام همواره در پی به‌تصویرکشیدن نمادهای اصیل ایرانی بوده است. در کارهای اولیه‌اش مهرهایی را که در قدیم به جای امضا از آن استفاده می‌کردند، بزرگنمایی کرد و زمینه‌ای کتیبه‌گونه به وجود آورد و در آن نمادهای مذهبی مانند علم و پنجه را با اشکال هندسی درآمیخت. او با علاقه و توجه به هنرهای سنتی ایرانی، نظیر کاشی‌کاری و در مسیر یافتن راه‌های نو برای ترکیب‌بندی‌های جدید و دریافت این مطلب که خط فارسی در تلفیق با نقاشی ویژگی ممتازی به تابلوها می‌بخشد، به آموختن خطاطی در انجمن خوشنویسان پرداخت و سپس مدتی در آنجا تدریس کرد. از آن پس، خط دستمایه اصلی آثار او شد.
محمد احصایی
محمد احصایی، هنرمند ایرانی در عرصه نقاشی‌خط است که فارغ‌التحصیل از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. این هنرمند پرکار در عرصه هنر گرافیک ایران، در زمینه خوشنویسی و نقاشی‌خط، مهارت و شهرت بسیار دارد. برپایی نمایشگاه‌های متعدد در داخل و خارج از کشور، کسب جوایز جهانی، تدریس در دانشگاه‌های هنر، عضویت در هیات امنای انجمن‌های خوشنویسان و طراحان گرافیک ایران و داوری دوسالانه‌های گوناگون هنری ازجمله فعالیت‌های این هنرمند محسوب می‌شوند.
پروانه اعتمادی
پروانه اعتمادی، متولد۱۳۲۶ در تهران است. او فارغ‌التحصیل رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است و کار خود را با نقاشی انتزاعی (آبستره) شروع کرد. اعتمادی در ادامه به نقاشی رنگ‌روغن و سپس مدادرنگی و کلاژ کشیده شد. آثار او اولین‌بار در سال۱۳۴۷ در تالار قندریز تهران روی دیوار رفت. او نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی بسیاری هم در بال (سوئیس)، پکن، پاریس، لس‌آنجلس، ونکوور و دهلی نو برپا کرده است. اعتمادی روایت می‌کند که شاگرد جلال آل‌احمد بوده است. آل‌احمد، معلم ادبیات او در دبیرستان شاهدخت بود که مشوق اعتمادی در کار نقاشی شد.
هانیبال الخاص
هانیبال الخاص، در سال۱۳۰۹ از پدر و مادری آشوری در کرمانشاه متولد شد. نقاشی را در سنین بسیار پایین شروع کرد و برای مجلات فکاهی نظیر توفیق کاریکاتور می‌کشید. بعدها وقتی به تهران آمد به کلاس جعفر پتگر رفت تا نقاشی را به‌طور جدی‌تری دنبال کند. الخاص از نقاشان نوگرای معاصر ایران بود که بیش از ۳۵سال از زندگی‌اش را صرف آموزش کرد.
مسعود عربشاهی
مسعود عربشاهی ۱۹شهریور سال ۱۳۱۴ در تهران متولد شد. عربشاهی با داشتن دهه‌ها تجربه کار در زمینه نقش برجسته و کارهای اجرایی بر نمای ساختمان‌ها، همراه با تکنیک منحصربه‌فرد خود در اجرای سالن‌های کنفرانس که شهرت جهانی دارد، در ایران و سایر کشورها کارهای اجرایی بزرگی را انجام داد. نقش برجسته سردر اتاق صنایع و معادن در خیابان طالقانی، سالن کنفرانس هلال‌احمر در میدان ارگ، نقش برجسته‌های دیوارهای پارک طالقانی در بزرگراه حقانی و مجموعه «نور و گیاه» بر دیوار مجلس ازجمله آثار او هستند.
ایران درودی
ایران درودی چهره نام‌آشنایی در عرصه هنر و نقاشی است؛ بانویی که بیش از پیش به خالق این جهان هستی ایمان دارد و مهم‌ترین آرزویش برای خودش و مردم ایران، نزدیک‌تر شدن به خالق هستی است. درودی، نقاش صاحب‌سبک، نویسنده و کارگردانی که بیش از ۶۰سال است در عرصه هنر معاصر ایران فعالیت دارد، ۱۱شهریور ۱۳۱۵ در مشهد به دنیا آمد. هنرمند نقاشی که از رنگ مشکی استفاده نمی‌کند و به کشیدن نور در آثارش شهرت دارد.
سهراب سپهری
سهراب سپهری، شاعر و نقاش در ۱۵مهر ۱۳۰۷متولد شد. او که دوران نوجوانی را در شهر کاشان گذرانده بود، پیش از آنکه حس شاعرانگی را در خود کشف کند، به تاثیر از پدرش که او هم دستی در هنر و نقاشی داشت، قلم‌مو به دست گرفت. بعد از حضور در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران زمانی موفق به انتشار اولین مجموعه شعرهایش شد که چندین نمایشگاه از آثار هنری‌اش را در تهران برگزار کرده بود.
حسین زنده‌رودی
حسین زنده‌رودی در ۱۳۱۶ متولد شد. در سال۱۳۳۷ اولین نمایشگاه انفرادی آثارش را برپا کرد و در سال۱۳۳۸ در نمایشگاه گروهی انجمن ایران و آمریکا شرکت کرد و موفق به اخذ جایزه شد. پس از آن، آثار نقاشی زنده‌رودی در بیینال‌های پاریس و تهران به نمایش درآمدند. او از پیشگامان شیوه نقاشی‌خط در ایران است و با استفاده از نمادهای هنر سنتی ایران و خوشنویسی، روشی تازه را در هنرهای تجسمی ایران پدید آورد. آثار زنده‌رودی در موزه هنرهای معاصر تهران، موزه هنرهای زیبا، موزه جهان‌نما، موزه هنرهای معاصر کرمان، موزه هنر مدرن پاریس، موزه هنر مدرن نیویورک، موزه هنرهای مدرن آلبرگ دانمارک، موزه رتردام هلند، مرکز فرهنگی مالمو درسوئد و... نگهداری می‌شوند.
پرویز کلانتری
پرویز کلانتری، تصویرگر کتاب‌های کودکان و نوجوانان در اول فروردین سال۱۳۱۰ در زنجان متولد شد. او در دانشکده هنرهای زیبای تهران به تحصیل پرداخت و در سال۱۳۳۸ در رشته هنرهای تجسمی به تحصیل ادامه داد. پرویز کلانتری بیش از ۴۰سال در عرصه نقاشی فعالیت می‌کرد و نزدیک به ۲۶کتاب کودک همچون «کدو قلقله‌زن»، «جمجمک برگ خزون»، «گل اومد بهار اومد» و «رنگین‌کمان» را تصویرگری کرد.
پابلو پیکاسو
پیکاسو که در سال۱۹۷۳ درگذشته است، نقاش، مجسمه‌ساز و شاعر اسپانیایی از تاثیرگذارترین هنرمندان قرن بیستم و مبدع سبک کوبیسم بود که آثارش از دوره حیات مورد توجه قرار گرفت و امروز پس از سال‌ها از زمان مرگش جزو گران‌ترین هنرمندان جهان محسوب می‌شود. پیکاسو نقش بسیار مهمی در هنر مدرن جهان ایفا کرد. سال‌ها فعالیت حرفه‌ای او در عرصه نقاشی و خلق آثار متعدد و متنوع منجر به ابداع سبک‌های هنری جدید و نوآوری در سبک‌های پیشین شد. او ازجمله هنرمندانی بود که در دوران زندگی خود مورد توجه قرار گرفت و به شهرت رسید؛ هنرمندی که در سال‌هایی که جهان درگیر جنگ بود و بسیاری صفحات تاریک تاریخ را رقم می‌زدند، با وجود تمام انتقادات از صلح دفاع و برای هنر زندگی کرد. آثار متعددی از نقاشی‌های پیکاسو در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است.
کامی پیسارو
کامی پیسارو (۱۹۰۳_ ۱۸۳۰) را به‌عنوان پیر مکتب امپرسیونیسم می‌شناسند. او استاد نقاشان بزرگی همچون سزان، گوگن و ون‌گوک و... بوده است. رنوآر چهره‌نگاره‌های پیسارو از مردم عادی را انقلابی می‌خواند. آثار این هنرمند در سال‌های۱۸۷۴ و ۱۸۸۶ در هر هشت نمایشگاه پاریس به نمایش گذاشته شد. اثر «خانه‌های نوکه در بلژیک» که در سال۱۸۹۴ خلق شد، از آثار موجود در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است.
فرانسیس بیکن
فرانسیس بیکن ( ۱۹۹۲ـ ۱۹۰۹)، یکی از نقاشان مشهور سبک اکسپرسیونیست در قرن بیستم محسوب می‌شود. این هنرمند ایرلندی بیشتر شهرت خود را مدیون ترکیب‌های خشنی است که در بدن و چهره‌های شخصیت‌های نقاشی‌هایش ایجاد می‌کرد. بیکن را نقاش بحران انسان پس از جنگ جهانی دوم نامیده‌اند. گفته می‌شود که نقاشی‌های فرانسیس بیکن حاصل جراحت‌هایی است که بر جهان‌بینی او نقش بسته است.
اردشیر محصص
اردشیر محصص در ۱۸شهریور سال۱۳۱۷ متولد شد. او پس از تحصیل در رشته حقوق به طراحی و هنر روی آورد و طرح‌هایش برای نخستین‌بار در نشریه کتاب هفته به سردبیری احمد شاملو به چاپ رسیدند. این طرح‌ها بعدها در قالب کتاب منتشر شد و در گالری‌ها به نمایش درآمد. محصص کتاب‌های زیادی منتشر کرد که ازجمله آنها می‌توان به «با اردشیر و صورتک‌هایش»، «اردشیر و هوای توفانی»، «تشریفات»، «شناسنامه»، «لحظه‌ها»، «وقایع‌اتفاقیه»، «طرح‌های‌آزاد»، «کافرنامه»، «دیباچه» و «تبریکات» اشاره کرد. او همچنین تعدادی طرح برای روزنامه «نیویورک تایمز» کشید و هم‌اکنون مجموعه‌ای از ۸۰ تا ۱۰۰اثر از این هنرمند در کتابخانه ملی آمریکا نگهداری می‌شوند.
ون سان ون‌گوگ
ونسان ون‌گوگ، نقاش بااستعدادی بود که برخلاف سبک‌های هنری رایج و پرطرفدار در آن دوره، به استعداد ذاتی و فطری خود بسنده کرد و توانست آثار بسیار مهمی را در تاریخ هنر جهان خلق کند. او فقط در دو ماه پایانی عمرش، ۹۰نقاشی از خود باقی گذاشت که مهم‌ترین آنها در سه سال آخر حیاتش خلق شدند. گرچه او در زمان حیاتش در گمنامی کامل به‌سر می‌برد اما سال‌هاست که به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین نقاشان پساامپرسیونیسم شناخته و امروز آثارش در معتبرترین موزه‌های جهان و با نهایت دقت نگهداری می‌شود. طراحی یکی از مشهورترین آثار ون‌گوگ با عنوان «نشسته بر دروازه ابدیت» در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است.
خوان میرو
خوان میرو (۱۹۸۳- ۱۸۹۳)، نقاش، مجسمه‌ساز و سفالگر اسپانیایی بود که اغلب کارهایش در سبک سوررئالیسم خلق شده‌اند. او در دوران فعالیت هنری خود مجموعه آثاری با عنوان «نقاشی‌های ظالمانه» خلق کرد که سرخوردگی و تشویش انسان مدرن را به تصویر می‌کشید. میرو را می‌توان نقاشی دانست که اغلب کارهایش بدون وابستگی به جریان‌های روز جهان، صرفا نماینده دیدگاه او از زندگی شخصی‌اش در دوره‌های مختلف است. چند اثر از این هنرمند در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران قرار دارد.
کلود مونه
کلود مونه (۱۹۲۶-۱۸۴۰)، از نقاشان بزرگ تاریخ هنر جهان و از بنیان‌گذاران نقاشی امپرسیونیسم است. به گفته بسیاری از تاریخ‌پژوهان هنری، اصطلاح «امپرسیونیسم» از یکی از نقاشی‌های او با عنوان «امپرسیون طلوع خورشید» گرفته شده است. اثر «منظره‌ای در اطراف ژورنی» از کلود مونه جزو گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران محسوب می‌شود. مونه در این اثر پرده را به سه بخش کشتزار، تپه و آسمان تقسیم کرده است که هر کدام از آنها از طریق واسطه‌هایی به هم مرتبط می‌شوند.