آگاه: پیشتر در گزارشی در خصوص کیفیت بدنه خودروی ایرانی ۱۴سوال چالشی از دستگاههای مرتبط شامل فولاد مبارکه، خودروسازان، وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد پرسیده شد تا در این خصوص شفافسازی کنند و مشخص شود که آیا ادعای پلیس درباره اینکه بیکیفیت و غیراستاندارد بودن بدنه خودروی ایرانی مهمترین عامل آمار بالای مرگ در تصادفات است، ادعای درستی است یا نه؟ یکی از دستگاههای مهم در این مورد سازمان ملی استاندارد است که باید به این سوالات پاسخ میداد که؛ اولا، آیا نظارت دقیقی بر رعایت همه استانداردهای اجباری در تولید خودرو دارند یا خیر؟ و ثانیا، آیا استانداردهای ایمنی تولید خودرو در ایران به استانداردهای جهانی نزدیک است یا خیر؟ و اگر پاسخ منفی است، چرا؟
بررسیها در این زمینه حاکی است، طبق ارزیابیهای انجام شده، هر چند در هر بخش از بدنه خودرو باید ورق و آلیاژ مخصوصی به کار گرفته شود اما تا به امروز استاندارد مشخصی برای بدنه خودرو در سازمان ملی استاندارد ایران تعریف نشده است. با این حساب خودروسازان ایرانی براساس کدام شاخص استاندارد بدنه خودرو را تولید میکند؟
به صورت کلی در تولید ورق و انواع فولاد استانداردهای اجباری تعریف شده است اما اینکه خودروساز باید از کدام ورق در خودرو استفاده کند الزامی ازسوی سازمان استاندارد تعریف نشده و خودروساز براساس طراحی خود از ورقها در تولید محصولات استفاده میکند. در واقع خودروساز براساس شاخصهای خود ورقهای فولادی را در محصولات استفاده میکند و بعد از ۱۰۳سال از سابقه تشکیل سازمان ملی استاندارد در کشور ما هنوز برای مواد اولیه بکار رفته در بدنه خودرو استاندارد مشخصی نداریم. لازم به ذکر است، استاندارد ۸۵گانه به بدنه خودرو ربطی ندارد و دو موضوع مجزا هستند. درعینحال تولید بدنه خودرو رها هم نیست به این صورت که سازمان ملی استاندارد از همان مرحله نخست طراحی خودرو تا اجزا تشکیلدهنده محصولات نظارت لازم را دارد. به این صورت که خودروساز جزئیات طراحی خودرو و تامینکنندگان قطعات خودرو را به سازمان ملی استاندارد معرفی میکند و اگر طرح و تامینکننده قطعات موردتایید سازمان استاندارد بود روند تولید خودرو انجام میشود. حال اگر خودروساز در روند تولید محصول تغییراتی را در تامینکنندگان قطعه انجام دهد باید با اطلاع و تایید سازمان ملی استاندارد باشد، در غیر این صورت با خودروساز برخورد خواهد شد.
همچنین در مورد تامینکنندگان و استانداردهایی که باید رعایت کنند نکات مهمی را باید مورد توجه قرار داد. در این بخش ممکن است برخی از قطعات مشمول استاندارد اجباری و برخی مشمول استانداردهای تشویقی باشند. در قطعاتی که باید استاندارد اجباری داشته باشند سازمان استاندارد نظارت میکند که آیا قطعه تولیدشده استاندارد لازم را دارد یا خیر! اگر نداشت خودروساز مجاز به استفاده از آن در تولید خودرو نیست. در این میان، برخی از قطعات مانند تعدادی از ورقهای فولادی بهصورت سفارشی تولید میشوند که در این بخش سازمان ملی استاندارد ممانعتی ندارد و تامینکننده و خودروساز با هم تعامل دارند.
در ورقهای فولادی و نبشیهای مورداستفاده در خودرو هم استانداردهایی تعریفشده اما ربطی به استاندارد بدنه خودرو ندارد. به عنوان نمونه، اگر خودروساز بخواهد از ورق فولادی که مشمول استاندارد تشویقی است استفاده کند منعی ندارد، اما اگر ورق مشمول استاندارد اجباری باشد باید فولادمبارکه نخست تایید سازمان ملی استاندارد را دریافت کند و سپس ورق را به خودروساز بدهد.