آگاه: طبق اعلام امین حاجیهاشمی، مدیر عامل بنیاد ملی بازیهای رایانهای درمجموع ۱۱۶بازی برای بخش غزال و ۷۰بازی برای بخش بازی جدی به این جشنواره ارسال شده است. همچنین ۴۲درخواست برای حضور در بخش سرمایهگذاری دهمین جشنواره بازیهای رایانهای فجر در سایت رسمی این جشنواره ثبت شده است. همچنین، در بخش غزال زرین ۵۶بازی بهصورت انفرادی،۳۴بازی در قالب تیم بازیساز و ۲۶بازی در قالب شرکت بازیساز به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است. در بخش سیگپ یا بازی جدی نیز، ۲۵بازی به صورت انفرادی، ۳۳بازی در قالب تیمی و ۱۲بازی در قالب شرکت بازیساز ارسال شده است.
جدیهای بازیهای رایانهای فجر
در این دوره از جشنواره بازیهای رایانهای فجر، از میان ۷۰بازی ارسال شده به دبیرخانه جشنواره، ۳۸بازی پس از داوری مقدماتی به بخش اصلی راه یافتند. در مرحله داوری نهایی نیز ۱۹بازی ازسوی ۶داور، داوری شدند و درنهایت نامزدهای بخشهای مختلف جایزه بازیهای جدی انتخاب شدند. این بازیها در بخشهای بهترین بازی جدی سال، بهترین بازی جدی حوزه سلامت، بهترین بازی جدی حوزه آموزش، بهترین بازی جدی حوزه گردشگری، بهترین بازی جدی در بخش بهروزرسانی و بهترین بازی جدی دانشجویی هستند.
مرحله داوری نهایی بخش جایزه بازی جدی دهمین جشنواره بازیهای رایانهای فجر با حضور هیات داوران و نمایندگانی از تیمهای ارائهدهنده بازی بهصورت حضوری در دانشکده آموزش پزشکی و فناوریهای یادگیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است. در این جلسه داوری، بازیها از منظر علمی، روانشناسی، ارتباطات، اقتصاد و بازارپردازی، مدیریتی، فنی، هنری و طراحی بازی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. با انتخاب داوران، بهترین بازی جدی (هدفمند)، بهترین بازی در رشتههای «آموزشی، مهارتی، شناختی»، سلامت و گردشگری، بهترین بازی جدی دانشجویی و بهترین بازی جدی برگزیده بخش بینالملل انتخاب میشوند. همچنین از تعدادی بازی نیز در بخش مورد تقدیر، قدردانی میشود.
براساس رأی داوران، ۱۹بازی نامزد دریافت جایزه در این بخش به شرح زیر اعلام شدهاند:
بازی شادوپیا، بازی نورولند، بازی سایکورس، بازی ربات تابان، بازی کرم کلمه، بازی رنگهای من، بازی ربات اجتماعی نائو، بازی کودکان بااستعداد، بازی عالیقاپو، بازی تیار و شجره معیوب، بازی اسکلت، بازی حرکتی ورزشی، بازی دفتین، بازی دیابتی توانمند، بازی کیدورا، بازی ضربستان، بازی کیدلنز، بازی اومای و بازی احیای قلب.
بازیهای برتر این بخش روز ۱۷بهمن در مراسم اهدای جوایز برترینهای دهمین جشنواره بازیهای رایانهای فجر معرفی و تقدیر میشوند.
بازیکنها انتخاب کنند
همچنین، رأیگیری برای انتخاب بهترین بازیهای دهمین جشنواره بازیهای رایانهای فجر از نگاه مردم از ابتدای بهمن آغاز شده است. در این بخش و با رأی مستقیم مردم، سه جایزه «بهترین بازی بخش اصلی»، «بهترین بهروزرسانی» و «بهترین بازی موردانتظار» انتخاب میشوند. در بخش اصلی، آثاری که متقاضی شرکت در این بخش بودند و موردتایید هیات انتخاب قرار گرفتند، در معرض انتخاب مخاطبان قرار میگیرند و هرکس میتواند حداکثر به پنج بازی رأی دهد. در بخش بازی موردانتظار، بهمنظور معرفی بازیهای در دست تولید و نمایش افق پیشروی صنعت بازیسازی کشور، بازیهایی که تا پایان مهلت ارسال آثار تکمیل نشدند، ازسوی پیشنمایش (تریلر) بازی در این بخش حضور دارند. در این بخش نیز مردم میتوانند حداکثر به سه بازی انتخابی خود رأی دهند.
در بخش بهترین بهروزرسانی، باتوجهبه اهمیت خلاقیتهای فنی و هنری برای چرخه طولانی حیات بازیهای موفق و جلب رضایت همراهان هر بازی، ضمن بررسی بازیهای باسابقه که بهواسطه بهروزرسانی خلاق توانستهاند سالها در کنار مخاطبان خود باشند، از بهترین بهروزرسانی شرکتکننده در جشنواره تقدیر میشود. در این بخش، امکان رأیدادن به یک بازی وجود دارد. بنابر اعلام روابطعمومی بنیاد ملی بازیهای رایانهای علاقهمندان به شرکت در رأیگیری بخش نگاه مردمی دهمین جشنواره بازیهای رایانهای فجر میتوانند با مراجعه به نشانی ghazaal.fajrgamefestival.ir/game پس از دیدن لیست بازیهای ارائهشده در هر سه بخش، به بازی موردعلاقه خود رأی دهند.
چالش مخاطب
ازآنجاکه عرضه ایندست بازیها نیز از طریق راههای مرسوم و سرویسهای ارائه بازی نیست؛ پیدا کردن مخاطبان مخصوص بازیهای جدی نیز چالش این حوزه بهشمار میآید. همچنین، یکی از جدیترین چالشها در این حوزه تجاریسازی آنهاست؛ بنابراین مسئولان برگزاری این رویداد بهدنبال کاربردی شدن بازیهای جدی بودهاند تا هم برای سازندگان درآمدزا باشد و هم بهدست مخاطبانشان برسد.
این رویداد همچنین در دورههای قبل، برای تولید بازی، بخشی را به نام «هکاتون» درنظر گرفته که یک رویداد رقابتی سهروزه بود. گروههایی که ثبتنام میکردند، درباره موضوع و مسئله مهمی که یک نهاد حامی مطرح کرده؛ برای تولید همفکری میکنند؛ درنهایت ایده را اجرایی و تا نسخه دموی بازی ساخته میشود. نهاد حامی نیز بین آن تعداد از بازیها، چند بازی را انتخاب و برای ساخت بازی، تسهیلاتی را در اختیار گروهها قرار میدهد. مفهوم بازیهای جدی در چند دوره برگزاری رویداد تا حدی میان مخاطبان بازیهای رایانهای شناخته شد. از دوره دوم به بعد، بهدلیل معرفی موسسه نیماد از وزارت بهداشت بهعنوان حامی رویداد، غالب بازیها مربوطبه حوزه بهداشت بودند. همچنین بازیهای آموزشی و شناختی زیادی نیز در آن شرکت میکردند اما واقعیت این است همین که نهادهای مربوط از بازیها متناسب با دغدغهشان حمایت میکردند، تعداد بازیهای ارسالشده مربوط به آن حوزه بیشتر میشد. بازیهای آموزشی معمولا برای کودکان و نوجوانان بوده ولی بازیهای درمان برای بزرگسالان است اما به مخاطب بستگی دارد و بسته به هدفی که دنبال میکنند، ممکن است طیف سنی مختلفی را دربربگیرد.
شتابدهندههای بازیهای جدی
سالهای گذشته این رویداد، وزارت ورزش و سازمان مبارزه با موادمخدر را بهعنوان یکی از حامیان جدی داشته. هدف حمایت وزارت ورزش نیز این بود که در بازی، سبک زندگی سالم را ترویج دهیم یا هدف سازمان مبارزه با موادمخدر، پیشگیری از مصرف موادمخدر بود. این نکات مرتبط با فرهنگسازی در جامعه است که میتوان از طریق بازی هدف موردنظر خود را دنبال کرد. درحالحاضر در کشورمان اکثر بازیهایی که کیفیت مطلوبی دارند نیز ازسوی گروههای دانشگاهی طراحی شدهاند.رویداد جامع جایزه بازیهای جدی، سالانه ازسوی بنیاد ملی بازیهای رایانهای، تنها متولی این صنعت و با جذب حامیان این حوزه، بهصورت مجزا از جشنواره بازیهای رایانهای فجر برگزار میشد. این رویداد تلاش میکند تا با برگزاری بخشهای کلیدی، زیرساختهای علمی و صنعتی را برای توسعه بیشازپیش بازیهای جدی در کشور فراهم و حلقههای توسعه را از تحقیقات دانشگاهی تا تجاریسازی محصولات موجود در صنعت تقویت کند. حامیان این دوره را دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان ایران، موسسه آموزشی علوم و فنون کیش به نمایندگی از سازمان منطقه آزاد کیش، موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی (نیماد) به نمایندگی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، اداره کل سرگرمیهای سازنده و بازیهای رایانهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شرکت هوشمند اول بهشتی (هاب)، صندوق نوآوری و شکوفایی و ستاد توسعه فناوریهای نرم و هویتساز معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری تشکیل میدادند.
مفهوم نوین بازیهای جدی
بازیهای جدی مفهوم جدیدی است؛ این مفهوم از سال۱۹۷۳ یعنی بیش از یک قرن قبل در جهان مطرح شده اما کمتر از ۱۰سال است، وارد ایران شده است. از سال۹۶، بنیاد ملی بازیهای رایانهای بهسمت فعالیت در این حوزه رفت و برای کمک به تحقیق، تولید و تجاریسازی در این حوزه، رویداد هرسالهای طراحی کرد.
مفهوم بازیهای جدی یا هدفمند که در دنیا با عنوان serious game شناخته میشود هدفی فراتر از سرگرم کردن مخاطبان را دنبال میکند و باتوجهبه کاربردهایی که بازیهای جدی دارد، به ۶دسته تقسیم میشود: ۱) آموزش دروس، ۲) آموزش مهارت، ۳) درمان و توانبخشی بیماران، ۴) بهداشت و سلامت، ۵) تبلیغات محصولات و برندها، ۶) ترویج رفتارهای جامعهپسند و فرهنگسازی.
۶دوره از این رویداد در سالهای گذشته برگزار شده و امسال نیز هفتمین دوره آن برگزار میشود که دیگر رویدادی مستقل نیست و بهعنوان بخشی از جشنواره بازیهای فجر برگزار میشود. باتوجهبه رسالت بنیاد بازیها و تمرکز و فعالیت درخصوص ترندهای جهانی، بازیهای جدی نیز ترند جهانی است؛ چراکه این دست از بازیها باتوجهبه کارکردشان در جهان بهعنوان ابزار کمکی شناخته میشوند؛ مثلا در حوزه آموزش، مهارتآموزی، درمانوبهداشت، تبلیغات و همچنین فرهنگسازی ترویج رفتارهای جامعهپسندانه، بازی جدی تولید میشود. بهدلیل کاربرد و موردتوجه قرارگرفتن این دست از بازیها در جهان و ایران، بنیاد ملی بازیهای رایانهای برای فعالیت در این خصوص به بازیهای جدی توجه و رویداد جایزه بازیهای جدی را طراحی کرد. اکثر بازیهای جدی از دل دانشگاهها رشد میکند و اکثر تیمهای سازنده را تعدادی از دانشجویان دانشگاهها تشکیل میدهند؛ چراکه تولید این دست از بازیها به مطالعه علمی نیاز دارد و درنهایت اثربخشی این بازیها از طریق همین مطالعات علمی ثابت میشود؛ مثلا بازی که مختص به حوزه درمان است، اثربخشی و کاربرد آن پیش از انتشار آزمون میشود.
این رویداد پیش از این در چند بخش برگزار میشد؛ بخش اول آن سمپوزیوم بازیهای جدی بود که تمرکز روی بخش تحقیق بازیهای جدی بود و تلاش میکرد کمک کند مطالعات علمی بازیهای جدی رشد کند؛ چراکه در ایران مبحثی تازه است و مقالات علمی قابل استفادهای در این زمینه نداریم. در این بخش با حضور سخنرانهای خارجی و برگزاری کارگاهها تمرکز بر مباحث علمی بازیهای جدی بود. بخش دوم نیز، بخش جایزه بازیهای جدی رویداد بود.
این بخش همان کمک به تجاریسازی بازیهای جدی بود. یک اتفاق جدی و مثبت طی سالهای برگزاری رویداد، درگیری نهادهای مختلف خصوصی و دولتی با رویداد بازیهای جدی بوده است. به این صورت که نهادهای مربوط در طول جشنواره به بنیاد ملی بازیهای رایانهای اعلام میکنند که بازیهای مرتبط با دغدغهها و اولویتهایشان معرفی شده تا حمایت شوند؛ مثلا وزارت بهداشت در دورههای قبل از بازیهای حوزه بهداشت، درمان و سلامت، حمایت و جوایزی را به سازندگانشان اهدا کرده بود. آموزشوپرورش نیز از بازیهایی که در حوزه آموزش هستند، حمایت میکند. طی سالهای برگزاری این رویداد، تقریبا ۲۰نهاد پای کار بازیهای جدی آمده بودند؛ آنها از بازیهای حوزه خودشان حمایت میکردند. در دورههای گذشته برگزاری این رویداد، پای برخی از بازیهای آموزشی به کتب آموزش ابتدایی نیز باز شده و همراه با کیو آرکد در این کتابها درج شده بود؛ دانشآموزان میتوانستند با پردازش کد، از بازی آموزشی کمک بگیرند.
نظر شما