آگاه: دکتر داوودی‌نژاد با استناد به آیه۸۲ سوره مائده که به دشمنی تاریخی یهودیان و مشرکان با مومنان اشاره می‌کند، به تشریح ماهیت ظلم و ضرورت شناخت دشمن در مسیر ظلم‌ستیزی پرداخت. وی تاکید کرد که ظلم تنها محدود به تجاوزهای بزرگ بین‌المللی نیست، بلکه گاهی در روابط روزمره، خانواده و محیط کار نیز اتفاق می‌افتد و شناخت این ظلم‌های پنهان، گام اول برای مبارزه با آنهاست.
داوودی‌نژاد با اشاره به تاثیر ایمان در تقویت روحیه ظلم‌ستیزی، توضیح می‌دهد که توکل به خداوند و ایمان به عدالت الهی، به انسان شجاعت و قدرت مقاومت در برابر ستمگران می‌بخشد. او با ذکر مثال‌های تاریخی و واقعی، مانند مقاومت جوانان مومن در برابر گروه‌های تکفیری، نشان داده که ایمان چگونه می‌تواند انسان را در سخت‌ترین شرایط نیز پایدار نگه دارد. علاوه بر این، وی به نقش روزه و تزکیه نفس در تقویت روحیه عدالت‌طلبی اشاره کرده و توضیح می‌دهد که روزه نه‌تنها یک عبادت فردی، بلکه تمرینی برای کنترل نفس و تقویت اراده در برابر ظلم است.
داوودی‌نژاد به ارائه راهکارهای عملی برای ظلم‌ستیزی پرداخت. او بر لزوم افزایش سواد رسانه‌ای، تقویت مهارت‌های فردی مانند شجاعت و مدیریت خشم و همچنین تشکیل گروه‌های عدالت‌محور در جامعه تاکید می‌کند. او با اشاره به آیه۸۲ سوره مائده می‌گوید: شناخت ماهیت ظلم و دشمن بسیار مهم است. ما می‌توانیم ظلم‌ستیزی کنیم تنها زمانی که دشمن را بشناسیم. اگر دشمن را نشناسیم، چگونه می‌توانیم با آن مبارزه کنیم؟ گاهی ممکن است مظلوم را ظالم و ظالم را مظلوم ببینیم. امروز در کشورهای غربی، نه‌تنها در اسراییل و آمریکا، بلکه در اروپا هم شاهد این اتفاقات هستیم. اگر مفهوم ظلم را به‌درستی درک نکنیم و به جامعه نشان ندهیم، اتفاقات خوبی رقم نمی‌خورد. ظلم‌ستیزی ظاهری ممکن است نتیجه‌اش مبارزه با مظلوم باشد، یعنی جای قاتل و مقتول عوض شود.
او با تاکید بر اینکه ظلم‌ستیزی یک مهارت است، ادامه می‌دهد: این مهارت هم فردی است و هم اجتماعی. در مهارت فردی، باید اول ظالم و ستمگر را شناسایی کنیم. یعنی سواد رسانه‌ای خود را بالا ببریم تا بتوانیم ظالم را شناسایی کنیم. دوم، باید مقاومت در مقابل ظلم را یاد بگیریم. کسی که اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس ندارد، معمولا سازش را بر مقاومت ترجیح می‌دهد، چون می‌ترسد. تمرین شجاعت نکرده و نمی‌داند مفهوم شجاعت چیست. همچنین، در حوزه ظلم‌ستیزی فردی، باید تواضع و عدالت در رفتار شخصی داشته باشیم. ظلم‌ستیزی به معنای قلدری نیست که بخواهیم به همه عالم قلدری کنیم. باید از قضاوت‌های ناعادلانه پرهیز کنیم؛ مثلا آمریکا که خودش تولیدکننده داعش بود، به اسم مبارزه با داعش با مردم سوریه جنگید. پس در مهارت فردی، شناخت ظالم، مقاومت در مقابل ظلم و تواضع و عدالت در رفتار شخصی بسیار مهم است.
افزایش مهارت اجتماعی در برابر ظلم‌شناسی
در مهارت اجتماعی، همبستگی با مظلومان بخشی از ظلم‌ستیزی است؛ مثلا اگر یک جوان بخواهد ظلم‌ستیزی کند، می‌تواند با آوارگان سوریه یا غزه همدردی کند. افشاگری در برابر ظلم نیز بسیار مهم است. جهاد تبیین یکی از کارهایی است که باید انجام شود. اگر کسی بصیرت کافی دارد، باید اطلاعات را به دیگران برساند. تقویت عدالت در جامعه نیز بسیار مهم است. در عین حالی که با ظالم برخورد می‌کنیم، باید از عدالت نیز طرفداری کنیم.
به اعتقاد او، باید تمرین عملی برای ظلم‌ستیزی داشته باشیم. شاید کمتر کسی در مصاحبه‌ها به مخاطبان تمرین عملی داده باشد. اولین تمرین این است که بیایید و یک تحلیل از زندگی شخصی‌تان انجام دهید. در محیط کار، خانواده و جامعه‌تان چه ظلم‌هایی می‌بینید؟ آیا خودتان هم در این ظلم‌ها سهیم هستید؟ گاهی فکر می‌کنیم ظلم فقط مربوط به آمریکا و اسراییل است اما یادمان می‌رود که خودمان چه کارهایی می‌کنیم. این تحلیل را در رابطه خانوادگی، با خواهر و برادرتان، در تقسیم ارث و... انجام دهید.
دومین تمرین این است که مهارت‌های اعتراض موثر را در خود افزایش دهید؛ مثلا رهبر انقلاب فرموده‌اند: «مطالبه‌گری کنید.» اگر می‌بینید به کسی ظلم شده، آیا نگاه می‌کنید و هیچ کاری نمی‌کنید یا محترمانه اما قاطعانه اعتراض خود را مطرح می‌کنید؟
سومین تمرین این است که گروه‌های عدالت‌محور تشکیل دهید. در مجموعه‌هایی که هستید، مثلا در حوزه مطالبه‌گری یا جهاد تبیین، عدالت را برقرار کنید. درمورد مسائل بین‌الملل، تحلیل‌های عدالت‌طلبانه ارائه دهید و به جامعه منتقل کنید.
روزه و تزکیه نفس؛ تمرینی برای عدالت‌طلبی
در بخش دیگری از این گفت‌وگو، دکتر داوودی‌نژاد به نقش روزه و تزکیه‌نفس در تقویت روحیه عدالت‌طلبی پرداخت. او توضیح داد که روزه نه‌تنها یک عبادت فردی، بلکه تمرینی برای کنترل نفس و تقویت اراده در برابر ظلم است. وی گفت: «روزه به ما می‌آموزد که چگونه در برابر خواسته‌های نفسانی مقاومت کنیم. این مقاومت، پایه‌ای برای مبارزه با ظلم در سطح بزرگ‌تر است. وقتی انسان یاد می‌گیرد که در برابر گرسنگی و تشنگی صبر کند، می‌تواند در برابر ظلم و ستم نیز مقاومت کند.» این کارشناس مذهبی ادامه می‌دهد: ظلم و دشمنی از تکبر ناشی می‌شود. کسی که می‌خواهد طرفدار عدالت باشد، ناخودآگاه باید تواضع و معنویت داشته باشد. او تاکید می‌کند: اگر بخواهیم درمورد تاثیر ایمان در ظلم‌ستیزی صحبت کنیم، اولین نکته این است که بدانیم ایمان و شجاعت در برابر ظلم چه جایگاهی داشته و ایمان به خدا چه قدرتی به انسان می‌دهد. رضا اسماعیلی، ۲۱ساله، وقتی ازسوی داعش دستگیر شد، به او گفتند به امیرالمومنین توهین کند. او گفت: «توهین نمی‌کنم» و شروع کرد به ذکر «یا علی» گفتن. داعشی‌ها سرش را بریدند اما او تا آخرین لحظه ذکر می‌گفت. این شجاعتی است که توکل به خدا به انسان می‌دهد.
داوودی‌نژاد ادامه می‌دهد: ایمان، وجدان اخلاقی درست می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد باایمان بیشتر اخلاقیات را رعایت می‌کنند. وقتی مظلومی را می‌بینید، نمی‌توانید از کنارش راحت رد شوید. ایمان تعهد اجتماعی می‌آورد و نه‌تنها تعهد، بلکه اتحاد اجتماعی نیز ایجاد می‌کند. آدم‌های باایمان نسبت‌به جامعه متعهدند و وقتی نسبت‌به همدیگر متعهد می‌شوند، متحد نیز می‌شوند. این موضوع در تاریخ ثابت شده و نهضت‌های ضداستعماری معمولا ازسوی انسان‌های باایمان شکل گرفته‌اند. او افزود: «تزکیه نفس، یعنی پاکسازی روح از رذایل اخلاقی مانند تکبر، حسد و خشم که همگی می‌توانند به ظلم منجر شوند. کسی که نفس خود را تزکیه کرده باشد، نه‌تنها ظلم نمی‌کند، بلکه در برابر ظلم نیز می‌ایستد.»
اهمیت مدیریت خشم
اگر کسی بخواهد مهارت ظلم‌ستیزی را با تکیه بر ایمان در خود افزایش دهد، چند پیشنهاد عملی وجود دارد. داوودی‌نژاد ادامه می‌دهد: اولین پیشنهاد این است که مهارت‌های فردی و اجتماعی خود را افزایش دهید، مثلا شجاعت در مقابل ظلم را در خود تقویت کنید. مدیریت خشم نیز بسیار مهم است. گاهی در ظلم‌ستیزی، ایمان وجود ندارد و پرخاشگری غالب می‌شود. اگر می‌خواهید ظلم‌ستیزی کنید، ایمان خود را با کنترل خشم همراه کنید. تمرین صبر، تمرین هیجانات و جلوگیری از تصمیمات عجولانه نیز بسیار مهم است.
دومین پیشنهاد این است که گروه‌های عدالت‌طلب تشکیل دهید. لازم نیست کار عملیات خاصی انجام دهید، همین که افشاگری کنید، بسیار موثر است؛ البته باید با رعایت اخلاق باشد، چون گاهی به اسم افشاگری کارهای ضداخلاقی انجام می‌دهیم.
سومین پیشنهاد این است که خودارزیابی کنید. هر شب از خود بپرسید: «من برای عدالت چه کار کردم؟ آیا برای بی‌عدالتی در عالم سکوت کردم؟ حداقل قلبم ناراحت شد؟» همچنین، آگاهی دینی خود را در مورد عدالت افزایش دهید. آیا می‌دانید عدالت یعنی چه؟ آیا عدالت یعنی تساوی، یا عدالت یعنی هر چیز در جایگاه خودش، همان‌طور که امیرالمومنین(ع) تعریف می‌کنند؟ اگر از وسعمان برمی‌آید، اقدام عملی برای مظلومان انجام دهیم؛ مثلا کمک به جبهه مقاومت، کمک به مستضعفان یا دفاع از حق کسی که بلد نیست از حق خودش دفاع کند.
نظر شما