آگاه: عقلانیت انقلابی یعنی درک عمیق از مبانی فکری و ارزشی انقلاب اسلامی، شناخت دشمن و شیوه‌های جنگ شناختی، و حرکت در مسیر تمدن‌سازی نوین اسلامی با اتکا به علم و آگاهی. در این مسیر، دو نهاد حوزه و دانشگاه، به‌عنوان دو بال معرفت و آگاهی جامعه، نقشی بی‌بدیل در بسط اجتماعی عقلانیت انقلابی ایفا می‌کنند.

حوزه؛ سنگر تولید فکر انقلابی
حوزه‌های علمیه، به‌عنوان میراث‌دار سنت معرفتی اسلام، وظیفه‌ای خطیر در تربیت نیروهای متفکر، آگاه و انقلابی بر عهده دارند. عقلانیت انقلابی زمانی در جامعه ریشه می‌دواند که حوزه بتواند:
۱. فقه حکومتی و سیاسی را توسعه دهد و اسلام را به‌عنوان یک مکتب جامع برای مدیریت فرد و جامعه ارائه کند.
فقه، صرفا مجموعه‌ای از احکام فردی و عبادی نیست، بلکه دارای ابعاد گسترده‌ای در حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع است. انقلاب اسلامی، تفکر سکولاری که دین را از عرصه حکومت و سیاست جدا می‌دانست، کنار زد و ثابت کرد که اسلام، برنامه‌ای جامع برای اداره جامعه دارد. حوزه‌های علمیه باید فقه حکومتی را تقویت کنند، تا بتوانند برای مسائل روز دنیا، پاسخ‌های دقیق، جامع و اجرایی ارائه دهند. اگر حوزه در این مسیر کوتاهی کند، میدان برای اندیشه‌های غربی و سکولاریسم باز خواهد شد.
۲. پاسخ‌گوی شبهات روز باشد و مانع انحراف فکری جوانان در برابر موج شبهه‌افکنی دشمنان می‌شود.
یکی از ابزارهای دشمن برای ضربه‌زدن به هویت دینی و انقلابی جامعه، القای شبهات علیه مبانی اسلام، انقلاب و ولایت‌فقیه است. تهاجم فکری از طریق رسانه‌های معاند، شبکه‌های اجتماعی و جریان‌های نفوذی، درصدد سست کردن اعتقادات مردم، به‌ویژه جوانان است. اگر حوزه‌های علمیه در برابر این هجمه‌های فکری، مجهز به استدلال‌های قوی و پاسخ‌های منطقی نباشند، جوانان دچار سرگردانی فکری خواهند شد؛ لذا وظیفه حوزه، تربیت علمای آگاه، مسلط به اندیشه‌های روز و توانمند در پاسخ‌گویی به شبهات است تا بتوانند با استدلال‌های محکم، نسل جوان را در مسیر حق نگاه دارند.
۳. با تبیین صحیح مفاهیمی همچون ولایت فقیه، عدالت اجتماعی، و استقلال فکری و فرهنگی، جامعه را به‌سمت بصیرت‌افزایی سوق دهد.
در دنیای امروز، بسیاری از مفاهیم انقلاب، ازسوی دشمنان تحریف و وارونه جلوه داده می‌شود؛ به‌عنوان مثال، ولایت‌فقیه را به‌عنوان یک نظام استبدادی معرفی می‌کنند، درحالی‌که این نظریه، ضامن اجرای عدالت و حفظ ارزش‌های اسلامی است. اگر حوزه‌های علمیه در این زمینه کم‌کاری کنند، دشمن، مفاهیم انقلاب را به نفع خود مصادره خواهد کرد و نسل‌های جدید، دچار بیگانگی با اصول انقلاب خواهند شد.
۴. روحیه انقلابی و جهاد تبیین را تقویت کند تا اسلام ناب محمدی(ص) جایگزین قرائت‌های تحریف‌شده و التقاطی شود.
در طول تاریخ، اسلام همواره با دو خطر مواجه بوده است: تحجر و التقاط. از یک‌سو، برخی گروه‌ها اسلام را محدود به عبادات فردی می‌کنند و از سوی دیگر، برخی جریان‌های غرب‌زده، اسلام را با ایدئولوژی‌های بیگانه ترکیب می‌کنند. حوزه علمیه باید به میدان بیاید و با جهاد تبیین، چهره واقعی اسلام ناب محمدی(ص) را به جامعه معرفی کند، تا مردم در برابر اسلام آمریکایی و اسلام تکفیری، دچار سردرگمی نشوند.

دانشگاه؛ میدان پیوند علم و انقلاب
در سوی دیگر، دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تولید علم و فناوری، نقش مهمی در تعمیق عقلانیت انقلابی دارند. اما این عقلانیت در دانشگاه، زمانی شکل می‌گیرد که:
۱. علوم انسانی با نگاه توحیدی و انقلابی بازتعریف شده و دانشگاه از غرب‌زدگی و علوم سکولار تهی شود.
علوم انسانی، پایه‌گذار نظام فکری و تمدنی جوامع است. اگر علوم انسانی در دانشگاه‌های ما، برگرفته از مکاتب غربی باشد، درنهایت، مدیریتی سکولار و بیگانه با ارزش‌های اسلامی بر کشور حاکم خواهد شد؛ لذا باید دانشگاه‌های ما، علوم انسانی را براساس مبانی اسلام و انقلاب بازتعریف کنند و اساتید متعهد، متفکر و انقلابی در این حوزه تربیت شوند.
۲. تفکر وابستگی علمی کنار گذاشته شود و دانشگاه در مسیر تولید علم بومی و اسلامی حرکت کند.
متاسفانه در برخی دانشگاه‌ها، تفکر وابستگی به علم غربی هنوز وجود دارد و این، مانع از استقلال علمی کشور می‌شود. دشمن تلاش دارد که ما را مصرف‌کننده علم غربی نگه دارد، اما انقلاب اسلامی، مسیر را تغییر داده است. دانشگاه‌های ما باید با حرکت در مسیر تولید علم نافع، وابستگی علمی را کنار بگذارند و در مسیر پیشرفت‌های بومی و اسلامی حرکت کنند.
۳. نظریه‌های تمدنی انقلاب اسلامی در محافل علمی نهادینه شود و جنبش نرم‌افزاری شتاب گیرد.
یکی از پایه‌های اصلی عقلانیت انقلابی، حرکت به‌سمت تمدن‌سازی اسلامی است. دانشگاه باید به‌جای تقلید از الگوهای غربی، به نظریه‌پردازی در زمینه تمدن نوین اسلامی بپردازد. متفکران دانشگاهی ما باید نظریه‌های حکمرانی اسلامی، الگوهای اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی اسلامی را تبیین و اجرا کنند، تا جامعه از تسلط اندیشه‌های غربی خارج شود.
۴. دانشجویان علاوه بر تخصص، روحیه تعهد و مسئولیت‌پذیری اجتماعی داشته باشند تا علم آنان در خدمت پیشرفت جامعه باشد، نه در راستای اهداف استعماری.
علمی که در مسیر حل مشکلات جامعه نباشد، ارزشی ندارد. دانشگاه باید جوانانی تربیت کند که علاوه‌بر تخصص، متعهد به ارزش‌های اسلامی و انقلابی باشند. اگر دانشگاه‌ها، فقط به تولید فارغ‌التحصیلان بی‌تفاوت نسبت به سرنوشت کشور بپردازند، نتیجه‌ای جز تقویت وابستگی نخواهد داشت.

ائتلاف استراتژیک حوزه و دانشگاه؛ رمز تحقق عقلانیت انقلابی
امام خمینی(ره) همواره بر پیوند حوزه و دانشگاه تاکید داشتند، چراکه این دو نهاد اگر در کنار یکدیگر قرار گیرند، عقلانیت انقلابی را در سطح جامعه بسط خواهند داد. این پیوند زمانی محقق می‌شود که:
۱. حوزه و دانشگاه در عرصه‌های علمی و پژوهشی تعامل موثر داشته باشند و گفتمان انقلاب را در هر دو نهاد تقویت کنند.
۲. اساتید حوزوی و دانشگاهی در فهم مسائل روز، تحلیل چالش‌ها و ارائه راهکارهای بومی و دینی به اشتراک نظر برسند. 
۳. گفتمان مقاومت، استقلال علمی و عدالت اجتماعی در هر دو نهاد تقویت و مانع از رسوخ تفکرات غرب‌گرا و انفعال‌پذیری علمی شود.
۴. هر دو نهاد در تربیت نیروهای انقلابی، متخصص و جهادگر نقش‌آفرینی کنند تا کشور از آسیب‌های جریان‌های نفوذی و التقاطی در امان بماند.
بنابراین اگر حوزه و دانشگاه، رسالت خود را در بسط عقلانیت انقلابی به‌درستی انجام دهند، ایران اسلامی در مسیر تمدن‌سازی اسلامی گام‌های استوار خواهد برداشت اما اگر این دو نهاد از مسیر خود منحرف شوند، دشمن، اندیشه‌های انقلابی را از ریشه خواهد زد.