آگاه: کشورهای جنوب‌شرق آسیا با بهره‌گیری از مدل‌های نوآورانه و فناوری‌های پیشرفته، توانسته‌اند سرمایه‌های خرد را به شکلی مؤثر به سمت کسب‌وکارهای کوچک هدایت کنند و رشد اقتصادی پایداری را رقم بزنند. این مدل‌ها نه تنها دسترسی به منابع مالی را برای کارآفرینان تسهیل کرده‌اند، بلکه با ایجاد ساختارهای انعطاف‌پذیر، ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری را نیز کاهش داده‌اند. در ایران نیز صنعت تأمین مالی خرد در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است، اما همچنان با چالش‌هایی روبرو است که نیازمند بررسی دقیق و بهره‌گیری از تجربیات موفق جهانی است. این گزارش با تمرکز بر مدل‌های نوآورانه جنوب‌شرق آسیا، تلاش دارد درس‌هایی کاربردی برای توسعه زیرساخت‌های تأمین مالی خرد در ایران ارائه دهد.

مدل تأمین مالی مبتنی بر درآمد Micro Connect
پلتفرم Micro Connect مستقر در هنگ‌کنگ یک رویکرد جایگزین بین تأمین مالی سنتی سهام و بدهی ارائه داده است. این پلتفرم به‌جای معامله سهام یا اوراق قرضه، از تعهدات درآمد روزانه برای تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک چین استفاده می‌کند و در مقابل سهمی از درآمد روزانه آنها دریافت می‌کند. این مدل اکنون به جنوب‌شرق آسیا گسترش یافته و نشان‌دهنده چگونگی استفاده نوآوری تکنولوژیک برای امکانپذیرکردن روش‌های جدید تخصیص سرمایه خرد است. Micro Connect  در سال ۲۰۲۱ توسط چارلز لی (مدیرعامل سابق بورس اوراق بهادار هنگ‌کنگ) و گری ژانگ (شریک مؤسس گروه مالی Oriental Patron) تأسیس شد. این شرکت که مقر آن در هنگ‌کنگ قرار دارد، با فعالیت‌هایی در ماکائو و چین، به‌سرعت خود را به‌عنوان یک پلتفرم مالی پیشرو برای دموکراتیزه‌کردن دسترسی به سرمایه معرفی کرده است. رویکرد این شرکت از یک قیاس زنده الهام گرفته‌شده است: «آبیاری قطره‌ای»، یعنی ارائه مقدار کمی سرمایه به کسب‌وکارها در زمان مناسب چرخه رشدشان، مشابه آبیاری قطره‌ای که آب و موادمغذی را مستقیماً به ریشه گیاه می‌رساند. این روش نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در نحوه تخصیص سرمایه به کسب‌وکارهای کوچک است.

چشم‌انداز کسب‌وکارهای کوچک در چین
کسب‌وکارهای خرد و کوچک ستون فقرات اقتصاد چین هستند و بیش از ۶۰٪ تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهند. با وجود سهم اقتصادی قابل‌توجه، این کسب‌وکارها همواره برای دریافت تأمین مالی از کانال‌های سنتی با مشکل مواجه بوده‌اند. اغلب این کسب‌وکارها در صنایعی مانند غذا و نوشیدنی، خرده‌فروشی، خدمات و فرهنگ و ورزش فعالیت می‌کنند. صنایعی که پایه فعالیت‌های اقتصادی روزمره هستند اما معمولا دسترسی کافی به سرمایه رشد ندارند. این شکاف مالی نه به دلیل کمبود پتانسیل این کسب‌وکارها، بلکه به دلیل چالش‌های مؤسسات مالی سنتی در ارزیابی ریسک و تخصیص کارآمد سرمایه در مقیاس مورد نیاز برای عملیات‌های کوچک ایجادشده است. ورود Micro Connect به بازار این شکاف را پر کرده و فرصت‌های اقتصادی جدیدی را فراهم آورده است.

مکانیزم اصلی
در قلب نوآوری Micro Connect، مدل تأمین مالی مبتنی بر درآمد قرار دارد. برخلاف تأمین مالی سنتی از طریق بدهی یا سهام، این رویکرد سرمایه‌ای را در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد و در عوض درصد مشخصی از درآمد روزانه آینده آنها را دریافت می‌کند. این مدل ساختار انگیزشی هماهنگ‌تر بین سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب‌وکار ایجاد می‌کند: Micro Connect سرمایه اولیه را به کسب‌وکارهای واجد شرایط ارائه می‌دهد. در مقابل، کسب‌وکارها درصد توافق‌شده‌ای از درآمد روزانه خود را به اشتراک می‌گذارند. پلتفرم از سیستم‌های پرداخت دیجیتال برای جمع‌آوری سهم درآمد استفاده می‌کند. وجوه جمع‌آوری‌شده با استفاده از فناوری بلاکچین اختصاصی Micro Connect بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌شود. این مکانیزم ساختار بازپرداخت خودتنظیمی ایجاد می‌کند که با عملکرد کسب‌وکار مقیاس‌بندی می‌شود و چالش بازپرداخت‌های ثابت در دوره‌های نوسان اقتصادی را حل کرده است.
محصول اصلی مالی Micro Connect، تعهدات درآمد روزانه (Daily Revenue Obligations یا DROs) است؛ یک کلاس دارایی اختصاصی که امکان دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران به جریان نقدینگی روزانه کسب‌وکارهای کوچک را فراهم می‌کند. DROها به‌عنوان ترتیبات قراردادی عمل می‌کنند که پشتیبانی مالی برای افتتاح فروشگاه‌ها و عملیات ارائه می‌دهند و درصد مشخصی از درآمد روزانه را دریافت می‌کنند. این ساختار نوآورانه تحت یک چارچوب قانونی متمایز عمل کرده و امکان تأمین مالی بدون نیاز به ایجاد نهادهای اقتصادی جدید یا ساختارهای عملیاتی مشترک فراهم کرده است. در مارس ۲۰۲۳، Micro Connect بورس دارایی‌های مالی ماکائو (MCEX) را راه‌اندازی کرد؛ اولین بورس دارای مجوز جهان که به تعهدات درآمد روزانه اختصاص دارد. MCEX زیرساختی ایجاد کرده که سرمایه جهانی را با کسب‌وکارهای خرد متصل کرده و تخصیص کارآمد سرمایه و کشف قیمت را ممکن ساخته است.

مقیاس فعلی و تأثیر
Micro Connect از زمان آغاز فعالیت خود، رشد چشمگیری داشته است: سرمایه‌گذاران MCEX بیش از ۶۱۰ میلیون دلار آمریکا برای کسب‌وکارهای کوچک تأمین مالی کرده‌اند. پلتفرم بیش از ۱۳,۰۰۰ فروشگاه تحت پوشش بیش از ۷۷۰ برند را حمایت کرده است. فعالیت آن بیش از ۲۰۰ شهر چین شامل تمام ۳۱ استان کشور گسترش یافته است. تا پایان سال ۲۰۲۳، Micro Connect حدود ۴.۴ میلیارد یوان چین (۶۳۰ میلیون دلار آمریکا) سرمایه‌گذاری کرده بود که بیش از ۲ میلیارد یوان بازپرداخت شده است. مدل RBF برای کسب‌وکارهای خرد مزایای زیادی نسبت به گزینه‌های سنتی دارد. 
این مزیت‌ها عبارتند از: بازپرداخت انعطاف‌پذیر (پرداخت‌ها متناسب با درآمد تنظیم شده و فشار دوره‌های کند اقتصادی کاهش می‌یابد)، عدم نیاز به کاهش مالکیت (برخلاف تأمین مالی‌سهامی، مالکیت حفظ می‌شود)، عدم بدهی ثابت (برخلاف وام‌های سنتی، پرداخت ماهانه ثابت وجود ندارد)، فرآیند ساده‌تر واجدشرایط‌بودن (تمرکز بر عملکرد کسب‌وکار بدون نیاز به ارزیابی پیچیده اعتبار) و سرمایه بلندمدت (حمایت پایدار برای عملیات جاری و رشد). همچنین مزایای مدل، برای سرمایه‌گذاران عبارت است از: بازده روزانه (جریان نقدینگی منظم از عملیات تجاری)، کلاس دارایی جدید (دسترسی به بخشی از اقتصاد که قبلاً غیرقابل دسترس بود)، مشارکت مستقیم (امکان سرمایه‌گذاری در مشاغل واقعی با عملیات ملموس)، تنوع پرتفوی (دسترسی به عملکرد کسب‌وکارهای کوچک در بخش‌ها و مناطق مختلف) و فرصت سرمایه‌گذاری مؤثر (ترکیب بازده مالی با اثر اجتماعی مثبت.)

رشد خصوصی-خرد (Micro-Private Equity) در بازارهای آسه‌آن
سرمایه خصوصی- خرد (Micro-PE) در سراسر منطقه آسه‌آن (ASEAN) شتاب گرفته و مدل سنتی سرمایه خصوصی را با کسب‌وکارهای کوچک تطبیق داده است. اقتصاد دیجیتال رو به رشد جنوب‌شرق آسیا، طبقه متوسط گسترش‌یافته و تمرکز بالای SMEها فرصت‌هایی جذاب برای این وسایل نقلیه تخصصی فراهم کرده‌اند. سرمایه‌گذاری خصوصی خرد یک رویکرد تخصصی است که بر خرید و مدیریت کسب‌وکارهای کوچک تمرکز دارد؛ معمولاً کسب‌وکارهایی با ارزش کمتر از ۵ میلیون دلار. برخلاف معاملات بزرگ‌تر سرمایه‌گذاری خصوصی که شرکت‌های متوسط و بزرگ را هدف قرار می‌دهند، سرمایه‌گذاری خصوصی خرد بر کسب‌وکارهای کوچک اغلب خانوادگی، تمرکز دارد که سودآور هستند، اما توسط ابزارهای سرمایه‌گذاری سنتی نادیده گرفته می‌شوند.
اندازه مطلوب صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی خرد معمولاً بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون دلار است. این اندازه به مدیران صندوق اجازه می‌دهد تا سرمایه را به‌طور مؤثر در میان یک سبد متنوع از کسب‌وکارهای کوچک تخصیص دهند و حمایت عملیاتی فشرده‌ای برای هر شرکت ارائه دهند. عنصری حیاتی که مشخصه موفقیت این نوع سرمایه‌گذاری‌هاست. فعالیت سرمایه‌گذاری خصوصی در جنوب‌شرق آسیا طی سال‌های اخیر شتاب قابل‌توجهی داشته است، به‌ویژه در سال ۲۰۲۴. ارزش معاملات نسبت به سال قبل ۲۲۱٪ افزایش یافته و حجم معاملات نیز ۱۰۳٪ رشد داشته است. تنها در سال ۲۰۲۴، منطقه شاهد ۶۷ معامله سرمایه‌گذاری خصوصی بود که بیش از ۱۵.۸ میلیارد دلار سرمایه جذب کرد.

پلتفرم‌های خرد- سرمایه‌گذاری سنگاپور
سنگاپور به‌عنوان یک مرکز برای اپلیکیشن‌هایی ظاهر شده است که دسترسی افراد عادی را به بازارهای مالی دموکراتیزه کرده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند Webull و Interactive Brokers امکان مالکیت جزئی سهام را فراهم کرده‌اند و حداقل الزامات مالی را کاهش داده‌اند. ظهور پلتفرم‌های میکروسرمایه‌گذاری، نحوه دسترسی افراد به بازارهای مالی را متحول کرده و سرمایه‌گذاری را برای همه، صرف‌نظر از میزان سرمایه یا سطح تجربه، قابل‌دسترس کرده است. در این مطلب، به معرفی بهترین پلتفرم‌های میکروسرمایه‌گذاری در سنگاپور، ویژگی‌های کلیدی آن‌ها و تأثیرشان بر دنیای سرمایه‌گذاری می‌پردازیم. میکروسرمایه‌گذاری به معنای سرمایه‌گذاری مبالغ کوچک در سهام یا صندوق‌های قابل معامله (ETF) است که به افراد امکان می‌دهد با مشارکت‌های کوچک و منظم، به تدریج ثروت خود را افزایش دهند. برخلاف سرمایه‌گذاری سنتی که اغلب نیاز به سرمایه اولیه زیادی داشت، میکروسرمایه‌گذاری به شما اجازه می‌دهد با مبالغی حتی در حد چند دلار شروع کنید.

نحوه کارکرد میکروسرمایه‌گذاری
پلتفرم‌های میکروسرمایه‌گذاری معمولاً از طریق اپلیکیشن‌های کاربرپسند موبایل عمل می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند مبالغ کوچک را به‌صورت منظم سرمایه‌گذاری کنند. برخی از این پلتفرم‌ها قابلیت‌هایی مانند سرمایه‌گذاری خودکار با گردکردن باقی‌مانده پول خریدهای روزانه یا سرمایه‌گذاری دوره‌ای را ارائه می‌دهند که باعث ایجاد عادت‌های منظم سرمایه‌گذاری در کاربران می‌شود. سنگاپور دارای مجموعه‌ای متنوع از پلتفرم‌های میکروسرمایه‌گذاری است که نیازها و ترجیحات مختلف کاربران را پوشش می‌دهد. به‌طور مثال وبولWebull Singapore یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های سرمایه‌گذاری در سنگاپور است که امکانات گسترده‌ای برای مبتدیان و حرفه‌ای‌ها ارائه می‌دهد. این پلتفرم برای سهام و ETFهای آمریکا و هنگ‌کنگ کمیسیون نمی‌گیرد، هزینه پلتفرم یا عضویت دریافت نمی‌کند، امکان خرید سهام کسری با حداقل ۵ دلار آمریکا را به کاربران می‌دهد و دسترسی به ساعات معاملاتی طولانی (۱۶ ساعت برای بازار آمریکا) از دیگر ویژگی‌های آن است.
تایگر بروکرز Tiger Brokers یکی دیگر از گزینه‌های محبوب برای مبتدیان است که هزینه‌های رقابتی و ویژگی‌های نوآورانه‌ای دارد. کمیسیون پایین (۱.۹۹ دلار سنگاپور برای هر سفارش سهام یا ETF سنگاپور) دریافت می‌کند، حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری ندارد. بنابراین هر فردی با هرقدر سرمایه می‌تواند در آن مشارکت کند. رابط کاربری ساده دارد. از هوش‌مصنوعی برای ارائه‌ مشاوره سرمایه‌گذاری به کاربرانش استفاده می‌کند. همچنین امکان دسترسی به بازارهای مختلف برای کاربر وجود دارد. پلتفرم‌های میکروسرمایه‌گذاری با حذف موانع سنتی ورود به بازارهای مالی، انقلابی در دنیای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده‌اند. شعار آن‌ها این است: «چه بخواهید با مبالغ اندک شروع کنید یا پرتفوی متنوعی بسازید، اکوسیستم قوی این پلتفرم‌ها در سنگاپور گزینه‌هایی مناسب برای تمامی نیازها ارائه داده است. مهم‌ترین نکته این است که هر چه زودتر شروع کنید؛ حتی اگر فقط با چند دلار باشد!»

تجربه تامین مالی جمعی در ایران
تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ (Crowdfunding) که به‌معنای جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی از افراد برای تأمین مالی یک پروژه یا کسب‌وکار است، قدمتی طولانی در جهان دارد و شکل نوین آن از سال ۱۹۹۷ میلادی مطرح شد. اما در ایران، این پدیده نسبتاً جدید است و تاریخچه آن به حدود یک دهه پیش برمی‌شود. نخستین تجربه‌های تامین مالی جمعی در ایران با پلتفرم‌هایی در حوزه خیریه آغاز شد. در سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴)، پلتفرم‌هایی مانند «مهربانه» با هدف جمع‌آوری سرمایه برای امور خیریه شروع به فعالیت کردند. به دنبال آن، پلتفرم‌های دیگری مانند «فاندوران»، «شمعدونی»، «حامیجو»، «دونیت» و «زیما» در نیمه اول دهه ۱۳۹۰ شکل گرفتند و در زمینه‌های خیریه، هنر و محیط‌زیست به فعالیت پرداختند. نقطه‌عطف مهم در تاریخچه تامین مالی جمعی در ایران، سال ۱۳۹۹ بود که این پلتفرم‌ها به رسمیت شناخته شدند و مجوزهای قانونی فعالیت آنها تحت مدیریت سازمان فرابورس ایران صادر شد. این اقدام باعث ایجاد اعتماد بیشتر و رشد چشمگیر این صنعت در کشور شد.

مهم‌ترین پلتفرم‌ها در ایران
یکی از پلتفرم‌های مهم که توسط شرکت تأمین سرمایه بانک مسکن راه‌اندازی شده، «فاندوکراد» است. این شرکت که در سال ۱۳۹۳ تأسیس شد، اولین شرکت تخصصی تأمین مالی سرمایه در ایران با تمرکز بر بخش‌هایی مانند ساختمان، حمل‌ونقل، راه و شهرسازی بوده است. دیگر پلتفرم سرمایه‌گذاری جمعی، «دونگی» است که با تسهیل ارتباط بین سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران، ارائه ارزش‌های افزوده به این دو گروه و افزایش شفافیت و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری، یکی از بسترهای کسب سود از طریق کرادفاندینگ در کشور است. مدل کسب‌وکار این پلتفرم بر اساس «پول از من، کار از تو؛ در سود و زیان شریک» است. «زیما» دیگر پلتفرمی است که با نظارت فرابورس ایران و کارگزاری بانک صادرات، تمامی طرح‌ها را به صورت دقیق بررسی می‌کند تا امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها با اطمینان کامل فراهم شود. زیما فراتر از سودآوری مالی، به دنبال ایجاد مسیری برای مشارکت همگانی در رشد و توسعه پایدار ایران است. پلتفرم‌های دیگری مانند سپهرینو، هم‌آشنا، استارتامین، مسکن پلاس، حامیجو و دونیت نیز در این عرصه فعالیت می‌کنند.

آمار و اطلاعات صنعت کرادفاندینگ در ایران
آمارهای منتشرشده نشان‌دهنده رشد چشمگیر این صنعت در سال‌های اخیر است: در سال ۱۴۰۳، بیش از ۳۲۰ پروژه موفق از طریق سکوهای کرادفاندینگ تامین مالی شدند. جمعاً مبلغی بیشتر از ۳۵,۰۰۰ میلیارد ریال، سرمایه برای پروژه‌ها جمع‌آوری شد. حجم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کرادفاندینگ در ایران به بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. تعداد سکوهای فعال کرادفاندینگ از مرز ۲۰ پلتفرم عبور کرده و این رقم همچنان در حال افزایش است. این آمار نشان‌دهنده رشد تصاعدی این صنعت در کشور و علاقه روزافزون مردم به مشارکت در پروژه‌هایی است که نه‌تنها بازده مالی دارند، بلکه از نظر اجتماعی و اقتصادی نیز مؤثرند. 
کرادفاندینگ‌ها هم برای سرمایه‌گذار و هم برای کسب‌وکارها مزایای قابل توجهی داشته‌اند. مهم‌ترین این مزایا برای سرمایه‌گذاران عبارت‌است‌از: کسب سود بیشتر نسبت به سهام، صندوق‌های درآمد ثابت و حساب‌های بانکی، ارزیابی تخصصی طرح‌های سرمایه‌گذاری توسط تیم کارشناسان حرفه‌ای، ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری، امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ کم (حداقل ۱۰۰ هزار تومان) و پایین‌آوردن ریسک مالی با تقسیم ریسک بین اعضای گروه. همچنین برای کارآفرینان و کسب‌وکارها نیز مزایای مهمی داشته است. مزایایی از قبیل: هموارسازی مسیر موفقیت پروژه‌ها، کسب‌وکارها و ایده‌های خلاقانه، جمع‌آوری سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها بدون وابستگی به بانک‌ها، ایجاد بستری برای ایده‌یابی، انجام مسئولیت اجتماعی، تأمین مالی مستقیم و غیرمستقیم پروژه‌های مورد نظر سازمان و شفافیت، تمرکززدایی و حذف واسطه‌ها.

مسیر پیش‌رو
نگاهی به کشورهای توسعه‌یافته‌ شرق آسیا نشان می‌دهد عمده‌ این کشورها اولا به بنگاه‌های کوچک و متوسط توجه ویژه‌ای داشته‌اند. در ثانی تلاش کرده‌اند از طریق خلاقیت و نوآوری و با استفاده از فناوری‌های نو، امکان جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و انتقال آنها به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را فراهم کنند. اگر چه رشد صنعت تامین مالی جمعی در ایران در سال‌های اخیر نشان می‌دهد نوآوران ایرانی نیز تلاش کرده‌اند از قافله عقب نمانند، اما آمار و ارقام نشان می‌دهد با نقطه‌ مطلوب فاصله‌ بسیار داریم. شعار سال جاری- یعنی «سرمایه‌گذاری برای تولید»- می‌تواند نقطه عطفی باشد برای تمرکز بر گسترش زیرساخت‌های مورد نیاز برای تقویت فناوری‌های جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و انتقال آن‌ها به کسب‌وکارهای خرد. به‌رغم رشد سریع، تامین مالی جمعی در ایران با چالش‌ها و موانع متعددی روبرو است. باید با بهره‌گیری از نخبگان، این چالش‌ها را مرتفع کرد. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
چالش‌های فرهنگی-آموزشی: پایین‌بودن فرهنگ سرمایه‌گذاری و ریسک‌پذیری در ایران، عدم اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناسب توسط رسانه‌ها، سطح پایین سواد مالی و سرمایه‌گذاری در جامعه دانشگاهی، نگاه سنتی به سرمایه‌گذاری و عدم اعتماد به استارتاپ و کارآفرینی از جمله چالش‌های فرهنگی-آموزشی پیش‌روی توسعه‌ تامین مالی جمعی در ایران هستند.
چالش‌های اقتصادی-سیاسی: مشکلات و موانع سیستماتیک اقتصاد کلان، تلاش ناکافی دولت‌ها برای خنثی‌سازی اثر تحریم‌ها، دخالت دولت در فضای رقابتی بخش خصوصی و عدم ثبات اقتصادی از جمله موانع سیاسی اقتصادی پیش روی این صنعت‌اند.
چالش‌های عملیاتی: هزینه‌های پنهان (کارمزد دریافتی پلتفرم‌ها)، ضعیف‌بودن زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، بی‌اعتمادی و نگرانی‌های امنیتی، بخشی از چالش‌های عملیاتی ماجرا هستند. برخی از مردم در سال ۱۳۹۹ سرمایه‌های خود را در بورس از دست دادند و نمی‌خواهند مجدداً آن تجربه تکرار شود. نگرانی این است که با توسعه‌ قارچی و سریع پلتفرم‌های تامین مالی جمعی، به همین موازات ظرفیت‌های نظارت بر این بازارها رشد نکنند، ریسک سیستماتیک افزایش یابد، سرمایه‌های مردم توسط برخی از شبه‌اپلیکیشن‌های سرمایه‌گذاری به‌سمت سرمایه‌گذاری در بازارهای نامولد برود و حباب ایجاد شود.
نتیجه آنکه دولت باید متناسب با رشد طبیعی صنعت تامین مالی جمعی، زیرساخت‌های لازم را نیز فراهم ساخته و چالش‌های فرهنگی-آموزشی، اقتصادی-سیاسی و عملیاتی را حل کند. تجربیات کشورهای شرق آسیا و مسیر طی‌شده‌ آنان نیز حتما می‌تواند درس‌هایی برای صنعت تامین مالی ما داشته باشد.