آگاه: اگرچه طرف آمریکایی می‌کوشید وانمود کند که در مذاکرات دست برتر و تعیین‌کننده را دارد، اما واقعیت آن است که برتری ایران در لزوم محدودبودن مذاکرات به پرونده هسته‌ای، محل مذاکرات و غیرمستقیم‌بودن آن کاملا مشهود بود. از طرفی، گروسی، به‌زودی به تهران می‌آید؛ سفر او به مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا گره‌خورده است و به اعتقاد برخی صاحب‌نظران رایزنی‌های او در تهران می‌تواند تاثیراتی را در میز مذاکرات داشته باشد، از آنجا که تاکید ترامپ بر کاهش غنی‌سازی و بازرسی دقیق‌تر و جامع‌تر آژانس انرژی‌اتمی از سایت‌های هسته‌ای ایران است، توافق و پیداکردن راه‌حلی برای رفع اختلافات می‌تواند بر مذاکرات ایران و آمریکا اثرگذار باشد. این یک تحلیل است، باید دید گروسی در صحنه چگونه ظاهر می‌شود، پیش‌از این که گروسی و نهاد متبوعش سَمت آمریکا وغربی‌ها را می‌گرفت. حال‌که سوت آغاز مذاکرات به‌صدا درآمد، مدیرکل آژانس تغییری در مواضع خود نشان می‌دهد؟
پس از سفر او به پایتخت ایران و گفت‌وگوهایی که با مقامات ما انجام می‌دهد، می‌توان در این‌باره تحلیل جامع‌تری ارائه کرد. به هرحال، مرحله نخست مذاکرات پایان یافت و طرفین خود را برای راند دوم آماده می‌کنند. در مسقط چه گذشت و پیش‌بینی‌ها یا تحلیل‌ها از دور جدید که شنبه هفته آینده برگزار می‌شود، چیست؟
برای پاسخ به سوال‌های مطرح‌شده با یک کارشناس سیاست خارجی و همچنین یک نماینده مجلس شورای‌اسلامی که در کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی عضویت دارد، گفت‌وگو کردیم.
نوذر شفیعی، استاد دانشگاه با بیان این که اصولا وقتی دو کشور با هم اختلاف دارند، زمانی به سمت مذاکره یا سازش پیش می‌روند که احساس کنند وضع موجود به‌نفع آنها نیست، گفت: طرفین در رسیدن به ایده‌آل‌ها ممکن است با چالش‌های پرهزینه‌ای مواجه شوند، ترجیح می‌دهند که با انعطاف درخواست‌ها و منطقی‌کردن انتظارات به سمت مذاکره پیش بروند. این موضوع برای ایران و آمریکا هم کاملا صادق هست.
وی با بیان این مطلب که آمریکا سعی می‌کند موانع را از سرراه بردارد، اظهار کرد: حالا چه از طریق نظامی، یعنی صلح مبتنی بر قدرت و چه از طریق مذاکره. اکنون به‌نظر می‌آید هر دو را در ارتباط با ایران در پیش گرفته، یعنی توانمندی نظامی را چاشنی دیپلماسی قرارداده است. کارشناس مسائل سیاست‌خارجی تصریح کرد: در حال‌حاضر مذاکرات شروع شده و از هر دوطرف، یک گام درست در مسیر درست محسوب می شود، اگرچه در مذاکرات دور نخست روی کلیات گفت‌وگو شد، اما زمانی که طرفین وارد گفت‌وگوهای بیشتری شوند، جزئیات هم مهم خواهند بود و در نهایت این جزئیات است که سرنوشت کلی مذاکرات را تعیین خواهد کرد.
این استاد دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به اینکه روند مذاکرات بستگی به جزییات دارد، گفت: در هر مذاکره‌ای از طرفین یک حداکثرِ‌حداکثر، یک حداقلِ‌حداکثر، یک حداقلِ‌حداقل وجود دارد. یعنی کشورها در مذاکرات از این الگوها پیروی می‌کنند. اینکه هر کدام از طرفین بین حداکثرِ‌حداکثر تا حداکثرِ‌حداقل، چه میزان انعطافی را نشان دهند، این روند در سرنوشت مذاکرات تعیین‌کننده خواهد بود.
شفیعی با بیان اینکه کشورها موضوعات را ازنظر هزینه- فایده مورد ارزیابی قرار می‌دهند و این بررسی هزینه- فایده است که باعث می‌شود تا کشورها طیفی از یک حداقل‌حداقل انتظارات تا حداکثرحداکثر انتظارات را در پیش بگیرند، تاکید کرد: به اعتقاد من آنچه در مذاکرات میان ایران و آمریکا به‌صورت محوراصلی مبنا قرار خواهد گرفت، این است که هرکدام از دوطرف حداقلِ انتظارات‌شان برآورده شود. دیدگاه حداکثری نه برای ایران و نه برای آمریکا، راه‌گشا نخواهد بود و ممکن است طرفین را به‌سمتی ببرد که هزینه آن بسیار بیشتر از دستاوردهایی است که در نتیجه مذاکره به‌دست می آورند.
هدف ترامپ از مذاکرات
مذاکرات دور اول هنوز کلیدنخورده بود که یک صدای واحد در داخل کشور شنیده می شود و آن، حمایت از تیم مذاکره‌کننده بود. فعالان حزبی با دیدگاه‌ها و بینش‌های مختلف براین باور بودند، باید همراه و همیار دیپلمات های ایرانی باشیم و نقدهایمان را به بعد از اعلام نتایج نهایی موکول کنیم، براین اساس روز یک‌شنبه و پس از پایان مرحله اول مجلسی‌ها حمایتشان را از تیم مذاکره‌کننده ایران اعلام کردند.
در همین رابطه، محمدمهدی شهریاری، عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس می‌گوید: باید از فرصت‌های به‌وجودآمده سریع استفاده کنیم و گروه‌های سیاسی، منافع جناحی خود را کنار گذاشته و فقط به موضوع نظام جمهوری‌اسلامی و ایران توجه کنند. وی هدف ترامپ از به نتیجه‌رسیدن مذاکره با ایران را تحقق وعده‌های انتخاباتی او و بهبود روابط دو کشور برشمرد و گفت: ترامپ در تلاش است موضوع مذاکره با ایران را در دوسال ابتدایی ریاست‌جمهوری خود به نتیجه برساند. این نماینده مجلس با بیان اینکه دوسال پایانی دوره چهارساله ریاست‌جمهوری در آمریکا به‌نحوی است که نقش رییس‌جمهور در تصمیم‌گیری‌ها کمرنگ می‌شود و انتخابات کنگره و سنا ممکن است ترکیب این بخش‌ها را به‌سمت دموکرات‌ها تغییر دهد و مانع انجام برنامه‌های ترامپ شود، تاکید کرد: بر همین اساس او اصرار دارد موضوع روابط ایران با آمریکا را حداقل در حوزه هسته‌ای در کمتر از دوسال به نتیجه برساند.
نظر شما