آگاه: بسیاری از این حوادث، رخدادهایی بوده که به‌دست بشر اتفاق افتاده و برخی نیز بلایای طبیعی که تاثیرعمیقی بر زندگی اشخاص گذاشته است. در این میان، اشاره سینما به نتایج بلایا، اثر رویدادها بر انسان و در نهایت، نیاز به انسانیت برای عبور موفق از این بحران‌ها، توانسته اثرگذاری دوچندانی درباره آینده پس از فجایع داشته باشد. اما برخی بلایا نیز به هیچ‌وجه مورد روایت قرار نگرفته‌اند و همچنان دست‌نخورده باقی مانده‌اند. حکایت جنایاتی که بر مظلومان روا می‌شود، رخدادهایی که به دلایل سیاسی پنهان می‌مانند و نیز بیان اصل مسئله که همان طمع و از بین‌رفتن حس انسان‌دوستی است، همچنان دست‌نخورده باقی‌مانده است. در ادامه به ۱۰ فیلم برگزیده سینمایی دنیا و سه فیلم ایرانی در حوزه حوادث و فجایع اشاره می‌کنیم، با توجه به این موضوع که هر روایت سوگیری راوی خود را دارد و باید به آن توجه داشت. هیچ روایتی را نمی‌توان یافت که قطعا و کاملا صحیح باشد.
۱. تایتانیک/ Titanic ۱۹۹۷
کارگردان: جیمز کامرون
بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، کیت وینسلت
این فیلم داستان کشتی تایتانیک و استقبال مردمی از آن را به‌عنوان دستمایه خود برای روایت شکست تراژیک تبلیغات و بزرگ‌نمایی در مقابل حقیقت و حس انسانی به‌کار گرفته است. مرور این که کشتی عظیم تایتانیک، در عصر خود چگونه نمادی از رفاه، ثروت و تسلط انسان بر فناوری بود و چگونه این رویاها شکست خوردند. فیلم با برخورد کشتی به کوه‌یخ و غرق‌شدن تایتانیک به اوج می‌رسد. نقطه ناامیدی انسان از دستاوردهای خود در برابر طبیعت و سپس، تسلیم آن شدن.
۲. غیرممکن/ The Impossible ۲۰۱۲
کارگردان: خوان آنتونیو بایونا
بازیگران: نائومی واتس، ایوان مکگرگور، تام هالند
خانواده بیل و ماریا به‌همراه سه پسرشان برای تعطیلات به تایلند می‌روند. هنگام لذت‌بردن از استراحتگاه ساحلی، سونامی مهیب سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند رخ می‌دهد. موج عظیم خانواده را از هم جدا می‌کند. ماریا و پسر بزرگش لوکاس (هالند) در میان ویرانی‌ها به‌دنبال کمک می‌گردند، درحالی که بیل با دو پسر کوچک‌ترش در جست‌وجوی آنهاست. فیلم با نمایش مقاومت انسان در برابر فاجعه و اتحاد غریبه‌ها برای کمک به یکدیگر، به‌ویژه صحنه‌های دردناک درمان ماریا در بیمارستان موقت، بیننده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
۳. پس‌فردا/The Day After Tomorrow - ۲۰۰۴
کارگردان: رولاند امریش
بازیگران: دنیس کواید، جیک جیلنهال
جک (کواید)، اقلیم‌شناس، متوجه می‌شود تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند منجر به عصر یخبندان ناگهانی شود. درحالی که رهبران جهان به هشدارهای او بی‌توجهی می‌کنند، طوفان‌های عظیم سراسر نیم‌کره شمالی را دربر می‌گیرد. پسر جک، سم (جیلنهال)، در نیویورک گیر می‌افتد و باید با دوستانش در کتابخانه عمومی از سرما جان‌سالم به در ببرد. جک سفری خطرناک را برای نجات پسرش آغاز می‌کند. فیلم با صحنه‌های خیره‌کننده از یخ‌زدن شهرها و موج یخ‌زده نیویورک به‌یادماندنی شده است.
۴. سن آندریاس/ San Andreas ۲۰۱۵
کارگردان: براد پیتون
بازیگران: دواین جانسون، الکساندرا داداریو
ری گینز (جانسون)، خلبان نجات هلیکوپتر، پس از وقوع زلزله‌ای عظیم در گسل سن‌آندریاس، باید همسر سابقش (کارلا گوجینو) را از لس‌آنجلس و دخترشان بلیک (داداریو) را از سانفرانسیسکو نجات دهد. فیلم با زلزله‌های پیاپی و ویرانی‌های گسترده، از جمله فروپاشی سد هوور و سونامی در خلیج سانفرانسیسکو، بیننده را با اکشن نفس‌گیر و جلوه‌های ویژه خیره‌کننده همراه می‌کند.
۵. در دل دریا/ In the Heart of the Sea ۲۰۱۵
کارگردان: ران هاوارد
بازیگران: کریس همسورث، بنجامین واکر
در سال ۱۸۲۰، کشتی نهنگ‌گیری اسکس توسط نهنگ سفید عظیمی غرق می‌شود. خدمه نجات‌یافته به رهبری اون چیس (همسورث) ۹۰ روز در سه قایق نجات در اقیانوس آرام سرگردان می‌شوند. فیلم با جزئیات تکان‌دهنده‌ای گرسنگی، تشنگی و حتی آدم‌خواری میان بازماندگان را به تصویر می‌کشد. این داستان واقعی الهام‌بخش رمان «موبی دیک» نیز بوده است.
۶. شیوع/ Contagion ۲۰۱۱
کارگردان: استیون سودربرگ
بازیگران: مت دیمون، کیت وینسلت، جود لا
ویروس مرگ‌بار MEV-۱ از خفاش‌ها به انسان منتقل شده و به‌سرعت در جهان پخش می‌شود. فیلم با دنبال‌کردن چندین خط داستانی موازی، از جمله دانشمندان در تلاش برای ساخت واکسن (جود لا)، اپیدمیولوژیست‌هایی که برای کنترل ویروس می‌جنگند (وینسلت) و پدری (دیمون) که سعی دارد از خانواده‌اش در جامعه درحال فروپاشی محافظت کند، واقع‌گرایانه‌ترین تصویر از یک پاندمی جهانی را ارائه می‌دهد.
۷. گردباد/ Twister ۱۹۹۶
کارگردان: یان ده بونت
بازیگران: هلن هانت، بیل پکستون
جو هاردینگ (هانت) و تیمش از دانشمندان طوفان‌ها را برای آزمایش دستگاه جدید «دوروثی» که می‌تواند داده‌های داخلی گردباد را جمع‌آوری کند، تعقیب می‌کنند. همزمان، جو باید با بازگشت همسر سابقش بیل (پکستون) که با نامزد جدیدش آمده، کنار بیاید. فیلم با صحنه‌های نفس‌گیری از تخریب گردبادها، ازجمله حمله گردباد به سینمای روباز و کشته‌شدن یکی از اعضای تیم، بیننده را میخ‌کوب می‌کند.
۸. گرینلند/ Greenland ۲۰۲۰
کارگردان: ریک رومن واو
بازیگران: جرارد باتلر
جان گریتی (باتلر) و خانواده‌اش در میان انتخاب‌شدگان برای پناهگاه‌های امن در برابر برخورد شهاب‌سنگ «کلارک» به زمین هستند. در سفر پرخطر به گرینلند، آنها با هرج‌ومرج اجتماعی، جدایی اجباری و مبارزه برای زنده‌ماندن روبه‌رو می‌شوند. فیلم با تمرکز بر رابطه انسانی و فداکاری خانوادگی، از کلیشه‌های فیلم‌های فاجعه فراتر می‌رود.
۹. تنها شجاعان/ Only the Brave ۲۰۱۷
کارگردان: جوزف کوشینسکی
بازیگران: جاش برولین، مایلز تلر
این فیلم براساس ماجرای واقعی گروه آتش‌نشانان گرانیت مانتن هات‌شاتز است که در سال ۲۰۱۳ در آتش‌سوزی یارنل هیل در آریزونا جان باختند. داستان تمرکز ویژه‌ای بر رابطه میان اریک مارش (برولین)، رهبر گروه و برندان مک‌دون (تِلِر)، معتاد بهبودیافته دارد که می‌خواهد ثابت کند شایسته عضویت در این تیم نخبه است. صحنه پایانی که آتش‌نشانان درحالی که پتوهای ضدحریق دور خود پیچیده‌اند می‌میرند، بسیار تکان‌دهنده است.
۱۰. زندگی و دیگر هیچ/ And Life Goes On ۱۹۹۲
کارگردان: عباس کیارستمی
پس از زلزله ویرانگر رودبار در سال ۱۹۹۰، کارگردانی (با بازی پسر کیارستمی) به منطقه زلزله‌زده سفر می‌کند تا بازیگران فیلم قبلی‌اش «خانه دوست کجاست؟» را پیدا کند. در طول سفر، او با مقاومت و امید بازماندگان روبه‌رو می‌شود که به‌رغم ازدست‌دادن همه چیز، به زندگی ادامه می‌دهند. فیلم با نگاهی انسان‌گرایانه و مستندگونه، فاجعه را از دید مردم عامی می‌بیند.
فیلم‌های ایرانی راوی بلایای طبیعی:
در کنار فیلم‌های خارجی، فیلم‌های ایرانی نیز برای روایت فردای فاجعه ساخته شده‌اند که نگاه انسانی به حوادث را روایت کنند. در این میان، چند فیلم به شکلی خاص به موضوع بلایای طبیعی داشته‌اند و آن را دستمایه روایت خود کرده‌اند.
مینای شهر خاموش (امیرشهاب رضویان): داستان پزشکی که پس از ۳۳ سال به بم بازمی‌گردد و در جست‌وجوی عشق قدیمی‌اش با ویرانی‌های زلزله بم روبه‌رو می‌شود.
بیدار شو آرزو (کیانوش عیاری): مستندی تکان‌دهنده از روزهای پس از زلزله بم که صحنه‌های واقعی از آواربرداری و خاکسپاری قربانیان را نشان می‌دهد.
دل بی‌قرار (قربان محمدپور): روایت خواهر و برادری که در زلزله رودبار ۱۳۶۹ از هم جدا می‌شوند و سال‌ها بعد یکدیگر را می‌یابند.
این فیلم‌ها هرکدام با نگاهی متفاوت به بلایای طبیعی و واکنش انسان‌ها در برابر فاجعه می‌پردازند. از جلوه‌های ویژه خیره‌کننده هالیوود تا روایت‌های واقع‌گرایانه سینمای ایران، همگی تلاش می‌کنند تا عمق تراژدی و همچنین مقاومت انسان را به تصویر بکشند. در نهایت، این انسان و انسانیت است که پیروز می‌شود و احساسات انسانی، نقش اساسی در جان‌به‌در بردن بشر ایفا می‌کند.
نمایش چنین اتفاقاتی، بیان‌کننده نیاز انسان به زندگی و امیدواری است. تا جایی که نوع آدمی با همکاری و همراهی، بتواند از پس حوادث بر بیاید و خود را با امید، در عرصه مقاومت نگه دارد. همچنین تلنگری هستند برای توجه به عواقب رفتارهای ما در قبال طبیعت، در قبال خود و در پس آن، توجه به نقاط ضعف انسان در شرایط بحرانی.
سینما، خود را ناظری می‌داند که مشغول هشداردادن به ما برای رخ‌ندادن فجایع جدید است. با این وجود، همچنان روایت جذاب و نگاهی دقیق به ماجراهای جنایت‌بار بشری، به‌ویژه جنایات رژیم صهیونیستی و جنایات حقیقی غرب تولید نشده و سینما، با محدودیت‌های سیاسی خود، از نگاه‌کردن به فجایعی که امروز پیش چشم بشر رخ می‌دهد، پرهیز کرده است. شاید با روایت غیرسیاسی و انسانی جریان‌های موجود در جهان، بتوان جنایاتی را که به نام بشر و در حق بشر انجام می‌شود، به‌صورتی مناسب روایت کرد تا آگاهی مردم از وقایع و فجایع حقیقی روزگار خود، بیش و بیشتر شود.
نظر شما