آگاه: در سال‌های گذشته، جنگ غزه و رژیم اشغالگر صهیونیستی، نمونه روشنی از تاثیرگذاری فناوری بر جنگ اطلاعاتی بوده‌اند. در جریان درگیری سال ۲۰۲۱ میان رژیم صهیونیستی و حماس، هزاران پست در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که بسیاری از آنها شامل تصاویر و ویدیوهایی بودند که یا از جنگ‌های دیگر گرفته شده بودند یا با کمک نرم‌افزارهای ویرایش تصویر و هوش مصنوعی تولید شده بودند. بررسی‌های نهادهای راستی‌آزمایی مانند Bellingcat (بلینگ‌کت یک گروه روزنامه‌نگاری تحقیقی و غیرانتفاعی است که در زمینه اطلاعات باز (OSINT) و راستی‌آزمایی فعالیت می‌کند) و BBC Verify نشان داد که تعداد زیادی از این ویدیوها، بدون مبنای واقعی، افکار عمومی را در جهت خاصی هدایت می‌کردند. در حمله نظامی رژیم صهیونیستی به کشور ما، این الگو با شدت بیشتری تکرار شده است. شبکه‌هایی مانند تیک‌تاک، ایکس (توییتر سابق) و اینستاگرام پر از ویدیوهایی هستند که ادعا می‌کنند حملات موشکی، انفجارها یا نابودی زیرساخت‌های کلیدی را به تصویر می‌کشند اما بسیاری از این ویدیوها با استفاده از هوش مصنوعی تولید شده‌اند. این محتواها اغلب توسط ربات‌ها و حساب‌های خودکار (bot accounts) منتشر و بازنشر می‌شوند؛ حساب‌هایی که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، واکنش کاربران را تجزیه ‌و تحلیل کرده و محتواهایی تولید می‌کنند که احتمال مشارکت (لایک، بازنشر، کامنت) بیشتری دارند. به ‌عبارت دیگر، هوش مصنوعی تنها سازنده تصویر نیست؛ بلکه طراح استراتژی انتشار و هدایت‌گر احساسات عمومی نیز هست. 
در سوی دیگر، رسانه‌ها و نهادهای رسمی نیز از هوش مصنوعی برای تحلیل سریع داده‌ها، شناسایی محتواهای جعلی و مقابله با اطلاعات غلط استفاده می‌کنند. برای مثال، تیم Euroverify در یورونیوز با بهره‌گیری از AI، توانسته است منشا برخی از ویدیوهای جعلی را شناسایی و با شواهد دقیق آنها را بی‌اعتبار کند.
یکی از بارزترین جلوه‌های استفاده از هوش مصنوعی در این جنگ، بهره‌گیری از پهپادهای مجهز به الگوریتم‌های یادگیری ماشینی است. هم کشور ما و هم رژیم غاصب صهیونیستی، سرمایه‌گذاری چشمگیری در توسعه پهپادهای تهاجمی و شناسایی کرده‌اند. پهپادهایی که اکنون قادرند بدون نیاز به هدایت لحظه ‌به‌ لحظه انسانی، اهداف را شناسایی، اولویت‌بندی و حتی نابود کنند. رژیم صهیونیستی با برخورداری از فناوری پیشرفته و همکاری‌های نظامی با آمریکا، از پهپادهایی با سامانه‌های AI بهره می‌برد که قادرند به‌صورت خودکار مسیرهای امن را برای نفوذ به عمق خاک سرزمین‌های هدف انتخاب کرده و خود را از رادارها مخفی کنند. در مقابل کشور ما نیز با تکیه بر دانش بومی و تجربیات جنگ‌های نیابتی در منطقه، موفق به توسعه پهپادهایی شده که می‌توانند از هوش مصنوعی برای مانوردهی در شرایط پیچیده استفاده کنند. استفاده از AI در سیستم‌های دفاع هوایی، موشک‌های هدایت‌شونده و تجزیه‌ و تحلیل لحظه‌ای اطلاعات ماهواره‌ای نیز از دیگر زمینه‌هایی است که نشان می‌دهد این فناوری نه تنها در خط مقدم، بلکه در اتاق‌های فرماندهی نیز نقش‌آفرین شده است. 

تهدیدات هوش مصنوعی در میدان جنگ
نکته نگران‌کننده اینجاست که مرز میان واقعیت و جعل، در چنین فضایی به‌شدت کمرنگ شده است. در فضای بحران، کاربران اغلب پیش از راستی‌آزمایی، اطلاعات را بازنشر می‌کنند. همین موضوع موجب می‌شود حتی روایات دروغین، آثار واقعی سیاسی و روانی بر مخاطبان بگذارند؛ از تشویق به خشونت گرفته تا تحریک احساسات قوم‌گرایانه و ایجاد بی‌اعتمادی به رسانه‌های معتبر. در نهایت جنگ رسانه‌ای میان ایران و رژیم صهیونیستی اکنون به عرصه‌ای تبدیل شده که در آن هوش مصنوعی می‌تواند حقیقت را دفن یا آشکار کند؛ بستگی دارد که چه کسی آن را در اختیار دارد و با چه نیتی از آن استفاده می‌کند.
 درگیری اطلاعاتی و رسانه‌ای، جبهه‌ای موازی و گاه موثرتر در جنگ است. در این زمینه، هوش مصنوعی نقشی دوگانه دارد؛ از یک‌سو، ابزار توانمندی برای تحلیل داده‌ها، شناسایی کمپین‌های اطلاعاتی و مقابله با اخبار جعلی است و از سوی دیگر، وسیله‌ای برای تولید محتواهای جعلی و گمراه‌کننده. همانطور که گفته شد در هفته‌های اخیر، موجی از ویدیوهای جعلی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که ادعا می‌کنند حملات هوایی رژیم اشغالگر قدس به مراکز هسته‌ای ایران را نشان می‌دهند. در حالی که بررسی‌های انجام‌شده توسط نهادهای راستی‌آزمایی مانند Euroverify نشان داد که بسیاری از این ویدیوها با استفاده از فناوری‌های AI، از جمله تولید تصویر با هوش مصنوعی و Deepfake ساخته شده‌اند. این ویدیوها که در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام و ایکس (توییتر سابق) دست‌به‌دست می‌شوند، نقش مهمی در شکل‌دهی افکار عمومی ایفا می‌کنند؛ گاه به نفع یکی از طرفین و گاه تنها با هدف ایجاد وحشت و ابهام. 

تهدیدات اخلاقی و امنیتی

 هرچند استفاده از هوش مصنوعی در میدان جنگ می‌تواند باعث افزایش دقت و کاهش تلفات غیرنظامی شود اما تهدیدهای جدی‌ای نیز به همراه دارد. یکی از نگرانی‌های مهم، امکان صدور تصمیم‌های مرگ‌بار توسط سامانه‌های خودکار است. اگر یک پهپاد مجهز به هوش مصنوعی، بدون نظارت انسانی، تصمیم به شلیک بگیرد و هدف را اشتباه تشخیص دهد، پیامدهای فاجعه‌باری در پی خواهد داشت. از سوی دیگر قدرت هوش مصنوعی در تولید محتواهای جعلی می‌تواند به افکار عمومی آسیب بزند و روند تصمیم‌گیری سیاسی را در داخل کشورها مختل کند. در کشوری ما که ساختار رسانه‌ای آن بیشتر بر مبنای نهادها و سیستم‌های کنترل و نظارت دولتی است، گسترش اخبار و ویدیوهای جعلی می‌تواند منجر به بی‌اعتمادی عمومی شود. در رژیم اشغالگر نیز، این نوع اطلاعات نادرست باعث وحشت عمومی یا تغییر در افکار انتخاباتی می‌شود. 

شمشیر دو لبه هوش مصنوعی
 جنگ میان ایران و رژیم غاصب قدس، در حال ورود به عصری جدید از تقابل‌های فناورانه است. هوش مصنوعی در این میان، نه ‌تنها ابزار برتری نظامی بلکه عنصری حیاتی در میدان نبرد اطلاعاتی به‌شمار می‌آید. استفاده مسئولانه از این فناوری، به همراه نظارت بین‌المللی و تدوین قوانین اخلاقی در زمینه کاربرد نظامی AI، می‌تواند به جلوگیری از فجایع انسانی کمک کند. با این حال در شرایطی که رقابت تسلیحاتی همچنان ادامه دارد و اعتماد میان کشورها در سطحی نازل قرار دارد، بعید به‌نظر می‌رسد که این مسیر به‌زودی کنترل‌پذیر شود. در واقع همان‌طور که جنگ‌های قرن بیستم با فناوری هسته‌ای تعریف شدند، جنگ‌های قرن بیست‌ویکم احتمالا با هوش مصنوعی شناخته خواهند شد و جنگ میان ما و رژیم صهیونیستی یکی از اولین نمونه‌های آن است.

راستی‌آزمایی ویدیوهای منتشرشده رژیم صهیونیستی

مارد گوین جونز در گزارش تحلیلی روز ۱۶ ژوئن که در یورونیوز منتشر شده است، می‌نویسد: «با شدت گرفتن درگیری‌های نظامی میان ایران و اسرائیل برای چهارمین روز متوالی، حجم زیادی از ویدیوهای مشکوک و غیرموثق در فضای مجازی منتشر شده‌اند که مدعی نمایش حملات هوایی و موشکی میان این دو کشور هستند. تیم راستی‌آزمایی و صحت‌سنجی یورونیوز، با نام «یورو وریفای»، به بررسی دقیق این ویدیوها پرداخته تا اصالت آنها و مکان دقیق حملات ادعایی را تایید یا رد کند. در فضایی که اطلاعات نادرست می‌توانند به سرعت گسترش یابند، راستی‌آزمایی این‌گونه محتوا اهمیتی حیاتی دارد؛ چراکه به شفاف‌سازی وقایع، مقابله با اطلاعات جعلی و حفظ اعتبار رسانه‌ها کمک می‌کند.
این شبکه خبری، در ادامه می‌نویسد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از ویدیوهایی که در شبکه‌هایی چون تیک‌تاک، اینستاگرام، فیس‌بوک و شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به‌طور گسترده پخش شده‌اند، با استفاده از فناوری هوش مصنوعی تولید شده‌اند. در یکی از این ویدیوها، ادعا شده که حمله هوایی اسرائیل موجب انفجار در یک نیروگاه ایرانی شده است اما با دقت در تصاویر، نشانه‌هایی از ساختگی‌بودن ویدیو آشکار می‌شود: اشعه‌هایی مصنوعی از برج‌های خنک‌کننده ساطع می‌شوند و برخی از نیروهای امدادی به طرز غیرواقعی در تصویر محو می‌شوند. این ویدیو در مدت کوتاهی صدها هزار بازدید در تیک‌تاک داشته است. 
در ادامه این گزارش با میان‌تیتر «ویدیوهای قدیمی با روایت‌های جدید» آمده: از سوی دیگر، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی ویدیوهایی قدیمی از حوادثی نامرتبط را بازنشر کرده‌اند و آنها را به درگیری‌های فعلی نسبت داده‌اند. برای مثال حساب عربی شبکه الجزیره در ایکس، ویدیویی از آتش‌سوزی در ساختمانی مسکونی را با این توضیح منتشر کرد که این آتش‌سوزی نتیجه حمله موشکی ایران به تل‌آویو بوده است، اما جست‌وجوی معکوس تصویر نشان می‌دهد این ویدیو نخستین‌بار، اوایل‌ماه می در فضای مجازی منتشر شده و نمی‌تواند به درگیری‌های اخیر مربوط باشد. همچنین مشخص شد که همین ویدیو در تاریخ ۱۰ می از سوی یک کاربر فیس‌بوک منتشر شده بود که ادعا می‌کرد این تصاویر مربوط به درگیری‌های مرزی میان هند و پاکستان است؛ در حالی که صحت این ادعا نیز تایید نشده است. 
در پایان این گزارش آمده است: در نمونه‌ای دیگر، تصویری ادعا می‌کند که انفجاری در یک پالایشگاه نفتی ایران بر اثر حمله هوایی اسرائیل رخ داده است. اما بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد این تصویر مربوط به انفجار یک کارخانه پتروشیمی در شهر ایلام در نوامبر۲۰۲۰ است و هیچ ارتباطی با تحولات اخیر ندارد.