آگاه: «گرنیکا» از تاثیرگذارترین نقاشی‌های جنگ یا ضدجنگ است. اثری معروف از نقاش نامدار اسپانیایی؛ پابلو پیکاسو. تصویری از بمباران دهکده گِرنیکا در شمال این کشور توسط بمب‌افکن‌های آلمان نازی در ۲۶ آوریل ۱۹۳۷، در خلال جنگ داخلی اسپانیا. این اثر در ابعاد تنزدیکا ۳٫۵ در ۷٫۵ متر در همان سال در فرانسه در زمان تبعید پیکاسو به نمایش عمومی درآمد. اثری که به سبک عکس‌های خبری، تم‌سیاه‌وسفید دارد.
فرانسیسکو گویا، نقاش اسپانیایی بین سال‌های ۱۸۱۴ تا ۱۸۱۵ اثری از تیرباران شهروندان مادریدی توسط سربازان امپراتوری فرانسه در سال‌های اشغال اسپانیا خلق کرده است. این نقاشی با ابعاد ۲۶۶ × ۳۷۵ سانتیمتر که «سوم ماه مه ۱۸۰۸» نام دارد، از خاطره‌انگیزترین آثار ضدجنگ محسوب می‌شود. تمرکز اثر بر مردی است که با پیراهن سفید و شلوار زرد در میان محکومان قرار گرفته و فضای تیره نقاشی و لباس درخشان او از مشخصات اثر است. چهره سربازها به‌عکس کشته‌ها، پشت به مخاطب بوده و دیده نمی‌شود.
«چهره جنگ» دیگر اثری است که به موضوع جنگ می‌پردازد. این نقاشی سوررئال اثر سالوادور دالی، اهل اسپانیا است و در سال ۱۹۴۰ بین پایان جنگ داخلی اسپانیا و آغاز جنگ جهانی دوم با ابعاد ۶۴ در ۷۹ سانتیمتر کشیده شد. نقاشی سری بی‌بدن گرفتار در خشکی و مارها را نشان می‌دهد که در حفره اسکلت مانند چشم‌ها و دهان هم چهره‌های دیگری به چشم می‌خورد.
کته اشمیت کولیتس، نقاش آلمانی است که به دلیل پرداختن به موضوعات فشار و وحشت جنگ در آثارش شناخته می‌شود. او آثارش را با محوریت جنگ، فقر، طبقه کارگر و گرسنگی خلق می‌کرد. جوان‌ترین پسرش در هفته اول جنگ جهانی اول کشته شد و پس از آن کته به افسردگی دچار شد. مجموعه جنگ دهقانان و اثر «پس از نبرد» فضایی تیره و دردناک را به نمایش می‌گذارد.
«نبرد اسکندر در ایسوس» در سال ۱۵۲۹ توسط هنرمند آلمانی، آلبرشت آلتدورفر در ابعاد ۱۵۸ × ۱۲۰ سانتیمتر نقاشی شده و نبرد ایسوس در سال ۳۳۳ پیش از میلاد را نشان می‌دهد که در آن اسکندر مقدونی بر داریوش سوم غلبه می‌کند. این نقاشی به‌عنوان شاهکار برجسته آلتدورفر شناخته می‌شود. تعدد چهره‌ها و گرایش به منظره‌پردازی حالت ویژه این نقاشی است.
ادوارد هاپر تابلوی نقاشی «شب زنده داران» را در سال ۱۹۴۲ پس از حمله ژاپن به پرل هاربر در زمان جنگ جهانی دوم خلق کرده است، زمانی که فضایی تیره و نامشخص از جنگ، سراسر آمریکا را فرا گرفته بود. دلتنگی و حس تعلیق در شهری راکد و خاموش به‌خوبی در کار دیده می‌شود. این اثر با ابعاد ۸۴ در ۱۵۲ سانتیمتر با کمپوزیسیونی منحصربه‌فرد از رستورانی کوچک در خیابان گرینویچ نیویورک تاثیر گرفته است.
در این میان، نمونه‌ای ایرانی هم خالی‌ازلطف نیست. تابلوی «فتح تهران» که در مجموعه صاحبقرانیه کاخ نیاوران نگهداری می‌شود، یکی از این آثار است. این تابلو که نقاش آن شناسایی نمی‌شود، در پنج قطعه و در یک قاب به موضوع فتح تهران به دست نیروهای مخالف استبداد محمدعلی شاه می‌پردازد. ظاهرا بعد از مشروطه و با ابعاد ۱۹۰ در ۲۹۶ سانتیمتر نقاشی شده است.
۲۹ تیر ۱۴۰۴ - ۱۱:۲۶
کد خبر: ۱۴٬۷۲۲
نقاشی‌ها یکی از ماندگارترین واکنش‌ها به فضای جنگی است. وقتی بحران‌های زمان جنگ هر فرصتی برای انسانیت را محدود می‌کنند. به اضافه نقاشی‌ها برای غایبان فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی روایت جنگ را چنان که نقاش دیده است، تعریف خواهند کرد. به‌این‌ترتیب، هیچ جنگی تمام نمی‌شود و صورت تاریخ پرخواهد ماند از زخم‌های کهنه و آزاردهنده جنگ. نقاشی‌ها خود را موظف نمی‌کنند که جنگ را به‌مثابه تاریخ ثبت و روایت کنند، اما با همه احساسات خالی از تاریخ نیستند. اغلب آدم‌های جنگ‌زده، فجایع و آثار روانی را به تصویر می‌کشند و اگر چه با روحیه هنرمندانه و لطیف، همواره قضاوت دارند اما نظر نهایی را به عهده بیننده می‌گذارند.
نظر شما