آگاه: در ایران، سبک امپرسیونیسم به معنای واقعی کلمه و به شکل جنبشی سازمان‌یافته، هرگز شکل نگرفت. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد که مهم‌ترین آن، فاصله زمانی و فرهنگی بود. زمانی که امپرسیونیسم در فرانسه به اوج خود می‌رسید، در ایران جنبش‌های هنری دیگری مانند مکتب کمال‌الملک و نقاشی قهوه‌خانه‌ای غالب بودند. درک و پذیرش نور و رنگ به شیوه امپرسیونیست‌ها که با سنت‌های نقاشی ایرانی و اسلامی - که بر خط و طرح تاکید داشتند - متفاوت بود، به زمان بیشتری نیاز داشت. علاوه بر این، نبود ارتباطات فرهنگی و هنری گسترده با اروپا، دسترسی کم هنرمندان ایرانی به آثار اصلی و منابع آموزشی این سبک را محدود می‌کرد. با این حال، در دهه‌های بعد با اعزام دانشجویان به اروپا و آشنایی با گالری‌ها و موزه‌های غربی، تاثیرات این سبک به‌تدریج در آثار برخی هنرمندان ایرانی پدیدار شد. این هنرمندان، با تلفیق تکنیک‌های امپرسیونیستی با نگاه ایرانی به طبیعت و زندگی، سبکی منحصر به ‌فرد را خلق کردند که در نوع خود قابل‌توجه است. در ادامه به معرفی ۱۰ نقاش برجسته ایرانی که از امپرسیونیسم الهام گرفته‌اند و بخشی از کارنامه هنری آنها خواهیم پرداخت.

علی‌محمد حیدریان
علی‌محمد حیدریان (۱۲۷۵ - ۱۳۶۹) را می‌توان یکی از پیشگامان نقاشی مدرن ایران و از جمله نقاشانی دانست که با وجود تاکید بر سنت‌های نقاشی کمال‌الملک، در آثارش نگاهی مدرن و تحت تاثیر امپرسیونیسم را نیز به نمایش گذاشت. او که از شاگردان مستقیم کمال‌الملک بود، پس از پایان تحصیلات خود در مدرسه صنایع مستظرفه، به فرانسه رفت و با هنر مدرن اروپا آشنا شد. آثار حیدریان، به‌خصوص در منظره‌نگاری‌هایش پر از نور و رنگ‌های شاداب است و ضربات قلم‌موی او حالتی سریع و لحظه‌ای دارد که یادآور امپرسیونیست‌هاست. او در نقاشی‌هایش از طبیعت ایران، به خصوص کوه‌ها و دشت‌های شمال، از یک پالت رنگی غنی و زنده استفاده می‌کرد که با روحیه امپرسیونیستی کاملا همخوان است. 

محمود جوادی‌پور
محمود جوادی‌پور (۱۲۹۹ - ۱۳۹۱) یکی از بنیان‌گذاران هنر مدرن در ایران است که در طول فعالیت هنری خود، سبک‌های مختلفی را تجربه کرد. با اینکه او بیشتر به خاطر فعالیت‌هایش در گروه «خروس جنگی» و سبک انتزاعی‌اش شناخته می‌شود، اما در دوران اولیه فعالیت خود، به شدت تحت‌تاثیر امپرسیونیسم و به‌خصوص پست‌امپرسیونیسم قرار داشت. جوادی‌پور در آثار خود، با استفاده از رنگ‌های درخشان و ترکیب‌بندی‌های پویا، فضایی پرتحرک و سرشار از زندگی خلق می‌کرد. او به خصوص در نقاشی‌های منظره و طبیعت بی‌جان، نگاهی شخصی و احساسی به موضوع داشت که یادآور آثار ونگوک است.

سهراب سپهری
سهراب سپهری (۱۳۰۷ - ۱۳۵۹)، شاعر و نقاش برجسته ایرانی اگر چه هرگز خود را در قالب یک سبک خاص محدود نکرد، اما در بسیاری از آثارش، تاثیرات عمیق امپرسیونیسم و به‌خصوص پست‌امپرسیونیسم را می‌توان دید. سپهری با استفاده از رنگ‌های لطیف و ضربات قلم‌موی کوتاه و ظریف، منظره‌ها و طبیعت را به شکلی شاعرانه و احساسی به تصویر می‌کشید. نقاشی‌های او از درختان، کاشانه‌ها و دشت‌های کاشان، سرشار از نور، آرامش و لطافت است که یادآور آثار مونه و سزان است. سپهری با نقاشی، احساسات و نگاه درونی خود را به دنیای بیرون منعکس می‌کرد و در این مسیر از هر ابزار و سبکی که به بیان این احساسات کمک می‌کرد، بهره می‌برد.

مارکو گریگوریان

مارکو گریگوریان (۱۳۰۴ - ۱۳۸۵)، نقاش، طراح و مجموعه‌دار ارمنی‌تبار ایرانی، از جمله هنرمندانی بود که در آثار اولیه خود، به تاثیرات امپرسیونیسم توجه نشان داد. او که تحصیلات خود را در ایتالیا به پایان رساند، در بازگشت به ایران با تلفیق هنر غربی و سنت‌های هنری ایران، آثار منحصر به ‌فردی را خلق کرد. گریگوریان در نقاشی‌هایش از منظره و زندگی روزمره، از رنگ‌های گرم و نور طبیعی استفاده می‌کرد و ضربات قلم‌موی او حالتی آزاد و رها داشت. هر چند که سبک اصلی او به سمت نقاشی با خاک و طبیعت‌گرایی انتزاعی گرایش پیدا کرد، اما ردپای تاثیرات امپرسیونیسم در آثار اولیه و به‌ویژه طراحی‌های او مشهود است.

ژازه تباتبایی

ژازه تباتبایی (۱۳۰۵ - ۱۳۸۶)، نقاش و مجسمه‌ساز نوگرای ایرانی، در آثار خود به شکلی متفاوت از امپرسیونیسم الهام گرفت. او با استفاده از مواد و تکنیک‌های غیرمتعارف، مجسمه‌ها و نقاشی‌هایی را خلق کرد که حالتی پویا و پر از حرکت داشتند. هر چند که سبک او به سمت هنر خام و انتزاعی گرایش داشت، اما در بسیاری از آثارش به خصوص نقاشی‌هایی که از طبیعت و منظره خلق می‌کرد، از رنگ‌های تند و ضربات قلم‌موی سریع و رها استفاده می‌کرد که یادآور امپرسیونیست‌هاست. ژازه، با نگاهی منحصر به فرد به هنر، توانست پلی بین سنت و مدرنیته ایجاد کند و تاثیرات غربی را با روحی ایرانی تلفیق کند.

حسین زنده‌رودی

حسین زنده‌رودی (۱۳۱۶- ) یکی از برجسته‌ترین نقاشان نوگرای ایران و از پیشگامان سبک «نقاشی‌خط» است. اگر چه سبک اصلی او به نقاشی‌خط نزدیک است اما در برخی از آثار او، به‌ویژه در ترکیب‌بندی‌ها و استفاده از رنگ‌ها، می‌توان تاثیراتی از امپرسیونیسم و پست‌امپرسیونیسم را دید. او با استفاده از رنگ‌های تند و پرانرژی و ترکیب آنها با خطوط و نقوش سنتی ایرانی، فضایی پویا و پرتحرک را خلق می‌کرد. آثار او، هر چند که از فرم و محتوای نقاشی امپرسیونیستی فاصله دارند، اما از نظر روحی و حس و حالی که در آنها جاری است، به نوعی با این سبک همخوان هستند.

میراثی پنهان و پویا
در پایان باید گفت، اگر چه امپرسیونیسم هرگز به عنوان یک جنبش مستقل در ایران ظهور نکرد، اما تاثیرات آن را می‌توان در آثار بسیاری از هنرمندان ایرانی، به شکل‌های مختلف مشاهده کرد. این هنرمندان، با تلفیق سنت‌های هنری ایران با تکنیک‌های مدرن غربی، توانستند آثاری منحصربه‌فرد و ماندگار را خلق کنند. این آثار نه‌تنها پلی بین شرق و غرب هستند، بلکه نشان‌دهنده توانایی هنر در عبور از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی است. هر یک از این هنرمندان به سهم خود، به غنای هنر ایران افزودند و یادآوری می‌کنند که هنر یک زبان جهانی است که مرز نمی‌شناسد.

جعفر پتگر

جعفر پتگر (۱۲۹۹ - ۱۳۸۴)، گارگر فرش و نقاش برجسته معاصر، یکی دیگر از هنرمندانی است که در آثارش، تاثیرات امپرسیونیسم را به شکل متفاوتی به نمایش گذاشت. جعفر پتگر به همراه برادرش علی اصغر پتگر نقش موثری در شکل‌گیری جریان تحول و نوگرایی در تاریخ نقاشی نوین ایران در محل تلاقی سنت و مدرنیته داشت. وی در تبریز در مکتب استاد میرمصور ارژنگی با مبادی این هنر آشنا شد و سپس به همراه برادرش به تهران آمد و از نخستین هنر آموزان مکتب کمال‌الملک در مدرسه صنایع مستظرفه شد. او که در نقاشی پرتره و طبیعت بی‌جان مهارت داشت، از رنگ‌های لطیف و ضربات قلم‌موی نرم برای خلق فضایی آرام و صمیمی استفاده می‌کرد. نقاشی‌های او از گل‌ها و طبیعت، با دقت و ظرافت خاصی به تصویر کشیده شده‌اند و در آنها، نور و رنگ نقش اساسی را ایفا می‌کنند. پتگر با نگاهی شاعرانه به دنیای اطراف، توانست آثار ماندگاری را خلق کند که یادآور نقاشان امپرسیونیست فرانسوی است.

سیراک ملکنیان

سیراک ملکنیان (۱۹۳۰ - ۲۰۲۴)، نقاش نوگرای ارمنی‌تبار ایرانی، از جمله هنرمندانی بود که در آثار خود به شکل آشکاری از امپرسیونیسم و به‌ویژه پست‌امپرسیونیسم الهام گرفت. او که تحصیلات خود را در ایتالیا به پایان رسانده بود، در نقاشی‌هایش از منظره و طبیعت، از رنگ‌های تند و ضربات قلم‌موی پرتحرک استفاده می‌کرد. ملکنیان با نگاهی منحصر به فرد به طبیعت، توانست فضایی شخصی و احساسی را در آثار خود خلق کند. نقاشی‌های او از درختان و منظره‌ها، سرشار از نور و رنگ هستند و حالتی پویا و پرانرژی دارند.

رضا بانگیز

رضا بانگیز (۱۳۱۶- ) یکی دیگر از نقاشان و مجسمه‌سازان معاصر ایرانی است که در آثارش، از امپرسیونیسم و به‌ویژه پست‌امپرسیونیسم الهام گرفته است. او که تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبا به پایان رسانده، در نقاشی‌هایش از منظره و زندگی روزمره، از رنگ‌های تند و ضربات قلم‌موی پرانرژی استفاده می‌کند. بانگیز با نگاهی شاعرانه به دنیای اطراف، توانسته است فضایی شخصی و احساسی را در آثار خود خلق کند. نقاشی‌های او از طبیعت و منظره‌ها، سرشار از نور و رنگ هستند و حالتی پویا و پرتحرک دارند.

قاسم حاجی‌زاده

قاسم حاجی‌زاده (۱۳۲۶- ) یکی از نقاشان معاصر ایرانی است که با آثارش، تصویری متفاوت از جامعه و فرهنگ ایران را به نمایش گذاشته است. هر چند که سبک او به سمت پاپ آرت و فوتورئالیسم گرایش دارد، اما در برخی آثار او به‌ویژه در نقاشی‌های اولیه و پرتره‌هایش، می‌توان تاثیراتی از امپرسیونیسم را دید. او با استفاده از رنگ‌های تند و ضربات قلم‌موی آزاد، چهره‌ها و فضاهایی را خلق می‌کند که حالتی نوستالژیک و در عین حال مدرن دارند. حاجی‌زاده با ترکیب تصاویر قدیمی و تکنیک‌های نقاشی مدرن، توانسته است آثاری منحصربه‌فرد را خلق کند که از نظر فرم و محتوا قابل‌توجه هستند.