آگاه: جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۴۰۰ به عضویت رسمی سازمان همکاری شانگهای درآمده است. کشورهای چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان و بلاروس دیگر اعضای دائمی این سازمان هستند. کشورهای دیگری ازجمله مغولستان به‌عنوان عضو ناظر و همچنین ارمنستان، جمهوری آذربایجان، کامبوج، نپال، سری‌لانکا، ترکیه، عربستان سعودی، قطر، مصر، کویت، مالدیو، میانمار، امارات و بحرین نیز شرکای گفت‌وگوی این سازمان هستند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، سفیر ایران در چین با اشاره به اهمیت اجلاس شانگهای و شانگهای پلاس در گفت‌وگو با صداوسیما با بیان اینکه دراین اجلاس ۱۰ تن از سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درکنار سران ۱۰ کشور ناظر و ۱۰ تن از دبیرکل‌های سازمان‌های منطقه‌ای بین‌المللی ازجمله دبیرکل سازمان ملل شرکت می‌کنند گفت: امسال که چین ریاست دوره سازمان شانگهای را برعهده داشت بیش از ۱۰۰ نشست و کمیته تخصصی برگزارشد که جمهوری اسلامی ایران در همه این نشست‌ها در سطح وزرا و حتی روسای قوه شرکت کرد.
دیدار و رایزنی با «ولادیمیر پوتین» و حضور به‌عنوان میهمان ویژه در مراسم رژه بزرگ روز پیروزی در پکن که در آن آخرین فناوری‌های نظامی چین در حوزه دفاعی و نظامی به نمایش گذاشته خواهد شد، از دیگر برنامه‌های سفر رئیس جمهور به چین است. پزشکیان درحالی در چین به دیدار همتای روسِ خود خواهد رفت که دو طرف، آخرین بار ۲۸ دی ۱۴۰۳ در کاخ کرملین با یکدیگر دیدار و در پایان این مذاکرات، معاهده جامع راهبردی میان دو کشور را امضا کردند.
همچنین کرملین روز جمعه اعلام کرد که رئیس‌جمهور روسیه از ۹ تا ۱۲ شهریور به چین سفر می‌کند. بر این اساس، وی در دو روز نخست سفر خود در تیانجین در اجلاس سازمان همکاری شانگهای شرکت و سخنرانی می‌کند و با رهبران برخی کشورها دیدار خواهد کرد.
رهبران کشورهای سازمان همکاری شانگهای روز دوشنبه ۱۰ شهریور در نشستی در قالب کشورهای ناظر، شرکای گفت‌وگو و کشورهای دعوت شده توسط ریاست دوره‌ای این سازمان (چین) و سازمان‌های بین‌المللی با عنوان شانگهای پلاس نیز حضور خواهند یافت. بر این اساس، نشست سه‌جانبه‌ای بین رؤسای جمهور روسیه، چین و مغولستان روز سه‌شنبه ۱۱ شهریور در پکن برگزار خواهد شد.
در همان روز، به‌عنوان بخشی از سفر رسمی رئیس جمهور روسیه به چین، مذاکرات سطح بالای دوجانبه با کشور میزبان در پکن برنامه‌ریزی شده است. ولادیمیر پوتین و «شی جین پینگ» در مورد تقویت و توسعه بیشتر مشارکت جامع و تعامل استراتژیک بین روسیه و چین و همچنین همکاری عملی بین این کشورها گفت‌وگو خواهند کرد. دستور کار این مذاکرات، مسائل جهانی و منطقه‌ای و همکاری در عرصه‌های چندجانبه اعلام شده است.
البته گفت‌وگو و رایزنی روئسای جمهور ایران و مسکو در چین از یک منظر دیگر حائز اهمیت است و آن تهدید تروئیکای اروپایی برای فعال شدن «مکانیسم ماشه» علیه ایران است. آنها با «اسنپ بک» می‌خواهند ایران تسلیم شود؛ در همین رابطه رئیس‌جمهور فرانسه در اظهاراتی خلاف واقع و بدون در نظر گرفتن این نکته که ایران اساساً از مذاکرات هسته‌ای خارج نشده بود که بخواهد به آن بازشود، مدعی شد: ایران باید به مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای خود بازشود.
«امانوئل ماکرون» بدون اشاره به پایبند نبودن کشورش و متحدان انگلیسی و فرانسوی به تعهدات خود در قالب برجام، ایران را به نقض تعهدات هسته‌ای متهم و ادعا کرد: ما تحریم‌ها را دوباره اعمال کرده‌ایم و تهران باید به مذاکرات شفاف بازشود. هرچند غربی‌ها همچنان به دنبال ستیز با جمهوری اسلامی هستند، اما مسکو کاملاً از دانش هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. پزشکیان ۳ شهریورماه در گفت‌وگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین، با قدردانی از مواضع دولت روسیه در رابطه با حق غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران گفت: ایران براساس مبانی اعتقادی و دکترین دفاعی خود، هرگز به دنبال ساخت سلاح اتمی نبوده، نیست و نخواهد بود.
رئیس‌جمهور روسیه نیز با تاکید بر اینکه برخورداری جمهوری اسلامی ایران از حق غنی‌سازی اورانیوم از نظر روسیه، کلیدی و قطعی است گفت: امیدوارم که مذاکرات بر سر موضوع قطعنامه ۲۲۳۱ نیز به سرانجام مطلوب برسد. برهمین اساس، بحث و تبادل نظر پیرامون فعال شدن اسنپ بک را می‌توان یکی از برنامه‌های مهم رئیس جمهور در جریان سفر به چین دانست.
محسن پاک آیین، کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه این اجلاس در شرایطی برگزار می‌شود که کشورهای اروپایی در حال پیگیری غیرقانونی مکانیزم ماشه هستند گفت: چین و روسیه مخالف این اقدام‌اند و ایران و چین درباره این مسئله مواضع مشترکی دارند. در دیدارهای پیش‌رو، ضمن تشریح مواضع ایران، هماهنگی برای مقابله با این اقدام و نیز بررسی مسائل مرتبط با برجام، تجاوزهای رژیم صهیونیستی و تحولات حوزه غرب آسیا صورت خواهد گرفت. وی، دیدارهای رئیس‌جمهور با سایر سران کشورهای عضو شانگهای را فرصتی مهم برای رایزنی‌های چندجانبه می‌داند و می‌گوید: «در سخنرانی‌ها و نشست‌های رسمی، چگونگی فعال‌سازی ظرفیت‌های امنیتی و اقتصادی شانگهای مطرح می‌شود و مواضع ایران به‌طور شفاف به گوش رهبران منطقه خواهد رسید.»
تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی با تأکید بر اینکه روابط ایران و چین از استحکام بالایی برخوردار است و تحت‌تأثیر فشارهای مکانیزم ماشه قرار نخواهد گرفت، تصریح کرد: چینی‌ها همواره از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران دفاع کرده‌اند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گزارشی مبنی بر انحراف ایران ارائه نداده است.
از سوی دیگر باید به همکاری ایران و چین که در قالب سند ۲۵ ساله دنبال می‌شود، اشاره کرد. دو کشور در چارچوب برنامه همکاری ۲۵ ساله به دنبال همکاری‌های گسترده‌تر هستند و پیش از این هم پزشکیان در دیدار با شی جین‌پینگ همتای چینی خود اعلام کرد که پکن مهم‌ترین شریک تجاری تهران است و طرفین می‌توانند در راستای تحقق برنامه همکاری‌های جامع دو کشور، به ویژه در زمینه‌های زیرساختی، انرژی‌های پاک، تجاری و اقتصادی همکاری‌های خود را توسعه دهند. بنابراین حضور فعال ایران در نشست‌هایی همچون شانگهای و بریکس علاوه بر تقویت جایگاه این سازمان‌ها، فرصتی برای پیگیری اهداف دوجانبه و چندجانبه فراهم می‌کند و می‌تواند موجب توسعه روابط تهران و پکن و دیگر متحدان ما شود. از همین رو سفر شخص دوم کشورمان به چین آرزوهای اروپایی‌ها برای تقابل و سنگ‌اندازی با ایران را نقش برآب خواهد کرد.