آگاه: این مقام سعودی با بیان اینکه «حفظ امنیت زائران از همه کشورهای اسلامی در اولویت ماست و ضمن قدردانی از همکاری مسئولان و حجاج ایرانی، اطمینان میدهیم که دستگاههای ذیربط برای حل موضوعات مطرحشده نهایت همراهی را خواهند داشت»، تاکید کرد: بیشک در پی سالیان اخیر هماهنگی و همکاری بسیار خوبی از سوی حجاج و زائران ایرانی شاهد بودهایم و قطعا دولت جمهوری اسلامی ایران به این مهم توجه داشته است. در این نشست، هشام بن عبدالرحمن الفالح، معاون وزیر کشور، محمد بن مهنا المهنا، معاون وزیر کشور در امور امنیتی، تیمسار محمد بن عبدالله البسامی، رئیس امنیت عمومی، سرلشکر خالد بن ابراهیم العروان، مدیرکل دفتر وزیر در امور مطالعات و پژوهشها، احمد بن سلیمان العیسی، مدیرکل امور حقوقی و همکاریهای بینالمللی و خالد بن حمد الصیخان، دبیر کمیته عالی حج عربستان سعودی حضور داشتند. جزئیات بیشتر این پیام در نشست خبری فاطمه مهاجرانی اعلام شد. سخنگوی دولت روز گذشته خبرنگاران را به ساختمان شیشهای شهید رجایی ریاست جمهوری برای برگزاری نشست خبری دعوت کرد و همان جا هم گفت: پیامی که رئیسجمهور از طریق سازمان حج و زیارت برای ولیعهد عربستان فرستادند به این جهت بود که عربستان در امور حجاج کشورمان به خصوص بازگشت آنان همکاری بسیار خوبی داشتند، همانطور که میدانید بازگشت حجاج همزمان با آغاز جنگ بود و طبیعی است که تشکر ویژه از ایشان بشود. وی اظهار کرد: تسهیل امور حجاج در سال جاری با توجه به اهمیت موضوع حج برای دولت و تشکر از کشور عربستان محتوای پیامی بود که توسط آقای رئیسجمهور برای بن سلمان ارسال شده است و همچنین تقویت و توسعه همکاریها و ارتباطات دو کشور دیگر موضوع مورد تاکید در این پیام بوده است. با توجه به ارزش خبری پیام رئیسجمهور پزشکیان به سعودیها برآن شدیم تا به اهمیت روابط دو کشور در فصل جدیدی که آغاز کردهاند بپردازیم و به این پرسمان پاسخ دهیم که چرا باید روابط با عربستان را جدی گرفت؟
ابتدا به موضوع حضور حجاج ایرانی در سرزمین وحی میپردازیم. همکاریهای ایران و عربستان در امور حجاج یکی از جنبههای حساس و در عین حال مثبت روابط دو کشور و بهخصوص بعد از بازگشت روابط رسمی و دیپلماتیک در سالهای اخیر محسوب میشود. پس از توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط دیپلماتیک (در سال ۲۰۲۳ با میانجیگری چین)، کانالهای ارتباطی رسمی میان سازمان حج ایران و وزارت حج عربستان فعالتر شد و نتیجه آن، این است که برنامههای حج برای زائران ایرانی سادهتر و منظمتر انجام میشود.
از نظر سیاسی - فرهنگی این همکاریها نماد عملی «دیپلماسی مذهبی» است، یعنی دو کشور علاوه بر تعاملات و ارتباطاتی که با یکدیگر برقرار کردهاند، در حوزه معنوی و انسان هم تعامل سازنده دارند. به همین جهت رئیسجمهور کشورمان از سعودیها برای پنجرهای که رو به ایران گشودهاند قدردانی کرد. پیام او نشان میدهد، همراهی تهران و ریاض در ریل خوبی افتاده و طرفین براین باورند که همین نگاه باید ادامه یابد تا نتایج ملموسی برای دو کشور به ارمغان آورد، از این رو شاهزاده خالد بن سلمان آل سعود، وزیر دفاع عربستان سعودی اوایل سال جاری در راس یک هیات عالیرتبه به تهران آمد و با رئیس شهید ستادکل نیروهای مسلح، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و رئیسجمهور دیدار کرد. وزیر دفاع عربستان سپس به دیدار رهبر انقلاب رفت و پیام پادشاه کشورش را تقدیم ایشان کرد. حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار تاکید کردند: اعتقاد ما این است که ارتباط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان برای هردو کشور مفید خواهد بود و دو کشور میتوانند تکمیلکننده یکدیگر باشند. ایشان با تاکید بر اینکه گسترش روابط دو کشور دشمنانی دارد، خاطرنشان کردند: باید بر این انگیزههای خصمانه فائق آمد و ما در این خصوص آماده هستیم. معظمله با اشاره به برخی پیشرفتهای ایران گفتند: جمهوری اسلامی آماده است در این عرصهها به عربستان سعودی کمک کند. رهبر انقلاب اسلامی تاکید کردند: اینکه برادران در منطقه با هم همکاری داشته باشند و به یکدیگر کمک کنند بسیار بهتر از تکیه به دیگران است. در این دیدار که ۲۸ فروردین ماه سال جاری انجام شد، خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان گفت: من با دستور کار گسترش روابط با ایران و همکاری در تمام زمینهها به تهران آمدهام و امیدواریم گفتوگوهای سازنده انجام شده، روابط قویتر از گذشته میان عربستان و جمهوری اسلامی ایران را فراهم کند.
به هرحال، عربستان و ایران به سمت همکاریهای مشترک حرکت میکنند و سفرهای متقابل مقامات بلندپایه یا پیام اخیر مقام دوم کشورمان، گامی مهم و رو به جلو ارزیابی میشود. هرچند غربیها و رسانههای لندننشین و فارسیزبان همچون بیبیسی فارسی خط تقابل بین دو کشور مهم در منطقه را دنبال و پیگیری میکنند اما آنچه حائز اهمیت است، تقویت روابط در تمامی حوزههاست، چرا که به نفع هر دو کشور تمام میشود.
همکاریهای اقتصادی و توسعه زیرساختها
نکته دیگر آنکه، روابط دو جانبه فقط محدود به امور حجاج یا مسائل سیاسی نمیشود. در حوزه اقتصاد هر دو کشور از این توانایی برخوردار هستند که منافع یکدیگر را تامین کنند؛ عربستان سعودی در حال اجرای چشمانداز ۲۰۳۰ است و ایران نیز به دنبال جذب سرمایه و صادرات غیرنفتی است.
بر این اساس، همکاری تهران و ریاض میتواند فرصتهای اقتصادی بزرگی برای منطقه به دنبال داشته باشد، از جمله توسعه روابط تجاری، سرمایهگذاری، انرژی، گردشگری و مدیریت منابع مشترک. این همکاری، میتواند در تقویت ثبات و امنیت منطقه نقشآفرین باشد، بهخصوص در مقابله با چالشهایی مانند تروریسم، افراطگرایی و بحرانهای انسانی. در مجموع، اتحاد ایران و عربستان میتواند وزن منطقهای خاورمیانه را در برابر قدرتهای جهانی (آمریکا، چین، اروپا) به شدت افزایش داده و آنها را در مذاکرات بینالمللی در موقعیت قویتری قرار دهد. از منظردیگر پیامی که از تهران به ریاض فرستاده شد میتواند به تقویت روابط دوجانبه کمک کند و قطعا بازنده این نوع روابط، رژیم صهیونی خواهد بود.
نظر شما