آگاه: حمیدرضا خان‌محمدی، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور درباره جزئیات اجرای این طرح‌ها و برنامه‌های آینده گفت: با توجه به صحبت‌های رئیس‌جمهوری مبنی بر به کارگیری ظرفیت‌های عمومی و مردمی برای رفع مشکلات و کمبود تجهیزات، گام اول نهضت مدرسه‌سازی که شناسایی نظام مسائل و چالش‌ها بود، برداشته شد. جلسه‌ای با همه استانداران کشور داشتیم، طی آن جلسه نظام مسائلی که از پیش شناسایی شده بود را به استانداران منتقل و مسئولیت رسیدگی را به آنها واگذار کردیم. در حال حاضر استانداران، فرمانداران و روسای آموزش و پرورش برای یک برنامه ضربتی کوتاه‌مدت در ساخت هفت هزار و ۸۰۰ پروژه با ما همکاری می‌کنند.
معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: این پروژه‌ها شامل ۴۶ هزار و ۵۰۰ کلاس درس می‌شود و امیدواریم بتوانیم در این برنامه کوتاه مدت آن را به سرانجام برسانیم. این پروژه‌ها اهمیت زیادی برای ما دارند، چون پایه و اساس آن مردم هستند؛ یعنی برای هر پروژه یک گروه مردمی یا هیات امنا تشکیل می‌شود تا از ظرفیت مردم در مساعدت‌های عمرانی، مالی یا مساعدت‌های پیگیری استفاده شود. با این مساعدت‌ها مردم می‌توانند یک پروژه را در دست بگیرند تا اهداف مورد نظر آن انجام شود. در گذشته نیز یک‌سری پروژه نیمه‌تمام داشتیم که اکنون قرار است با سرعت به اتمام برسد. خان‌محمدی ادامه داد: حدودا سه هزار و ۱۵۰ پروژه نیمه‌تمام در اولویت داشتیم که در سامانه سازمان نوسازی مدارس قرار گرفته است. در پروژه‌های نیمه‌تمام شرایط متفاوت است، مثلا ممکن است یک سالن ورزشی یا کلاس درس تجهیز نشده باشد که باید این نواقص را کامل کنیم. دو هزار و ۴۰۷ پروژه در مهر اخیر مورد بهره‌برداری قرار گرفته و تحویل دانش‌آموزان داده شد. فرآیندها نشان می‌دهد، پروژه‌های مدرسه‌سازی در کشور حدود ۵۵ درصد رشد داشته که طبق آخرین آمار سامانه نوسازی مدارس کشور است. مراحل ساخت و تکمیل یک مدرسه شامل دریافت زمین، پی کنی، انجام سفت‌کاری، نازک کاری، انشعابات، دیوار محوطه، تجهیز مدارس و راه‌اندازی است.

اهداف مشخص برای مهر ۱۴۰۵
رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور در بخش دیگری از سخنان خود به اهداف و فازهای بعدی این طرح اشاره کرد و گفت: در فاز دوم مدرسه‌سازی طبق برنامه باید در مهر ۱۴۰۵ به اهدافی که داریم، برسیم. یعنی بتوانیم پنج هزار و ۳۰۰ مدرسه دیگر را تحویل بدهیم و کل پروژه هفت هزار و ۸۰۰ مدرسه را تکمیل کنیم. البته شرایط در برخی از استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی و سایر استان‌هایی که تعداد بیشتری پروژه دارند، متفاوت است.
خان‌محمدی عنوان کرد: در حال حاضر کشور با مشکلات متعددی مواجه است؛ مثلا وقتی کارمان را شروع کردیم باورمان نمی‌شد ناگهان با جنگ، کمبود آب، قطعی برق و تعطیلی کارخانه‌های سیمان مواجه شویم. البته مشکلات دیگری هم داشتیم. با این حال حضور مردم همیشه پررنگ است.
خان‌محمدی افزود: یکی از خطوط قرمز الزام در استانداردهای فنی است. سعی ما همیشه این بوده که سرعت و هیجانات افرادی که پای کار می‌آیند لطمه‌ای به پروژه و کیفیت مدرسه نزند. ما پروژه‌هایی داریم که با سرعت ولی در عین حال با کیفیت بالا ساخته شده است؛ مثلا پروژه‌ای در شهرستان شهریار داریم که در چهار ماه ساخته شد یا پروژه دیگری در شهر قدس با مقیاس بسیار بزرگ طی هفت، هشت ماه به پایان رسید. اگر کاری زمانبر می‌شود به دلیل تامین نشدن اعتبار است، ولی قطعا کیفیت یکی از شاخص‌های مهم ما برای ساخت مدرسه است.
خان‌محمدی به مسئله مقاوم‌سازی مدارس در سراسر کشور هم اشاره کرد و گفت: مقاوم‌سازی مدارس چیزی نیست که به پایان برسد، به‌خصوص در نقاطی که تراکم بالاست، مقاوم‌سازی هم به تدریج بیشتر احساس می‌شود. ما در چند منطقه چالش‌های زیادی داریم که یک بخش آن به رشد جمعیت و بخش دیگر به چرخش جمعیت بستگی دارد. در حال حاضر بیشترین پروژه‌های ما در زمینه ساخت و مقاوم‌سازی مدرسه در استان‌هایی است که چرخش‌های جمعیتی و رشد جمعیت دارند مانند استان سیستان و بلوچستان، تهران (به دلیل مهاجرت‌پذیری و خدمت‌رسانی به کل کشور)، خراسان رضوی، استان خوزستان، آذربایجان غربی، استان البرز و استان فارس. تقریبا ۵۰ درصد از پروژه‌های ما در همین چند استانی که نام بردم وجود دارد و بار سنگینی را به خود اختصاص داده‌اند. از طرفی کار استانداران در این استان‌ها خیلی سخت شده است. برخی استان‌ها مانند لرستان تعداد پروژه‌های زیادی دارد، اما تعداد کلاس‌هایشان کم است به دلیل اینکه عمدتا مناطق این استان روستایی است و کلاس‌های سنگی و کانکسی زیادی دارد.

مدارسی که خلوت شدند
رئیس سازمان نوسازی مدارس در ادامه سخنان خود به یکی از مسائل مهم در زمینه بهره‌برداری از مدارس اشاره و اعلام کرد: سازمان دستگاه بهره‌بردار نیست، ما مدارس را می‌سازیم و به آموزش و پرورش تحویل می‌دهیم، اطلاعات بهره‌برداری در اختیار معاونت برنامه‌ریزی آموزش و پرورش است. اما قطعا مدارسی که تعداد دانش‌آموزان آنها اندک است وجود دارد. مثلا یک مدرسه در استان البرز داریم که یک زمانی ۱۸۰ نفر دانش‌آموز داشت، اما اکنون فقط چهار نفر دانش‌آموز در آن درس می‌خوانند. به این دلیل که اغلب مردم از آن منطقه‌ها و روستاها به شهرهای دیگر کشور مهاجرت کرده‌اند.
خان‌محمدی اظهار کرد: یکی دیگر از چالش‌هایی که در استان البرز داریم، کمبود زمین است و باید این مسئله به نوعی حل شود. مثلا می‌توان بخشی از زمین‌های دانشگاه‌های واقع در استان البرز را به آموزش و پرورش واگذار کرد تا ما بتوانیم در آنجا مدرسه بسازیم. ما در استان البرز مشکل اعتبار و خیر نداریم بلکه با کمبود زمین و فضا مواجه هستیم، اما شرایط در روستاهای اطراف چیز دیگری است. مثلا در منطقه طالقان به علت کثرت فضا سرانه هر دانش‌آموز ۱۷ متر است. به هر حال فرهنگ‌ها تغییر کرده و روستاها تخلیه شده است، اما از طرف دیگر روستاهایی هم داریم که هنوز ساکنین قابل توجهی دارند. مثلا شهر نیشابور جزو مناطقی است که در آن کشاورزی رونق دارد و هنوز آنجا آب هست به همین دلیل در روستاهای این شهر مهاجرت کمتر اتفاق می‌افتد.

سرانه ورزشی هم مورد توجه است
خان‌محمدی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به اینکه شاخص سرانه فضای ورزشی در حال حاضر ۰.۴۷ است، تاکید کرد: باید این مقدار را تا پایان برنامه هفتم توسعه به یک متر برسانیم. هم ما و هم معاونت تربیت بدنی آموزش و پرورش اعتباراتی برای تامین سرانه ورزشی داریم که این اعتبارات را کنار هم گذاشتیم، چون برنامه‌های مشترکی داریم. سالن‌های ورزشی، استخرها و پروژه‌های سنگین به سازمان نوسازی مدارس سپرده شده، اما احداث چمن، حیاط پویا یا تجهیزات ورزشی به عهده معاونت تربیت بدنی است که با هماهنگی سازمان نوسازی انجام خواهد شد. در این زمینه احکامی صادر شده تا سازمان نوسازی مدارس و معاونت تربیت بدنی همکاری بهتری با هم داشته باشند.
وی اعلام کرد: مدارس جدیدی که ما می‌سازیم بر اساس استانداردهایی است که از پیش به ما اعلام شده و تمام قوانین ساختمان در آن لحاظ شده است. ممکن است آتش‌نشانی یک‌سری شاخص‌ها اضافه کند که برای ما الزام‌آور نباشد اما در مدارس جدید قطعا استانداردها رعایت می‌شود. مدارسی که اکنون ساخته می‌شوند قطعا استاندارد هستند، مدارسی هم که قبلا ساخته شده بودند شاید مشکلاتی داشته باشند.

و همچنان ساماندهی کانکسی‌ها
خان‌محمدی درباره ساماندهی مدارس کانکسی موجود در کشور نیز گفت: ساماندهی برخی مدارس کانکسی مستقل که بیش از ۱۰ دانش‌آموز داشتند، از گذشته شروع شده بود، اما پیشرفت خوبی نداشت، ولی در حال حاضر ساماندهی آنها در دستور کار است. همچنین ساماندهی مدارس سنگی ناایمن نیز از پروژه‌های مهم بوده است. مدارس سنگی بیشتر در مناطق زاگرس‌نشین هستند که به مرور زمان به فراموشی سپرده شده‌اند، ولی در حال حاضر ساماندهی وضعیت آنها هم یکی از پروژه‌های مهم است که باید انجام شود. در این میان ما یک‌سری مدارس تخریبی و ناایمن هم داریم که بیشتر در مناطق متراکم (پرجمعیت) شهری هستند، رسیدگی به آنها را هم در اولویت قرار داده‌ایم. البته به غیر از این موارد مدارس، مناطقی که سرانه دانش‌آموزی آنها استاندارد نیست هم باید مورد توجه قرار بگیرد.
وی افزود: طبق نقشه راه سند تحول که جزو اسناد بالادستی است، سرانه دانش‌آموزی باید به ۸.۳۹ متر برسد. باید تا پایان برنامه هفتم توسعه، مدارسی که سرانه دانش‌آموزی آنها کمتر از سه مترمربع است را شناسایی و برطرف کنیم و به سرانه ۶.۱ متر مربع برسانیم. براین اساس یک‌سری پروژه هم در مناطق پرتراکم تعریف خواهد شد تا در پی آن تراکم کلاس‌ها کاهش پیدا کند، در واقع کلاس‌های درس با بیش از ۳۵ دانش‌آموز باید کم شوند. این مواردی که عنوان شد مجموعه نظام مسائلی هستند که در قالب هفت هزار و ۸۰۰ پروژه تعریف شده، البته در این میان پروژه‌های شناور هم داریم. چون برخی از پروژه‌ها توسط خود مردم شناسایی و پیگیری می‌شود به همین دلیل ممکن است آمار پروژه‌ها کم و زیاد شود. با این اوصاف خیلی از کارهای ما مردمی است و رئیس‌جمهوری هم مرتب به مشارکت مردم در کارها و پروژه‌ها تاکید می‌کنند. همچنین در سامانه‌ای که جدیدا از سوی سازمان نوسازی طراحی شده است؛ پروژه‌های مردمی کاملا قابل رصد هستند.