آگاه: با این حال باید کمی حوصله کرد، سینمای کمدی رکود بعد از کرونا را کنار زد و روحی در کالبد اقتصاد وارفته سینما دمید. سال گذشته سینما در مشت ژانر کمدی بود و اشتیاق برای تکرار آن در بدنه سینما، کار را سخت‌تر کرد؛ البته که در میان موج کمدی‌سازی در سینما، خروجی‌های بی‌کیفیت و سطح پایین هم زیاد می‌شود و پرده‌های سینما و ذائقه مخاطب را به دست گرم ابتذال می‌سپارد. از سویی نیز راه‌یابی یا بهتر است بگوییم سقوط آثار مهمی در گونه‌های جدی سینما به دره قاچاق و انتشار غیرمجاز هم تاثیر کمی در دوام این چرخه نداشت، آن هم درست زمانی که مخاطب به دیدن فیلم و سریال و آوردن سینما به خانه، پس از دوره‌های طولانی قرنطینه عادت کرده و مزه دیدن فیلم‌ها روی پرده نقره‌ای از زیر زبانش رفته بود.
جدول برنده‌ها
فیلم‌های اکران‌شده در فصل ابتدایی سال جاری توانستند درمجموع بیش از ۵۲۳میلیارد و ۸۰۹میلیون تومان در گیشه و ۹میلیون و ۱۲۲هزار نفر را از تماشاگران به ثبت برسانند. «تمساح خونی»، اولین تجربه کارگردانی جواد عزتی از ابتدا و در فروش اسفند سال پیش، پرقدرت آغاز کرد و تا پایان بهار هم بر سر قدرت ماند. بعد از آن، در اردیبهشت‌ماه بود که انتظاری چندساله به پایان رسید و «مست عشق» ساخته حسن فتحی توانست رنگ پرده را به خود ببیند. این فیلم با انتقادات مثبت و منفی زیادی که به همراه داشت درنهایت، سه‌ماهه اول سال را با فاصله‌ای از فیلم صدر جدولی در ردیف دوم نشست. «تگزاس۳» ساخته مسعود اطیابی از تازه‌نفس‌های اکران بهاره است که همراه با فیلم «خجالت نکش۲» ساخته رضا مقصودی در خردادماه مهمان پرده‌های نقره‌ای سینما شد و هر دو مطابق با آمار فروش کلی سه ماه ابتدایی سال، سرانجام در جایگاه سوم و ششم نشستند. «سال گربه» مصطفی تقی‌زاده با ترکیب برنده‌ای از بازیگران محبوب قهرمان کمدی سال گذشته، یعنی «فسیل»، جایگاه سوم جدول را دارد و این در حالی است که تا پیش از آمدن فیلم‌های تازه در اردیبهشت‌ماه سال جاری برای مدتی با «تمساح خونی» رقابت می‌کرد که در این سبقت ناکام ماند. مهم‌ترین بخش جدول را تا الان مرور کرده‌ایم و تنها یک اثر غیرکمدی مجال حضور داشته است. بعد از این هر چه به‌سمت قعر جدول می‌رویم، فیلم‌های جدی بیشتر می‌شوند. در ردیف پنج جدول، «بی‌بدن» ساخته مرتضی علیزاده است که در جشنواره فیلم فجر چهل‌ودوم دیده شد و شاید انتظار اقبال بیشتری از آن می‌رفت. «آسمان غرب» محمد عسگری، بیگ پروداکشن (پرخرج در تولید) سینمای دفاع مقدس بود که در ردیف هفتم جدول نهایی فروش فصل بهار جا خوش کرد. با آنکه جدول اکران بهاره سینما خالی از آثار کودک و نوجوان نبود اما «ایلیا در جست‌وجوی قهرمان» علی موسوی‌نژاد تنها اثر انیمیشن این جدول است که در ردیف هشتم جدول قرار گرفت. دومین اثر کودک و نوجوان که در قالب فیلم سینمایی ساخته شده اثر سهیل موفق به نام «نوروز» بود که از اکران نوروزی با سینماهای کشور همراه شد و تماشاگری به اندازه ۷۱هزار و ۵۸۵نفر را به سینما آورد. این فیلم در ردیف دهم جدول، اکران خرداد را به پایان برد. در جدول بین این دو اثر کودک و نوجوان، فیلم کارگردان تازه‌نفس سینما، قربانعلی طاهرفر یعنی «آپاراتچی» است که توانست ۱۰۲هزار و ۳۸۶تماشاگر را ثبت کند. در ادامه نیز فیلم‌های «پرویزخان» علی ثقفی با ۵۰هزار و ۸۹۷نفر، «قلهک» مصطفی شایسته با ۵۳هزار و ۶۰۸نفر، «عطرآلود» هادی مقدم‌دوست با ۵۲هزار و ۱۴۱نفر، «آبی روشن» بابک خواجه‌پاشا با هفت‌هزار و ۷۴۶نفر تماشاگر که این اثر به‌تازگی به اکران آمده، در جدول قرار دارند. در قعر جدول نیز فیلم‌های «نیلگون» حسین سهیلی‌زاده با فروش ۴۹۳میلیونی و تماشاگر هشت‌هزار و ۴۷۷نفری، «تاوان» رامین سهراب با فروش ۱۸۳میلیونی و تماشاگر سه‌هزار و ۴۴۹نفری، «کوچه ژاپنی‌ها» امیرحسین ثقفی با فروش ۴۷میلیون و ۳۷۵هزار تومانی و تماشاگر ۷۳۹نفری و در نهایت «این جمعیت قابل کنترل» محمدمتین اوجانی با فروش ۶میلیونی و تماشاگر ۸۴نفری قرار دارند. لازم به ذکر است که دو فیلم اخیر به‌تازگی به اکران عمومی آمده‌اند. همچنین لازم است نقش روزهای تعطیل رسمی و ایام سوگواری و محدودیت‌های آن برای سینما را نیز در نظر گرفت. در مجموع، ۶روز تعطیل و دو روز فعالیت پاره‌وقت در خردادماه سینمای کشور بود.
قحطی ژانر
آنچه از فروش در سینمای بهاره کشور مرور کردیم، یک معیار شاخص و روشن داشت؛ سینما در تنوع ژانری حالش خوب نیست. بیشتر توجه‌ها به‌سوی آثار پرستاره است و دیگر فیلم‌ها با هر ژانر و مضمونی کمتر به چشم می‌آیند. از سویی با اقبال بیشتر مخاطب به کمدی‌ها و خالی شدن سبد اکران از سینمایی‌های جدی به‌خصوص با درونمایه‌های اجتماعی که در جذب مخاطب سال‌ها تجربه موفق را در کارنامه دارد، هرچه بیشتر عرصه برای تولید کمدی‌های بیشتر و بیشتر باز شده است. ناگفته نماند که تجربه «مست عشق» در آغاز اکران نشان داد که مخاطب مجذوب گونه طنز و کمدی نیست و با یک اثر جدی با کیفیتی قابل‌قبول یا دست‌کم کنجکاوی‌برانگیز به سینما می‌آید. در سینمای کودک و نوجوان نیز حرف زیادی برای گفتن نداریم. آثاری که به جدول اکران می‌آیند به‌طور معمول فروش خوبی را به ثبت می‌رسانند اما هرگز تنوعی در این بخش از سینما نداریم و مخاطب با یک انتخاب تنها گذاشته می‌شود.
با این همه، سه ماهی که از سال جاری گذشت نشان داد که از تجربه سال‌های گذشته در برنامه‌ریزی اکران مدد گرفته‌ایم. چینش جدول اکران به گونه‌ای بود که نه سیخ و نه کباب بسوزد و به نحوی هم کمدی بر سینما چیره نشود.
قیاسی با سال گذشته
نظر شما