یکی از آیین‌های محرمی که در دهه اول و در میان مردم تبریز شهرت زیادی دارد، مراسم رژه شاه‌حسین در تبریز است که به زبان محلی شاخسی گفته می‌شود. مراسمی باشکوه که در ایام عزاداری امام‌حسین(ع) در ایران هر ساله از چند روز قبل از محرم برگزار می‌شود و تا ظهر عاشورا نیز ادامه دارد به همین دلیل به آن رژه عاشورایی می‌گویند.

رژه عاشورایی در میان آذری‌زبان‌ها

آگاه: عزاداران در این مراسم کنار یکدیگر می‌ایستند و با گذاشتن یک دست پشت کمر همدیگر، یک زنجیره انسانی شکل می‌دهند. آنها با دست دیگر چوب یا شمشیری را از بالا به پایین حرکت می‌دهند و همزمان نوای شاه حسین (شاخسی) وای حسین (واخسی) می‌خوانند.
این آیین از آنجا نشات‌گرفته که می‌گویند حبیب بن‌مظاهر وقتی نگرانی زینب(س) و خاندان امام‌حسین(ع) را می‌بیند به همراه یارانش دور خیمه‌ها می‌چرخد و به آنها دلداری می‌دهد. او فریاد می‌زند که شمشیرها در غلاف نمی‌رود، مگر اینکه گردن دشمنان را بزنند. او و یارانش شمشیرها را در هوا می‌چرخاندند و رجز می‌خواندند.
این مراسم در همه شهرها و روستاهای آذربایجان‌شرقی برگزار می‌شود اما در تبریز شهرت بیشتری دارد، چون جمعیت آن بیشتر است و همگی بر این اصل استوار هستند که پشت یکدیگر را با دست بگیرند چون معنی آن انسجام بیشتر در میان آنهایی است که در این مراسم شرکت کرده‌اند ولی اینکه شمشیر داشته باشند یا قمه یا هیچ‌کدام را در دست نگیرند در میان برخی از شهرها یا حتی هیات‌ها متداول نیست و برخی تنها سینه می‌زنند یا دست خالی را بالا و پایین می‌برند اما فلسفه برگزاری همه آنها یکی است. همگی نذری پخش می‌کنند و سینه می‌زنند و نجوا می‌کنند. این آیین در نواحی از آذربایجان، اردبیل هم برگزار می‌شود و قدمت آن را به دوران صفویان نسبت داده‌اند. به گفته برخی، این حرکت اولین‌بار ازسوی دسته نظامی قزلباش‌ها در زمان شاه اسماعیل صفوی انجام شد. یکی از مهم‌ترین نوحه‌های ذکرشده در هیات‌ها، شعر زیبای استاد دیلریش اردبیلی است که چنین سرود:
حسینه یئرلر آغلار گویلر آغلار
بتول و مرتضی پیغمبر آغلار
الم آغلار، شه آغلار، لشکر آغلار
سو آغلار، قاتیل آغلار، خنجر آغلار
و یا این جمله بیشتر به گوش می‌رسد:
صحرای کربلاده طوفاندئ یا محمد (ص)
گؤنده ر کفن حؤسین (ع) ه، عؤریان دئ یا محمد (ص)

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.