آگاه: «آریه اگوزی» افزود: درحالی‌که بیشترین توجه‌ها به برنامه هسته‌ای ایران معطوف بود، این کشور یک صنعت بزرگ و گسترده از پهپادها را بنیان گذاشت و انواع مختلف این پرنده‌ها را تولید کرد. وی اضافه کرد: این مشکل اکنون بسیار بزرگ‌تر از آن است که به نظر می‌رسد، این پهپادها علیه اسرائیل استفاده می‌شود، درحالی‌که سامانه‌های پدافندی اسرائیل در مقابله با آنها ناتوان است.
خبرنگار امور امنیتی پایگاه «تایمز اسرائیل» تصریح کرد: این پهپادها که حزب|الله لبنان نیز انواع مختلف آن را در اختیار دارد، سطح راداری کمی دارند، در ارتفاع پست پرواز می‌کنند و با استفاده از ناهمواری‌های جغرافیایی در منطقه، خود را به اهداف می‌رسانند و کشته و زخمی برجای می‌گذارند. وی درباره خطر پهپادهای ایرانی نوشت: این مشکلی است که اسرائیل انتظار آن را نداشت و هم‌اکنون نیز راه‌حلی برای آن ندارد. این کارشناس نظامی به استفاده ایران از پهپادها در عملیات «وعده صادق» و در واکنش به حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در پایتخت سوریه اشاره و اضافه کرد: این عملیات از مسافت دور انجام شد و با اینکه اسرائیل فرصت کافی برای مقابله با پهپادها را داشت اما آمریکا و دیگر کشورها به کمک تل‌آویو آمدند، اسرائیل به‌تنهایی قادر به مقابله با این حمله نبود.
پایگاه «تایمز اسرائیل» در گزارشی دیگر نوشت: ایران این پهپادها را به کشورهای خاورمیانه و خارج از آن و به هم‌پیمانان خود در «محور مقاومت» ارسال می‌کند و آنها این پهپادها را علیه اسرائیل به کار می‌گیرند. این پایگاه به نقل از منابع امنیتی مدعی شد: ایران فروش پهپادهای خود را در سالهای گذشته با سرعت بیشتر به مناطق مختلف جهان افزایش داده است.
ایران پیشرو در صنعت پهپادی
پایگاه «تایمز اسرائیل» همچنین نوشت: درآمد ایران از فروش پهپادها روشن است و پیش‌بینی می‌شود که ایران به‌زودی از پهپادهای تهاجمی جدیدی رونمایی کند. «راز تسیمت» پژوهشگر مرکز پژوهش‌های امنیت رژیم اسرائیل نیز گفت: روسیه جنگنده‌های سوخو ۳۵ را در اختیار ایران می‌گذارد یا تجهیزات موردنیاز ایران در صنایع نظامی را تامین می‌کند.
«تایمز اسرائیل» در پایان این گزارش افزود: ایران از طریق فروش پهپاد، روابط سیاسی خود را نیز با کشورهای مشتری پهپادها گسترش می‌دهد. این پایگاه صهیونیستی به نقل از منابعی اعلام کرد که ایران در مسیری است که آن را به کشور پیشرو در تولید سلاح در جهان تبدیل می‌کند، به‌ویژه اینکه کشورهای زیادی به‌دنبال خرید تولیدات ایرانی هستند.
به این بهانه و البته باتوجه‌به اهمیت موضوع اعتراف دشمنان ایران به توان پهپادی کشورمان نگاهی به روند طی‌شده در عرصه پهپادی کشور و پیشرفت‌های این عرصه انداخته‌ایم تا بهتر بتوانیم اهمیت تشکیل قرارگاه پهپادی نیروی هوایی ارتش را بازگو کنیم.
با مقایسه روند تولید و سرعت پیشرفت دانش «پهپاد» در جهان، به این مهم دست می‌یابیم که تاریخ فعالیت در حوزه پهپاد در سطح جهان بیش از یک قرن سابقه دارد. در این میان، ایران اسلامی تنها حدود ۳۵سال در این حوزه راهبردی فعالیت داشته و به اذعان و اعتراف کارشناسان و صاحب‌نظران غربی، به یکی از قدرت‌های برتر پهپاد در جهان تبدیل شده است.
در این بررسی به‌وضوح می‌توان دریافت که دانش «پهپادی» ایران و سرعت پیشرفت کشورمان در حوزه پهپادها در مقایسه با روند تولید و پیشرفت این صنعت در کشورهای جهان نسبت قابل ملاحظه‌ای دارد و این سرعت پیشرفت توانسته است بسیاری از معادلات را در عرصه‌های مختلف به‌خصوص عرصه نظامی در شرایط منطقه و جهان تغییر دهد.
روند تولید و سرعت پیشرفت دانش تولید پهپاد در جهان
در طول سالهای اخیر، دانش تولید پهپاد پیشرفت‌های بسیاری داشته اما اگر به گذشته نگاه کنیم، تاریخ فعالیت در این حوزه بیش از یک قرن است و نخستین پرنده بدون سرنشین در سال۱۹۱۳ میلادی (۱۲۹۱هجری‌شمسی) به پرواز درآمد که موفقیت‌های زیادی به همراه نداشت.
در طول جنگ جهانی دوم یعنی از ابتدای سپتامبر ۱۹۳۹میلادی (۹شهریور ۱۳۱۸) تا دوم سپتامبر ۱۹۴۵ میلادی (۱۱شهریور ۱۳۲۴) اولین پرنده بدون سرنشین با استفاده از یک رادیو کنترل هدایت شد. نوع بعدی پهپاد که در طول جنگ جهانی دوم ساخته شد، هواپیمای V-۱ موسوم به بمب پرنده بود. آلمان‌ها با این پرنده موفق به درهم شکستن دژ مستحکم لندن و بمباران این شهر شدند.
بیشترین سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت و تجهیز پهپادها را وزارت دفاع ایالات‌متحده آمریکا در قیاس با سایر کشورها و شرکت‌های متعددی که در جهان در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، انجام داده است؛ به‌طوری‌که بین سالهای ۱۹۹۰ میلادی (۱۳۶۹هجری شمسی) تا ۱۹۹۵میلادی (۱۳۷۴هجری شمسی) تنها در پنج سال حدود سه میلیارد دلار برای طراحی و ساخت و تجهیز پهپادها هزینه کرده‌است.
آمریکایی‌ها در جنگ ویتنام ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ (۱۳۳۴ تا ۱۳۵۴) نیز از پهپاد استفاده گسترده‌ای کردند و این اولین‌باری بود که پهپاد اهمیت خود در عرصه نظامی به نمایش گذاشت. ارتش آمریکا در این جنگ ۳۴۳۵پرواز شناسایی با پهپاد بر فراز ویتنام انجام داد.
موفقیت پرنده‌های بدون سرنشین رژیم صهیونیستی در جنگ با اعراب در سال ۱۹۷۳میلادی (۱۳۵۲) موجب شد ارتش آمریکا پروژه ساخت پرنده‌های بدون سرنشین را تنها یک سال بعد آغاز کند. نیروی دریایی ایالات‌متحده آمریکا در سال۱۹۸۵ میلادی (۱۳۶۴هجری شمسی) پرنده اسرائیلی پایونیر را برای هدف‌یابی و رهگیری در کشتی‌های جنگی استفاده کرد.
روسیه نیز فعالیت خود را برای ساخت پهپاد از سال ۱۹۲۰میلادی (۱۲۹۹) آغاز کرد و در جنگ جهانی دوم تعدادی از این هواگردها را به کار گرفت ولی موفق نبود. در سال ۱۹۵۰میلادی (۱۳۲۹هجری شمسی) بار دیگر به این موضوع پرداخته و «یو ای وی» با موتور جت تولید شد.
روند تولید و سرعت پیشرفت ایران در حوزه پهپاد
اگرچه بیش از یک قرن است که ساخت و به‌کارگیری پرنده‌های بدون سرنشین در تعداد محدودی از کشورهای پیشرفته قدمت دارد و امروزه استفاده از پهپاد در این کشورها دایره گسترده‌ای را دارد و در صنعت و حوزه‌های گوناگون پهپاد ها به کار گرفته می‌شوند، اما این صنعت در ایران تاریخچه چندانی ندارد و سابقه فعالیت در این حوزه به نیم قرن هم نمی‌رسد. شاید بتوان گفت بیش از دو یا سه دهه نیست که فرزندان ایران اسلامی به‌صورت جدی وارد عرصه طراحی، ساخت و به‌کارگیری پهپاد در عرصه‌های مختلف شده‌اند اما در همین مدت کوتاه نیز پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ای داشته‌ایم.
ساخت پهپاد در کشورمان به پیش از انقلاب بازمی‌گردد، در آن زمان برنامه‌ای ده‌ساله‌ای برای تولید پهپاد در نظر گرفته شده و قرار بود صنایع پهپادسازی ایران در سال۱۳۶۰ شروع به کار کند. پس از انقلاب این طرح دچار وقفه شد، اما درنهایت منجر به تاسیس صنایع هوایی قدس شد. این شرکت یکی از مجموعه شرکت‌های فعلی سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع است که در اواسط جنگ تحمیلی یعنی در سال۱۳۶۴، به‌منظور طراحی و ساخت انواع پرنده‌های هدایت پذیر از دور (پهپادها) تاسیس شد.
صنایع هوایی قدس باتوجه‌به اهمیت موضوع وارد صنعت پهپادها شد و با طراحی و تولید چند نمونه هواپیمای شناسایی و مراقب و به‌کارگیری آن ازسوی رزمندگان در عملیات‌هایی مثل کربلای۵ و والفجر۸، اطلاعات ارزشمندی از دشمن به دست آورد.
طراحی و تولید هواپیمای بدون سرنشین در این شرکت بعد از جنگ تحمیلی نیز ادامه پیدا کرد. مهم‌ترین این پهپادها همان پهپاد «مهاجر» است که نمونه‌های اولیه آن در سالهای پایانی جنگ تحمیلی طراحی شد و در سالهای بعد نمونه‌های پیشرفته‌تر آن معرفی شد.
صنایع هوایی قدس در اوایل دهه۱۳۸۰ اقدام به طراحی و ساخت پهپادهای «مهاجر۴» و «ابابیل۳» کرد که تبدیل به موفق‌ترین پهپادهای شناسایی ایران شد. این پهپادها به‌طور گسترده در تمامی یگان‌های نیروهای مسلح ایران به خدمت گرفته شد و حتی تعدادی هم به برخی کشورها صادر شد.
به‌جز صنایع هوایی قدس، مرکز تحقیقات صنایع هوایی شاهد هم در توسعه و ساخت پهپاد یا پرنده‌های بدون‌سرنشین فعال است و این دو به همراه صنایع هواپیماسازی ایران یک پهپاد با دم وی (V) شکل و طراحی آیرودینامیکی مدرن تولید کردند که «هسا ۱۰۰» نام گرفت. نمونه توسعه‌یافته «هسا ۱۰۰»، «شاهد ۱۲۳» نامیده شد که نخستین پرواز آن در سال۱۳۸۴ در شاهین‌شهر اصفهان انجام و تولید انبوه آن در سال۱۳۸۸ آغاز شد.
«شاهد۱۲۳» به بستری برای طراحی و توسعه «شاهد۱۲۹» تبدیل شد. نخستین پیش‌نمونه «شاهد۱۲۹» در اسفندماه سال۱۳۹۰ در فرودگاه بدر اصفهان به پرواز درآمد. پیش‌نمونه بعدی که برخلاف نمونه نخست مجهز به ارابه فرود جمع‌شونده بود در خرداد سال۱۳۹۱ به پرواز درآمد.
تا پیش از سال۱۳۹۱ اطلاعات چندانی درباره توانایی و قابلیت‌های کشورمان در حوزه پهپادی و جایگاه ایران از لحاظ علم و دانش طراحی و ساخت و به‌کارگیری پرنده‌های بودن سرنشین در میان کشورهای دارای این فناوری در سطح جهان وجود نداشت اما در ۱۸بهمن۱۳۹۱ بود که محمد اسلامی، معاون وقت امور تحقیقاتی و صنعتی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در برنامه تلویزیونی ثریا، که به بهانه شکار پهپاد فوق‌پیشرفته آمریکا RQ-۱۷۰ و قابلیت‌ها و ویژگی‌های این پرنده بدون سرنشین و البته بررسی و نمایش دستاوردهای کشور در حوزه فناوری پهپاد پخش شد، با بیان اینکه ایران در اکثر حوزه‌های نظامی در بین ۱۰کشور اول دنیا قرار دارد، تاکید کرد: «ایران در حوزه فناوری پهپاد جزو پنج کشور دنیاست.»
همچنین در این برنامه برای اولین‌بار تصاویری از خط‌تولید انبوه پهپاد اسکن ای‌گل که رزمندگان کشورمان در دوشنبه ۲۷آذر ۱۳۹۱ (۱۷ دسامبر ۲۰۱۲) آن را سالم بر زمین نشانده بودند نیز پخش شد.
مسیر ۱۱۱سالهای که ایران کمتر از ۳۵ سال رفت
این سخنان اهمیت بسیار بالایی داشت و تعجب همگان را برانگیخت، زیرا بنابر اعلام محمد اسلامی، معاون وقت امور تحقیقاتی و صنعتی وزارت دفاع ایران، تنها در مدت کوتاهی از زمان آغاز فعالیت خود در سال۱۳۶۴ و در کمتر از ۳۰سال و با وجود پشت سر گذاشتن جنگ تحمیلی هشت‌ساله و تحریم‌های همه‌جانبه توانسته بود با اتکا به دانش و توان بومی، فاصله بیش از هفت دهه‌ای خود با کشورهای پیشگام این صنعت را جبران و به یکی از پنج قدرت برتر این حوزه تبدیل شود. درواقع ایران اسلامی مسیری را که کشورهای پیشرفته بیش از یک قرن طی کردند را تنها در مدت ۳۰سال طی کند.
سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز در آبان‌ماه ۱۳۹۷ در برنامه ثریا شبکه اول سیما درباره جایگاه ایران در جهان در حوزه پهپاد هم گفت: «امروز ما در سطح منطقه قدرت اول و در سطح جهان جزء ۴ تا ۵ کشور اول جهان در حوزه پهپادی هستیم.»
علاوه بر اظهارات سردار حاجی زاده در برنامه ثریا، فرمانده هوا فضا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بار دیگر در آبان ماه سال ۹۷ در کنگره ملی سه هزار شهید استان قزوین با تاکید بر توان دفاعی و پهپادی کشور گفت: «امروزه در حوزه پهپادهای بدون سرنشین با فاصله زیادی از کشورهای جهان جلوتر هستیم و بسیاری از محصولات دفاعی و نظامی ما از ایده تا فکر ایرانی هستند؛ به عنوان مثال پهپادهای بمب‌افکن ایده ایرانی هستند که می‌توانند در فواصل دور هدف خود را مورد اصابت قرار داده و بازگردند.»
به‌طورکلی اگر بخواهیم روند آغاز و انجام فعالیت ایران با سایر کشورها پیشرفت را در قالب اعداد و ارقام و سال‌هایی که تلاش برای دستیابی به این فناوری صورت‌گرفته بررسی کنیم، براساس اطلاعات موجود اولین پرنده بدون سرنشین همان‌طور که در بالا اعلام شد به سال۱۹۱۳ یعنی ۱۲۹۱هجری شمسی به پرواز درآمد و در طول جنگ جهانی دوم در سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵میلادی برای اولین‌بار در ابعاد نظامی استفاده شده است.
آلمان‌ها که یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در حوزه پرنده‌های بدون سرنشین هستند، سابقه‌ای بیش از ۱۰۰سال در این عرصه دارند و آنها در جنگ جهانی دوم از این ابزار استفاده عملی کرده‌اند.
فعالیت در حوزه پرنده‌های بدون سرنشین در آمریکا نیز به بیش از یک قرن برمی‌گردد و آنها بیشترین سرمایه‌گذاری را در زمینه ساخت، تجهیز و به‌کارگیری پهپاد در سطح جهان داشته و در جنگ ویتنام استفاده گسترده از آن کرده‌اند. امروز نیز پرنده‌های بدون سرنشین در ارتش آمریکا جایگاه ویژه‌ای دارد.
روسیه به‌عنوان یکی دیگر از کشورهای پیشرفته در حوزه صنایع نظامی و دفاعی فعالیت خود را برای ساخت پهپاد از سال۱۹۲۰ (۱۲۹۹ هجری شمسی) آغاز کرده و در جنگ جهانی دوم نیز از آن استفاده کرده است.
بااین‌حال تولید و به‌کارگیری پرنده‌های بدون سرنشین در ایران اسلامی از سال۱۳۶۴ آغاز شده و در جنگ تحمیلی هشت‌ساله نمونه‌های ابتدایی آن استفاده شده است. اینها نشان می‌دهد که طراحی و تولید پرنده‌های بدون سرنشین در کشورمان با فاصله‌ای بیش از ۷۰سال با سایر کشورهای دیگر آغاز شده است.
ایران در مدت کوتاهی، یعنی ۲۷سال (زمانی که محمد اسلامی، معاون وقت امور تحقیقات و صنعتی وزارت دفاع جایگاه ایران را در حوزه پهپادی اعلام کرد) توانست خود را در جمع پنج قدرت برتر جهان در حوزه فناوری پرنده‌های بدون سرنشین قرار دهد و تنها ۶سال بعد به گفته سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه فاصله بسیاری از دیگر کشورهای فعال در این حوزه بگیرد، این در حالی است که ایران بیش از ۴۰سال است که در حوزه‌های دفاعی و علمی در شدیدترین تحریم‌ها قرار دارد.
نظر شما