آگاه: جوکر که الهام‌گرفته و به بیانی کپی از یک الگوی خارجی با شهرت جهانی است برای اولین‌بار در ایران به کارگردانی احسان علیخانی، مجری پیشین برنامه ماه عسل ساخته شد. رئالیتی‌شو جوکر مسابقه‌ای است که در آن چندین هنرمند در قالبی رقابتی با هم بر سر خندیدن و نخنداندن مبارزه می‌کنند. خاستگاه اولیه این مسابقه کشور ژاپن است. کمدین معروف ژاپنی این برنامه را با نام Documental ساخت. به‌زودی شهرت این برنامه جهانی شد و بزرگ‌ترین کمپانی‌های رسانه‌ای دنیا امتیاز ساخت آن را خریده و با نام‌های دیگر و تغییراتی در کشورهایشان نمونه‌هایی از آن ساختند. مجموعه اول جوکر در ایران مخاطب خوبی برای خودش دست و پا کرد و نه فقط در شبکه‌ نمایش خانگی دیده شد، در فضای مجازی هم بارها و بارها دست به دست شد و به‌خوبی توانست برای خودش و این ژانر در نظر مخاطب ایرانی جایی دست و پا کند. 

 جوکر ۱؛ فرزند زمانه خودش
یکی از دلایل عمده محبوبیت و موفقیت جوکر در آغاز، مهیا بودن شرایط برای پخش چنین اثری بود. مهم‌ترین آن، رشد و محبوبیت شبکه نمایش خانگی در اثر محدود شدن مخاطب برای دستیابی به تولیدات رسانه‌ای و سرگرمی ایرانی در فضاهای سینما و تئاتر و همچنین رکود و ازدست‌رفتن محبوبیت مجموعه‌های نمایشی تلویزیون بود. مخاطب عصر فعلی که عادت به مصرف رسانه‌ای به‌ویژه در ژانر سرگرمی دارد، اگر به تولیدات با کیفیت دسترسی پیدا نکند، به هر ترتیب آن را با هر آنچه در دسترس باشد جایگزین می‌کند. به‌طورکلی نیز در این دوره تولیدات به‌خاطر محدودیت‌های شرایط تولید افت شدیدی پیدا کرده بود و درمجموع مخاطبان دایره انتخابی گسترده‌ای مقابل رویشان نداشتند. از دیگر دلایل دیده شدن این مجموعه سرگرمی‌محور در ابتدای کار می‌توان به حضور جمعی از بازیگران و کمدین‌های محبوب در یک مجموعه نمایشی و تماشای آنها در فضایی واقع‌گرا و صمیمی اشاره کرد. ما غالب این هنرمندان را پیش از این در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی زیادی دیده بودیم و با این چهره‌ها خاطراتی داشتیم؛ بنابراین دیدن این هنرمندان ازجمله عوامل مهم در اقبال مخاطب به این مجموعه بود. یکی از این افراد که در فصل یک جذابیت زیادی برای مخاطب ایجاد کرده بود، حضور سیامک انصاری به‌عنوان مجری این برنامه بود. او یکی از جذاب‌ترین شخصیت‌های آثار کمدی است که بعد از مجموعه تلویزیونی شب‌های برره و ترکیب شخصیت و بازی منحصربه‌فردی که داشت به‌خوبی در نقش مجری چنین نمایشی می‌نشست. علاوه بر آن در فصل اول این مجموعه یک موضوع حاشیه‌ای و کنجکاوی‌برانگیز، حضور و نقش احسان علیخانی بود که بعد از پخش قسمت‌هایی از این برنامه نام او در تیتراژ قرار گرفت. دیدن احسان علیخانی که سال‌ها برنامه درام ماه عسل را برای مردم در تلویزیون اجرا کرده بود و خاطرات تلخ و شیرینی برای مخاطب ساخته بود در یک شو کمدی به‌خودی‌خود برای تماشای این برنامه انگیزه کافی ایجاد می‌کرد. 
 
چرا جوکر۲ هنوز از جوکر۱ جلوتر نرفته است؟
قسمت اول مجموعه جوکر۲، توانست رکورد خوبی را در پخش قسمت اول از جوکر۲ را به جا بگذارد. به نقل از روابط عمومی فیلیمو در ۱۶ساعت اولیه از پخش آن، ۴۰میلیون دقیقه تماشا ثبت شده است. این عدد در حدود دو برابر بیش از آمار بازدید قسمت اول این مجموعه در فصل گذشته است. تا حدی می‌توان میزان محبوبیتی را که پس از پخش فصل اول آن ایجاد شده است از این اقبال به فصل دوم حدس زد اما پایداری آن را باید در ادامه از میزان محبوبیتی که تا انتها خواهد داشت، دید. 

شوخی‌های خط‌قرمزی
اگرچه تضمین مخاطب فصل جدید با ساخت و پخش فصل گذشته جوکر اتفاق افتاد و از آن می‌توان به‌عنوان موفقیت این مجموعه یاد کرد اما حالا بهتر است که هر کدام از فصل‌های این رئالیتی‌شو را در بستر شرایط خودشان ببینیم. جوکر۱، در گروه نمایش‌های واقع‌گرایانه کمدی خانوادگی دسته‌بندی می‌شد. فضای شوخی‌های آن به نحوی بود که طیف گسترده‌ای از گروه سنی مخاطب را دربرمی‌گرفت و محدودیت ویژه‌ای از این لحاظ نداشت؛ بنابراین، حالا غیرطبیعی نیست که بخش زیادی از مخاطبش را متشکل از گروه‌های سنی نوجوانان بیابیم. محدودیت در اینجاست که بخش دوم از این مجموعه تا به اینجای کار و پخش فصل ابتدایی آن، حاوی شوخی‌های مبتذل و نامناسب برای گروه‌های سنی پایین‌تر از بزرگسال است به‌حدی‌که گذر از فیلترهای ساترا تا حدی عجیب به نظر می‌آید. از سوی دیگر، از آنجایی که رئالیتی‌شو به‌خودی‌خود تقریبا محدود به سناریوهای از پیش نوشته‌شده نیست؛ بنابراین چیرگی بازیگران در ایجاد شوخی‌ها و نحوه اجرای آنها اهمیت زیادی می‌یابد و می‌تواند یک‌تنه برنامه را جذاب‌تر کند یا به‌کلی از چشم مخاطب بیندازد. اتکای اجرای شوخی‌های شرکت‌کننده‌ها بر لودگی و شوخی‌های بزرگسالانه از روشن‌ترین نشانه‌های ضعف در اجرا و طنازی بداهه آنهاست. 

نگاهی به ظاهر
یکی از موارد برجسته تغییرکرده در جوکر۲، تغییر در میزانسن و طراحی صحنه آن و تغییرات دیگر مانند افزودن بر تعداد دوربین‌هاست. میزانسن در جوکر۲ با نوعی شلختگی و بی‌نظمی شاخص همراه است که از چشم مخاطب دور نمانده است. نوک پیکان این انتقاد متوجه کارگردانی اثر است. 

طیف تغییرات
از سوی دیگر، تقریبا می‌توان تنها ارزش افزوده فصل دوم این برنامه را برای مخاطب آن، تغییر بازیگران دانست. تغییر قواعد بازی، افزایش امکانات و قواعد سختگیرانه بازی به‌خودی‌خود نمی‌تواند برای مخاطب جذابیت نمایشی ایجاد کند. در نتیجه، محدود به حضور بازیگران جدید در مسابقه جوکر می‌مانیم اما همین ارزش افزوده هم در شرایطی که بازیگران دعوت شده، حالا اغلب در دسته محبوب‌های حاضر در تلویزیون و سینما نیستند و به‌جز یک یا دو نفر، باقی در زمان فعلی در گونه کمدی شاخص به حساب نمی‌آیند؛ بنابراین عجیب نیست اگر توی ذوق مخاطب بخورد و همه‌چیز آن‌طور که می‌خواهد پیش نرفته باشد. یکی از دیگر تغییرات این برنامه، تغییر مجری آن است که طبق اعلام احسان علیخانی به‌خاطر مشغول بودن سیامک انصاری به تولید برنامه جیغ در شبکه نمایش خانگی امکان همراهی او میسر نشد اما به‌هرحال اجرای احسان علیخانی در فصل فعلی جوکر به شکل مشخصی همچنان در سایه مجری قبلی است و هنوز هویت و نحوه اجرای شاخص خودش را ایجاد نکرده است. علاوه بر آن نیز، عنصر تکرار در گونه کمدی و کمدی واقع‌گرا به‌طور جدی از محبوبیت و جذابیت آن می‌کاهد و موجب کهنگی بیشتر آن می‌شود؛ درنتیجه، تنها تغییرات جزئی نمی‌تواند از جوکر بعد از شروعی دوباره محصولی جذاب بسازد. 

آقای گریه در جوکر

احسان علیخانی را همه ما بیش از همه با ماه عسل و مهمانان او در عصرهای ماه مبارک رمضان به یاد می‌آوریم. او برای سال‌ها مجری برنامه‌ای بود که در سال‌های برجسته شدن اختلاف‌های طبقاتی و برای پرداختن به ارزش‌های اخلاقی ساخته و پخش می‌شد. این برنامه از پربیننده‌ترین و موفق‌ترین برنامه‌های صداوسیماست و چه بسا که حالا هم مخاطبانی چشم‌انتظار داشته باشد. بعد از توقف در تولید و پخش ماه عسل، علیخانی در تلویزیون ماند و علاوه‌بر آنکه سال‌ها مجری برنامه‌های نوروزی در شبکه‌های سیما بود، با قدمی بزرگ‌تر عصر جدید را برای تلویزیون ساخت. این برنامه هم مانند جوکر، از روی دست الگویی خارجی ساخته شده بود و موفقیت خوبی هم در پی داشت. بعد از این برنامه و بالا و پایین‌هایش بود که علیخانی از تلویزیون و خانه اولش فاصله گرفت و با مقصد شبکه نمایش خانگی، همان مسیر ساخت برنامه از روی الگویی خارجی را ادامه داد. نتیجه آن، برنامه جوکر است که به‌خوبی سیر برنامه‌سازی او را نشان می‌دهد. 

تغییر با زنان بازیگر

باوجوداین، به نظر می‌آید این موضوع از چشم سازندگان آن دور نمانده است؛ چراکه برای فصل دوم آن پیش از پایان فصل اول شروع به تبلیغ مسابقه‌ای با حضور بازیگران و هنرمندان زن کردند. گرچه در شبکه نمایش خانگی و ژانر سرگرمی و رئالیتی‌شوهای آن، اتفاق تازه‌ای نیست اما در جهان جوکر ایرانی جدید است. این فصل تازه طبق اعلام روابط عمومی پلتفرم فیلیمو، قرار است بعد از پایان ماه صفر آغاز و پخش شود.