آگاه: غار سهولان در مجاورت روستای سهولان قرار دارد که شاید به همین دلیل به این نام خوانده می‌شود و نامی کردی است. در زبان مردمان کرد، این منطقه نیز «سهول» به‌معنای یخ است. علاوه‌براین نام، مردمان محلی منطقه به‌خاطر لانه‌سازی و زندگی کبوترها در این غار به آن «کونه کوتر» یعنی «لانه‌ کبوتر» می‌گویند. کونه کوتر را برای بخش آبی غار و «کونه مالان» را برای بخش قسمت خشکی به کار می‌برند. «مالان» نیز به‌معنای پناهگاه است.غارها جهانی ناشناخته در دل‌ کوه‌ها و درون زمین هستند که در نگاه اول فکر نمی‌کنید چه زیبایی‌های حیرت‌آوری را در خود جای داده‌اند، اما کافی است پا به درونشان بذارید تا محو تماشای آن‌ها شوید. سهولان نیز یکی از بی‌نظیرترین غارها و دومین غار آبی ایران است که قدمت آن به دوران دوم زمین‌شناسی یعنی کرتاسه می‌رسد و امروزه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی میزبان گردشگران است.
گوشه گوشه‌ این غار آهکی پر از دیدنی‌های چشم‌نواز است. قندیل‌های زیبا و تماشایی که سقف و دیوارهای سهولان را مزین کرده‌اند و اشکال مختلف آهکی نیز که در اثر ریزش آب و ایجاد ساییدگی صخره‌های آهکی به وجود آمده‌اند که عروس دریایی، هشت پا، مار ماهی، لاک‌پشت حیوانات دریایی پای فیل، شیر، خوشه انگور ازجمله آنهاست و البته از بهترین سوژه‌ها برای گرفتن یک عکس ماندگار هستند.
اما یکی از هیجان‌انگیزترین تفریح‌ها در این غار، قایق‌سواری در دریاچه‌ها و حوضچه‌هاست که با یک نگاه می‌توانید پی به رازهای درونی‌شان ببرید؛ چراکه دریاچه‌ها مملو از آب‌های زلال و صافی هستند که تا چند متر می‌‎شود داخل آن‌ها را دید. از این دریاچه به آن دریاچه قایق‌سواری کردن و عبور از دالان‌های سهولان، گوش سپردن به صداهای سحرانگیز، همه و همه خاطرات شما را در بازدید از این مکان رقم می‌زنند.
سهولان دارای دو ورودی است که یکی ۱۷۸ و دیگری ۱۰۷ پله دارند و شما از یکی وارد و از دیگری خارج می‌شوید. با طی کردن این پله‌ها، به عمق ۳۰متری زمین می‌روید که البته با نزدیک شدن به عمق زمین و کف غار، فشار هوا افزایش و اکسیژن هم کم می‌شود و رطوبت هوا به ۷۸درصد می‌رسد. این غار از دو بخش آبی و خشکی تشکیل شده که هم مکانی برای غارپیمایی است و هم با داشتن سه حوضچه یا دریاچه امکان سوار شدن بر قایق و عبور از آن‌ها در محدوده‌های مشخص وجود دارد. عمق متوسط حوضچه‌ها ۱۵متر و عمیق‌ترین محل آن ۳۱متر عمق دارد. شاید جالب باشد که بدانید ساکنان این غار موجودات عجیب و غریب افسانه‌ای که در فیلم‌ها دیده‌اید و در داستان‌ها شنیده‌اید نیستند؛ بلکه کبوتر، زالو، مارگوس (لجن خوار)، خفاش‌ها و موجودات ریز و کوچک هستند که درآب زندگی می‌کنند. کبوتران چاهی زیادی برای لانه‌سازی و گذران زندگی در سهولان خانه دارند و در جاهای مختلف غار نیز خفاش‌های آشیانه‌ ساخته‌اند. به‌دلیل تاریک بودن و نبود نور، هیچ نوع جلبکی در آب دریاچه‌ سهولان رشد نمی‌کند و تنها جانداران میکروسکوپی وجود دارند.داستان معروف شدن سهولان به سال ۱۸۹۰میلادی برمی‌گردد؛ در این زمان بود که باستان‌شناسی فرانسوی به نام «ژاک دمرگان» با کمک مردمان محلی و با کلک وارد غار می‌شود و حتی نقشه‌ای از آن تهیه کرده است که بعد از گذشت این همه سال‌ اهمیت دارد. ژاک در کتاب خود به نام جغرافیای ایران به این مکان اشاره می‌کند و این در حالی است که در منابع دیگر نامی از آن دیده نمی‌شود. بعد از آن، در زمان جنگ جهانی دوم یک هیئت انگلیسی و در سال۱۳۷۵ نیز غارشناسان ایرانی مطالعه را ادامه دادند. از دالان اصلی، تالار بزرگ و دهلیز ورودی سفال‌های متعلق دوره‌های اشکانی و ایلخانی یافت شده است.
این غار که از سال۱۳۷۹ میزبان گردشگران است، در فهرست میراث طبیعی و ملی ایران به ثبت رسیده است و جزو مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد.