آگاه: سیدعباس عراقچی، وزیر امورخارجه درباره بریکس می‌گوید: بریکس به‌تدریج به یک قطب جدید جهانی تبدیل می‌شود، مجموعه‌ای از کشورها که برای مخالفت با نظم غربی حاکم بر جهان گرد هم آمده‌اند. وی از تلاش این کشورها برای تدوین و تنظیم سازوکارها و شیوه‌هایی خبر می‌دهد که دنیا را از انحصار غرب نجات می‌دهند؛ سازوکارهایی که از حوزه‌های اقتصادی و مالی گرفته تا سیاسی و امنیتی بسط پیدا می‌کنند.
همین حالا هم با همین تعداد اعضایی که دارد، بریکس مجموعا ۴۶درصد از جمعیت جهان و بیش از ۳۶درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در خود جای داده است؛ از این رو نمی‌توان به‌سادگی از کنار نقش و جایگاه بریکس عبور کرد و آن را نادیده گرفت، به‌ویژه در عصر حاضر که اروپا و غربی‌ها تمام و کمال در خدمت سیاست‌ها و راهبردهای ایالات‌متحده آمریکا هستند و آمریکایی‌ها هم چشم دیدن همسویی و همکاری کشورهای همسو و همسایه را ندارند. درحالی‌که جهان رویکرد دوگانه اتحادیه اروپا در قبال بحران‌های اوکراین و خاورمیانه را به چالش کشیده و مدیریت واشنگتن در حل‌وفصل مسائل بین‌المللی به‌شدت زیر سوال رفته است. گسترش بریکس می‌تواند به‌منزله تاییدی آشکار بر روند شکل‌گیری یک نظم جهانی چندقطبی باشد که در آن، اتخاذ تصمیم‌های سیاسی مهم به مراکز جدید قدرت واگذار می‌شود که از میان کشورهای جنوب و شرق جهانی سر برمی‌آورند. گروه بریکس ظرفیت آن را دارد که هسته اولیه و پیشران اراده جمعی بین‌المللی برای ساختن جهانی مبتنی بر عدالت و تامین منافع کشورهای مستقل باشد. این کشورهای مستقل اراده آن را دارند که با تعریف سازوکارهای جدید، اهرم‌های سنتی مانند دلار و تحریم را که آمریکا از آنها برای اعمال فشار علیه سایرین استفاده می‌کند، ضعیف و بی‌اعتبار کنند. براین اساس، رییس‌جمهوری کشورمان بنا به دعوت همتای روسی خود «ولادیمیر پوتین» به‌منظور حضور در اجلاس بریکس ظهر روز سه‌شنبه - یکم آبان‌ماه - تهران را به مقصد روسیه ترک کرد.
او پس از حضور در کازان روسیه دیدارهای فشرده و درعین‌حال مهمی را با سران عضو بریکس در دستورکار قرار داد. مهم‌ترین برنامه رییس دولت چهاردهم حضور و سخنرانی وی در اجلاس بریکس و بریکس پلاس بود، ضمن آنکه پزشکیان هم در این دو اجلاس و هم در دیدارهای جداگانه خود با همتایانش در کشورهای مختلف جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان را محکوم کرد. مسعود پزشکیان، پس از دیدار با نخست‌وزیر اتیوپی راهی محل اجلاس سران بریکس شد و اولین حضور رسمی ایران در نشست سران بریکس پس از عضویت رسمی را رقم زد. سران کشورهای بریکس قبل از آغاز رسمی نشست عکس یادگاری در کنار یکدیگر به ثبت رساندند که در همین حین گپ و گفت مسعود پزشکیان و «محمد بن زاید آل‌نهیان» رییس امارات متحده عربی موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت و دیدار آنها بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد. پزشکیان و هیات همراه، دوم آبان‌ماه با شرکت در نشست اصلی سران بریکس ضمن تشریح ظرفیت‌های متقابل بریکس و ایران برای همکاری‌ها، پنج پیشنهاد مهم در راستای تحقق اهداف تشکیل این نهاد بین‌المللی ارائه داد و گفت: پیگیری برنامه‌های بسیار متنوع درون‌گروهی، بدون داشتن یک دبیرخانه کوچک و چابک مشکل خواهد بود. پس از آن در شانزدهمین اجلاس سران بریکس شرکت کرد و با تاکید بر اینکه بریکس از ظرفیت خود برای توقف جنگ در غزه و لبنان استفاده کند، گفت: تداوم این وضعیت در غزه جهان را در خطر گسترش ناامنی و جنگ قرار خواهد داد. سومین سخنرانی رییس‌جمهوری روز پنج‌شنبه در اجلاس بریکس پلاس انجام شد؛ او خطاب به شرکت‌کنندگان این اجلاس گفت که پایه‌های معادلات یکجانبه و توازن برخاسته از محوریت تک‌قطبی به‌شدت سست شده است. ائتلاف‌گرایی و تلاش برای ایجاد مناسباتی سازنده و دوستانه، بخشی از واقعیت امروز و خواسته جمع زیادی از کشورها و بازیگران بین‌المللی است. این مطالب فقط برای یادآوری نگاشته شد. سوال اساسی این است که سفر رییس‌جمهوری به کازان روسیه چه دستاورد و پیامدی داشت؟
گروه بریکس از نسخه جدید سیستم پرداخت خود با نام «بریکس پی» به‌صورت رسمی رونمایی کرد که باتوجه‌به میزان جمعیت اعضای سازمان بریکس و همچنین سهم ۳۰درصدی آن در اقتصاد جهانی، می‌تواند در صورت تحقق در کاهش سهم دلار از تجارت جهانی، اثرگذار باشد.
این مکانیزم می‌تواند اقتصاد کشورهای بزرگ مانند اعضای بریکس را از سلطه دلار آمریکا خارج کند؛ بنابراین برای ایران که تحت تحریم‌های اقتصادی آمریکا قرار دارد بسیار موثر است و می‌تواند از این فرصت به نحو احسن استفاده کند.
پیش از این نیز، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی در نشست رؤسای مجلس کشورهای عضو بریکس که در تیرماه سال جاری در سنت‌پترزبورگ روسیه برگزار شد، گفت: تصمیم مجمع بریکس برآن است تا نهادهایی موازی با برخی نهادهای بین‌المللی را که تحت‌تاثیر سیاست‌های ایالات‌متحده هست ایجاد کند. وی به سیستم پیام‌رسان مالی غربی (سوئیفت) اشاره کرد و گفت: امروز در کشورهای عضو بریکس سیستم پیام‌رسان مالی «پِی» درحال ایجاد است و درحال‌حاضر نیز تمام معاملات میان ایران و روسیه بدون دلار صورت می‌گیرد اما به سوالی که مطرح کردیم برگردیم؛ دستاورد سفر اخیر چه بود؟
زمینه حذف دلار از مبادلات اقتصادی فراهم شد
حمیدرضا ترقی، فعال سیاسی درباره دستاوردهای سفر رییس‌جمهوری به روسیه، می‌گوید: پزشکیان با شرکت در این اجلاس که هنوز تعداد دیگری از کشورها درخواست کرده‌اند که به این مجموعه بپیوندند و با تفاهماتی هم که میان اعضای بریکس وجود دارد، توانست زمینه حذف دلار را از مبادلات اقتصادی میان کشورهای عضو بریکس فراهم کنند.
وی تصریح کرد: زمانی که دلار در میان کشورهایی که عمدتا کشورهای قدرتمندی هم هستند و تقریبا می‌توان گفت بیش از ۴۰درصد اقتصاد جهان را در دست دارند، حذف می‌شود، نقش دلار در تحریم‌هایی که آمریکا به‌صورت یکجانبه اعمال می‌کند کاملا کاهش پیدا می‌کند و تاثیر تحریم‌ها به حداقل می‌رسد. این فعال سیاسی با بیان اینکه ایران به واسطه حذف دلار می‌تواند در جهت خنثی‌سازی تحریم‌های آمریکا که همواره موردتاکید رهبر انقلاب بوده گام‌های خوب و موثری بردارد، گفت: در کنار آن، مبادلات اقتصادی میان کشورها می‌تواند نیازهای واردات و صادرات آنها را که نقش مهمی در اقتصاد جهانی دارد تامین کند و وابستگی این کشورها به اقتصاد اروپا و اقتصاد غرب را به حداقل برساند. جایگاه ارزنده بریکس حاکی از آن است که به هراندازه که به‌عنوان یک بازیگر اصلی در مبادلات تجاری و اقتصادی حضور داشته باشیم، می‌توانیم از تحریم‌ها عبور کنیم و با رشد اقتصادی و مبادلات تجاری با سایر کشورهای عضو بریکس سبد اقتصادی ایران را محکم و قوی‌تر کنیم تا نسخه‌ای برای تجویز زلزله‌های تحریم آمریکا و غرب باشد. آن‌طورکه رییس‌جمهوری پس از بازگشت از روسیه گفت: با عملیاتی شدن آنچه در اجلاس بریکس تصمیم‌گیری شد، توطئه آمریکا و کشورهای همراهش به مرور خنثی خواهد شد و این خود دستاورد خوبی از سفر به کازان است.
نظر شما