آگاه: «اصولا هر چیزی که زیرزمینی می‌شود یعنی خلاف.» این تعبیری است که علیرضا رییسی، معاون وزیر بهداشت درباره گسترش مراکز غیرمجاز سقط‌جنین به کار می‌برد. وی چاره کار را ورود نهادهای قضایی و انتظامی مثل قوه قضاییه و پلیس فتا به مسئله می‌داند. درعین‌حال که تاکید می‌کند باتوجه‌به داروهایی که به‌راحتی در فضای مجازی در دسترس است، دیگر سقط‌جنین زیرزمینی محسوب نمی‌شود. وی منشأ تمام این داروها را قاچاق عنوان می‌کند و همه را بدون استثنا دارای عوارض ماندگار برای مادر و خانواده بر می‌شمرد ضمن اینکه وجود این داروها افزایش شیوع سقط را نیز به دنبال خواهد داشت.
کافی است به استناد همین صحبت‌های رییسی ترکیب «سقط‌جنین» را در شبکه‌های مختلف مجازی جستجو کنید، تا انواع و اقسام مسیرها و راهکارها برای خلاص‌شدن از فرزند ناخواسته را پیش پای شما بگذارند. از داروهای مختلف بگیر تا راه‌حل‌های حضوری. لابه‌لای تبلیغاتشان هم برای اعتمادسازی در ذهن مخاطب کلیدواژه قانون و قانونی را هم ذکر می‌کنند. در حالی که سقط قانونی اجازه قاضی، همسر فرد و تاییدیه پزشک را نیاز دارد و ازسوی پزشک در محیط درمانی با پروانه و مجوز انجام می‌شود. به‌ندرت کسی برای سقط قانونی در میان آگهی‌های زرد و بنفش فضای مجازی دنبال مراکز و افراد این‌چنینی می‌رود.
رسوب سند ۲۰۳۰
حالا سوال اینجاست که بی‌دروپیکری فضای مجازی متهم ردیف اول افزایش آمار سقط‌های غیرمجاز است یا سبک زندگی وارداتی و تحمیلی یا آنطور که برخی دیگر معتقدند کاهش تمایل خانواده‌ها به فرزندآوری و ارتقای آگاهی زوج‌ها نسبت به سرنوشت فرزندی که به دنیا می‌آورند یا آگاهی زنان نسبت به حقوق خود؟ اما این فهرست یک یای دیگر هم دارد که مدیران آموزش و بهداشت ترجیح می‌دهند آن را نادیده بگیرند و آن تعهداتی است که اسناد بین‌المللی در این دو حوزه روی دوش دولت‌ها گذاشته است. از دهه۷۰ و سند توسعه پایدار بگیر تا سند۲۰۳۰ که به‌رغم تاکیدات رهبر انقلاب بر توقف اجرای آن در بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های بخش‌های میانی دستگاه اجرا رسوب کرده است.
حفظ حق سقط‌جنین و لغو تحریم دینی آن، دست‌کم ذیل اهداف هفت بند سند ۲۰۳۰ قابل استنتاج است. به طوری که می‌توان سرنخ‌هایی از حق سقط‌جنین ناشی از روابط نامشروع و تعاریف جدیدی از جنسیت و حمایت از سقط‌جنین و روابط ناسالم را در بندهای یاد شده دید. این در حالی است که سقط‌جنین در دین ما حرام قطعی است مگر اینکه نگهداری از جنین برای مادر دارای حرج باشد.
یک‌هشتم مرگ ناشی از حاملگی مربوط به سقط است
در این میان طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی که اوایل سال گذشته میلادی منتشر شد یک‌هشتم مرگ‌های ناشی از حاملگی، به علت عوارض سقط‌های غیرقانونی است. به اعتقاد کارشناسانی مانند مرجان امیری کارشناس برنامه سلامت مادران، سقط از هر نوعی که باشد تهدید عمده‌ای در جهت سلامت زنان محسوب می‌شود و بیانگر شکاف‌هایی در بهداشت عمومی جامعه است. وی می‌افزاید: «در مطالعات مختلف دلایل سقط عمدی حاملگی ناخواسته، وضعیت اقتصادی نامطلوب، فاصله کم بین فرزندان، ادامه تحصیل، نامطلوب بودن جنس جنین، افزایش سن مادر و همسر، تحصیلات بالای مادر، اشتغال مادر، عدم تمایل به ادامه زندگی مشترک، اعتیاد همسر به مواد مخدر است. لذا در هنگام طراحی مداخلات آموزشی برای کاهش اقدام به سقط عمدی، این گروه از زنان نه‌تنها باید از مخاطبین آموزش‌دهندگان سلامت بوده، بلکه آموزش‌دهندگان سلامت باید در مواجهه با این مادران علاوه بر آموزش‌های گروهی در جهت ارتقای آگاهی و درک آنان، از شیوه‌های موثر مشاوره‌ای چهره به چهره و فردی برای تغییر نگرش و رساندن آنان به سطوح بالای شناختی تجزیه و تحلیل و ارزشیابی عوارض و عواقب ناشی از اقدام به سقط عمدی استفاده کنند تا بتوانند تاثیر عوامل تعدیل‌کننده را کم‌رنگ کنند.» وی عوارض سقط‌جنین عمدی را اینطور بر می‌شمرد: «خونریزی شدید، عفونت، آسیب دهانه رحم، سوراخ‌شدن رحم، چسبندگی رحم، نازایی دائم، سقط‌جنین ناقص، آسیب به اندام‌های داخلی و مرگ عوارض جسمی این اقدام هستند.»
سقط یا پایان زنانگی
امیری تاکید دارد: «شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند سقط‌جنین علاوه بر آسیب به سلامت جسم باعث آسیب به سلامت روان مادر نیز می‌شود. در مورد بعضی خانم‌ها، این هیجانات منفی می‌توانند بسیار قوی باشند و ممکن است درعرض چند روز یا بعد از چند سال رخ بدهند. این واکنش روحی و روانی، نوعی اختلال استرس پس از سانحه است که احتمالا چنین علائمی دارد: افسردگی، تغییرات در خلق وخو و بی‌انگیزگی، کاهش سطح انرژی،کاهش میزان تمرکز، تغییرات وزن، اختلال در خواب و کابوس دیدن، یادآوری صحنه‌های سقط‌جنین، افزایش استرس و اضطراب، احساس گناه، اختلال در روابط زناشویی، روآوردن به مواد مخدر و الکل، در موارد شدیدتر تصمیمات خودکشی»
اگر به این موارد فهرستی از عوارض طولانی‌مدت که این کارشناس خانواده بر روی آنها تاکید دارد را اضافه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که در عمل یک اقدام به ظاهر ساده یا مصرف چند عدد قرص که به خاتمه خودخواسته بارداری منجر می‌شود، می‌تواند علاوه بر ایجاد اختلال در زیست فردی و جنسی و خانوادگی زنان، جامعه را از یک نیروی مولد محروم کند. طاهره لباف متخصص زنان و زایمان در این باره به «آگاه» می‌گوید: «معمولا انجام سقط‌های جنین در محیط‌های غیربهداشتی زمینه‌ای برای ابتلا به انواع عفونت‌ها است. یکی از عوارض مهم سقط زیرزمینی، ناباروری است. سقط‌های خودسرانه که در آن از انواع روش‌های غیراصولی استفاده می‌شود سبب عفونت رحم شده که در بارداری‌های بعدی جایگزینی جنین را با مشکل مواجه می‌کند. عفونت لوله‌های رحمی از دیگر عوارض این اقدام بوده که احتمال بسته‌شدن آنها را چندبرابر می‌کند.»
این متخصص بیماری‌های زنان و زایمان در پاسخ به این سوال که آیا راهکاری برای بازگشت باروری افراد بعد از سقط غیراصولی وجود دارد، می‌افزاید: «IVF یکی از روش‌های پر هزینه با عوارض جسمی بسیار است که پزشک بعد از نازایی پیشنهاد می‌کند. هزینه‌ای که برای انجام یک دوره آی‌وی‌اف صرف می‌شود نزدیک به ۵۰میلیون تومان است که در اکثر مواقع باید چندین مرتبه انجام شود تا به نتیجه برسد.»
لباف همچنین به نارسایی رحم اشاره و بیان می‌کند: «نارسایی رحمی در بارداری‌های بعدی موجب زایمان زودرس شده که بستری جنین در NICU را به همراه دارد و علاوه‌بر تحمیل هزینه‌های فراوان برای خانواده‌ها در بعضی از مواقع جنین شرایط بیرون از رحم را تحمل نکرده و از بین می‌رود.» وی درعین‌حال اظهار می‌کند: «نوزادانی که حاصل زایمان زودرس هستند دچار عوارض مغزی، فلج عصبی-عضلانی و درجاتی از عقب‌ماندگی می‌شوند. علاوه بر اینکه عوارض و مشکلات روحی و روانی از دیگر مسائل مهمی پس از سقط است که بانوان را درگیر می‌کند. آنها احساس گناه کرده و این عذاب وجدان موجب سردمزاجی در بانوان می‌شود. بعضی مادران، فرزندان قبلی خود را مسبب سقط‌جنین می‌دانند بنابراین با آنها بدرفتاری می‌کنند در نتیجه این امر به کودک‌آزاری منجر می‌شود. پر خوابی و بی‌خوابی، پریشان‌خاطری، اضطراب‌ها از دیگر مشکلات سقط‌جنین غیرقانونی است که گاهی سال‌ها مادر را درگیر می‌کند. موجودی که هیچ گناهی ندارد به دست امن‌ترین پناهگاهش یعنی مادر کشته می‌شود که این خون بیگناه می‌تواند عوارض زیادی را برای آینده زندگی این خانواده‌ها داشته باشد.»
چشم وزارت بهداشت روشن
با تمام این حرف‌ها معاون وزیر همچنان در پاسخ به پرسشی در خصوص تخلفات در فضای مجازی همچون فروش داروهای سقط‌جنین، تبلیغ جراحی‌های زیبایی، تتو و مواردی از این قبیل، به موضع منفعل وزارت متبوع خود چسبیده است: «به‌هیچ‌وجه داروی سقط‌جنین در داروخانه‌های کشور توزیع نمی‌شود و تخلفات در این زمینه زیرپله‌ای و از مکان‌های دیگر همچون فضای مجازی صورت می‌گیرد که نیاز به ورود مراجع ذی‌ربط و دستگاه قضایی است. در خصوص تخلفات دیگر وزارت بهداشت نظارت می‌کند ولی برخورد با تخلفات کار پلیس فتا و دستگاه قضایی است.»
در این میان یک کانال تلگرامی که به نام دارویی نامگذاری شده، بی‌توجه به شاخ‌وشانه رییسی اینطور تبلیغ می‌کند: «قرص‌های سایتوتک یا سقط‌جنین انواع ایتالیایی، تایوانی و ترکیه‌ای دارد که نمونه آمریکایی آن بهترین نوع و کارآمدترین آنهاست و به خاطر عملکرد بالای ۹۹درصدی، جنین زیر سه ماه و ۵۰درصدی جنین بالای سه ماه اغلب دکترها این نمونه را پیشنهاد می‌کنند که در بازار به‌سختی می‌توان یافت اما به تعداد محدود در کانال ما موجود است.» یا کانال دیگری سقط‌جنین یا زندگی را اینطور قیمت‌گذاری می‌کند: «قیمت سقط‌جنین به مدت بارداری شما بستگی دارد. در همه موارد قرص کارساز نیست و اگر قصد سقط تضمینی دارید باید حضوری به تهران بیایید.»
نظر شما